Thời gian qua, việc định hướng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ cho cán bộ, công chức, người lao động, dân cư đô thị có thu nhập trung bình đã góp phần ổn định đời sống, phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, nhiều chính sách về phát triển và quản lý nhà ở xã hội cần phải được sửa đổi cho phù hợp với nhu cầu thực tế, điều này đã được thể hiện rõ tại Thông tư số 20/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng.

Bộ Xây dựng vừa ban hành Thông tư số 20/2016/TT-BXD hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Theo đó, Thông tư này hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội như Tiêu chuẩn tối thiểu của nhà ở xã hội do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng; phương pháp xác định giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội; mẫu giấy tờ chứng minh đối tượng, điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội và mẫu hợp đồng mua bán, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.

Việc cho thuê, cho thuê mua, quản lý sử dụng nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng bằng hình thức quy định tại khoản 1 Điều 53 của Luật Nhà ở thực hiện theo Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Với mong muốn Nhà nước có thêm nhiều chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, chị Nguyễn Thanh Huyền, công chức đang sinh sống tại quận Hoàng Mai, Hà Nội chia sẻ: “Mặc dù gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở cho người thu nhập thấp đã kết thúc, tuy nhiên Chính phủ vẫn quyết định áp dụng lãi suất vay ưu đãi mua nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội là 4,8%/năm từ nay đến hết năm 2016. Dù đã mua được nhà ở xã hội, nhưng chúng tôi vẫn đang nóng lòng chờ đợi thêm các chính sách hỗ trợ khác, để có điều kiện đổi căn hộ có diện tích to hơn, chứ vài năm nữa con lớn, với diện tích này, việc sinh hoạt của gia đình tôi sẽ rất bất tiện”.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó, Thông tư 20 đã có nhiều quy định cụ thể hơn đối với các tiêu chuẩn, quy chuẩn về nhà ở xã hội. Cụ thể, về tiêu chuẩn tối thiểu của nhà ở xã hội, Thông tư số 20 quy định rõ, mỗi phòng ở của nhà ở xã hội do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để bán, cho thuê, cho thuê mua phải đảm bảo chất lượng công trình xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng và các tiêu chuẩn tối thiểu: Diện tích sử dụng phòng ở không được nhỏ hơn 10m2; chiều rộng thông thủy không dưới 2,40m; chiều cao thông thủy chỗ thấp nhất không dưới 2,70m; phòng ở phải có cửa đi, cửa sổ đảm bảo yêu cầu thông gió và chiếu sáng tự nhiên. Tường bao che, tường ngăn giữa các phòng phải được làm bằng vật liệu đáp ứng yêu cầu phòng cháy và chống thấm; mái nhà không được lợp bằng vật liệu dễ cháy và phải đảm bảo không bị thấm dột; nền nhà phải được lát gạch hoặc láng vữa xi măng và phải cao hơn mặt đường vào nhà, mặt sân, hè.

Nhà ở cũng phải đảm bảo có đèn đủ ánh sáng (tối thiểu có một bóng đèn điện công suất 40W cho diện tích 10m2), nếu ở tập thể thì phải có tối thiểu một ổ cắm điện cho một người. Nếu phòng ở được xây dựng khép kín thì khu vệ sinh phải có tường ngăn cách với chỗ ngủ; bảo đảm cung cấp nước hợp vệ sinh theo quy chuẩn, tiêu chuẩn của pháp luật chuyên ngành. Ngoài ra phải có các thiết bị phòng chống cháy nổ theo quy định; diện tích sử dụng bình quân không nhỏ hơn 5m2 cho một người.

Trường hợp xây dựng nhà ở xã hội liền kề thấp tầng để bán hoặc cho thuê mua thì từng phòng ở phải được xây dựng khép kín (có khu vệ sinh). Trường hợp để cho thuê thì có thể sử dụng khu vệ sinh chung cho nhiều phòng ở, nhưng phải bố trí khu vệ sinh riêng cho nam và nữ.

Đối với căn hộ nhà chung cư phải đáp ứng tiêu chuẩn của căn hộ khép kín theo quy định của pháp luật về xây dựng và pháp luật về nhà ở, có diện tích sử dụng tối thiểu là 25m2 (bao gồm cả khu vệ sinh). Đối với căn nhà (không phải căn hộ nhà chung cư) phải đáp ứng tiêu chuẩn về phòng ở quy định tại Điều 3 Thông tư này và phải được xây dựng khép kín (có phòng ở riêng, khu vệ sinh riêng), có diện tích sử dụng tối thiểu là 25m2 (bao gồm cả khu vệ sinh); đáp ứng các quy định về chất lượng công trình xây dựng từ cấp 4 trở lên theo pháp luật về xây dựng.

Liên quan đến quy định nguyên tắc xác định giá bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội, được đầu tư xây dựng theo dự án thì giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội do chủ đầu tư dự án xác định trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc quy định tại khoản 1, 2 và 3 Điều 21 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP và là giá của căn hộ hoặc căn nhà đã hoàn thiện về xây dựng. Giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội là căn hộ chung cư được xác định theo diện tích sử dụng căn hộ (diện tích thông thủy).

Đối với nhà ở xã hội do hộ gia đình, cá nhân xây dựng để bán, cho thuê, cho thuê mua thì hộ gia đình, cá nhân tự xác định giá nhưng không được cao hơn khung giá do UBND cấp tỉnh ban hành. Trước khi ký hợp đồng mua bán, thuê, thuê mua nhà ở xã hội với khách hàng thì hộ gia đình, cá nhân phải gửi bảng giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua đến Sở Xây dựng địa phương để theo dõi.

Với nhiều điểm mới, các chuyên gia cho rằng, Thông tư số 20/2016/TT-BXD hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đã góp phần hiện thực hoá các quy định về nhà ở xã hội, góp phần đảm bảo tính thực tế và phù hợp yêu cầu của các địa phương.