Khu đô thị mới Sài Đồng, quận Long Biên, Hà Nội. (Ảnh: Ngọc Hà/TTXVN)

Ngày 16/4 tới, 420 căn hộ thu nhập thấp tại khu đô thị mới Sài Đồng, quận Long Biên, Hà Nội, do Công ty cổ phần đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 5 làm chủ đầu tư sẽ được bàn giao, đưa vào sử dụng theo đúng tiến độ đề ra.

Đây là thông tin đáng mừng cho khách hàng mua nhà tại thời điểm này, khi mà nhiều dự án trên địa bàn thành phố triển khai xây dựng chậm, thậm chí có những dự án “đắp chiếu" vì thiếu vốn; đồng thời đây cũng là nỗi lo của nhiều khách hàng khi chủ đầu tư gửi thông báo phải thanh toán nốt số tiền đợt cuối (khoảng 10% giá trị căn hộ), mới được nhận nhà.

Điều băn khoăn của người dân hiện nay là không biết chủ trương của Chính phủ về miễn giảm thuế VAT cho doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà thu nhập thấp có được áp dụng hay không, bởi trong đơn giá bán nhà ghi trong hợp đồng mua bán, chủ đầu tư vẫn tạm tính phần thuế này.

Loay hoay nộp tiền nhà

Anh Vũ Đức Phương, cán bộ Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Đức Nam, khách hàng mua căn hộ gần 70m2, tầng 5 tòa nhà NO12-2 khu đô thị mới Sài Đồng bức xúc nói: “Gia đình tôi giành dụm nhiều năm nay cộng với vay mượn thêm bạn bè mới gần đủ số tiền để mua nhà ở dành cho người thu nhập thấp với giá 13,2 triệu đồng/1m2, trong đó giá trước thuế là 11,8 triệu đồng/m2; thuế VAT (10%) là 1,18 triệu đồng/m2.

Chúng tôi cứ hy vọng và chờ đợi phần thuế này sẽ được miễn giảm để bớt gánh nặng kinh tế cho gia đình. Nay chủ đầu tư thông báo vẫn phải nộp đủ 100% giá trị căn hộ theo đơn giá trên mới được bàn giao nhà, gia đình tôi hiện không biết xoay xở thế nào. Đó là chưa kể đến những khó khăn, vất vả khi chúng tôi đi làm các thủ tục để đủ điều kiện được mua nhà diện này."

Cùng chung tâm trạng lo lắng như anh Phương, anh Dương Anh Tùng (quận Hai Bà Trưng), cũng là khách hàng mua nhà tại dự án Sài Đồng cho biết vợ chồng anh là cán bộ công chức Nhà nước, đăng ký mua được căn hộ thu nhập thấp gần 1 tỷ đồng đã phải cố gắng rất nhiều. Anh Tùng hoàn toàn yên tâm về chất lượng và tiến độ xây dựng của dự án, nhưng với giá bán khá cao như vậy mà không được miễn giảm VAT, thực sự khó khăn cho các đối tượng như anh.

Thất vọng hơn với anh Tùng là khi anh vừa hoàn thiện hồ sơ tại Ngân hàng Eximbank để vay thêm tiền nộp nốt hai đợt cuối của căn hộ này thì mới đây Dự thảo Thông tư hướng dẫn hỗ trợ cho vay mua nhà ở theo tinh thần Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 7/1/2013 của Chính phủ mà Ngân hàng Nhà nước đang đưa ra lấy ý kiến nêu rõ, mục đích cho vay có hỗ trợ chỉ là để thuê, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc mua nhà ở thương mại, không có nội dung người thu nhập thấp được vay để mua nhà ở xã hội.

Vì vậy, Ngân hàng Eximbank cũng tạm dừng duyệt hồ sơ của anh. "Tôi chỉ mong một chính sách đưa ra có thể áp dụng ngay thì gia đình tôi mới có thể lo liệu đóng nốt 300 triệu còn lại để nhận nhà. Chứ nếu giá cứ giữ nguyên, chắc gia đình tôi không thể cố được nữa,” anh Tùng nói.

Chủ đầu tư cũng chờ chính sách

Chia sẻ với những khó khăn, thắc mắc của khách hàng, ông Trần Quốc Trung, Phó giám đốc Công ty cổ phần đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 5 cho biết việc hoàn thành dự án đúng tiến độ là sự cố gắng hết sức của Công ty trong bối cảnh ngành xây dựng đang gặp khó khăn. Giá nhà của dự án do thành phố duyệt chứ chủ đầu tư không tự ý nâng giá. Với tổng mức đầu tư dự án lên đến 600 tỷ đồng, chủ đầu tư chưa được sự hỗ trợ nào từ phía ngân hàng theo cơ chế ưu đãi xây dựng nhà ở xã hội, trong khi lợi nhuận dự án chỉ khống chế 10%. Nếu các hộ chưa thể thanh toán tiền để vào ở khiến chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn.

Ông Trung hy vọng với những giải pháp mà Thủ tướng đưa ra áp dụng ngay thì có thể giảm được giá bán căn hộ. Nhưng trước mắt, khi chưa có quyết định chính thức về việc miễn giảm thuế VAT, chủ đầu tư vẫn thu đủ 100% giá bán căn hộ. Sau này nếu được miễn giảm, chủ đầu tư sẽ hoàn trả lại phần thuế giá trị gia tăng mà khách hàng đã nộp. Hiện Công ty đang chuẩn bị toàn bộ hồ sơ dự án để chuyển các đơn vị chức năng của thành phố duyệt và thanh, quyết toán.

Ông Trung cũng khẳng định rằng nếu trường hợp khách hàng không thể đóng tiền đợt cuối khi quá hạn bàn giao, Công ty buộc phải lấy lại nhà để bán cho những đối tượng thu nhập thấp khác.

Điều ông Trung băn khoăn nhất hiện nay là dự án nhà thu nhập thấp của Công ty sắp hoàn thành nhưng việc áp dụng giảm thuế bắt đầu từ tháng Bảy năm nay, nên thành phố cần có chính sách linh hoạt và có hướng dẫn cụ thể về việc hồi tố. Cụ thể, với những doanh nghiệp đã nộp thuế, Nhà nước có thể khấu trừ thuế theo chính sách mới để người dân và doanh nghiệp không bị thiệt thòi.

Khó khăn tương tự như dự án Sài Đồng, dự án nhà thu nhập thấp Đại Mỗ (huyện Từ Liêm) mặc dù bàn giao căn hộ từ tháng Một năm nay, nhưng đến nay có rất ít hộ dọn đến ở (chỉ có khoảng 10/40 hộ dọn vào ở tòa CT1, 20/84 hộ vào ở tòa CT2). Dự án nhà thu nhập thấp Kiến Hưng (quận Hà Đông), quá hạn bàn giao nhà (15/3/2013) nhưng chỉ có 70% khách hàng dọn vào ở trong tổng số 850 căn của tòa nhà. Chủ đầu tư dự án này đang chủ trương áp dụng theo quy định mới, nếu sau ba tháng kể từ thời điểm thông báo, khách hàng không đến nhận thì buộc phải thu lại nhà.

Hay tại dư án nhà thu nhập thấp Đặng Xá (Gia Lâm), ông Lê Ngọc Ước, Phó giám đốc Công ty Viglacera - chủ đầu tư dự án cho biết với gần 1.000 căn hộ, chủ đầu tư đã hoàn thành, bàn giao cho khách hàng từ quý 3/2012, nhưng đến nay vẫn còn "ế" khoảng 100 căn, mặc dù giá bán thấp nhất so với các dự án nhà thu nhập thấp khác triển khai cùng thời điểm (10,3 triệu đồng/m2). Theo tính toán của chủ đầu tư, khi những chính sách ưu đãi của Chính phủ được áp dụng, giá nhà tại dự án Đặng Xá sẽ giảm khoảng 15% so với giá hiện tại. Nếu giá hạ như vậy, dự án sẽ bán được hết những căn hộ còn lại.

Thực tế hiện nay, hầu hết khách hàng mua nhà thu nhập thấp trên địa bàn thành phố đều khó khăn khi phải lo thu xếp đóng tiền đợt cuối, thậm chí có trường hợp thay vì xin lùi thời hạn bàn giao nhà đã trả lại nhà cho chủ đầu tư. Tới đây, nếu áp dụng theo dự thảo của Ngân hàng Nhà nước, các đối tượng đã mua nhà thu nhập thấp tại các dự án trên không còn cơ hội được vay tiền lãi suất thấp để mua nhà.

Hy vọng từ nguồn vốn tín dụng

Các doanh nghiệp bất động sản cho rằng, với hàng loạt các chính sách ưu đãi dự kiến sẽ áp dụng trong thời gian tới như giảm 50% thuế VAT đầu ra với hoạt động đầu tư, kinh doanh nhà xã hội (đang là 10%, giảm xuống còn 5%); áp dụng thuế suất ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức cao nhất với thuế suất 10% (hiện là 25%); giảm 50% VAT đầu ra với căn hộ dưới 70m2 và giá bán dưới 15 triệu đồng/m2; gia hạn nộp VAT trong 12 tháng; nộp tiền sử dụng đất theo tiến độ bán sản phẩm.

Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước sẽ "bơm" tiền cho Ngân hàng Thương mại để cho dân vay mua nhà xã hội lãi suất thấp… chắc chắn sẽ giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp đầu tư và người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội.

Nhưng theo các chuyên gia kinh tế, cái cần làm hiện nay chính là khơi thông dòng vốn và cơ chế tài chính để người thu nhập thấp tiếp cận được nhà ở. Nếu không, sẽ là lãng phí lớn cho xã hội, khi nhà xây xong nhưng không có người ở. Với những người thu nhập thấp, để có đủ tiền mua được nhà ở xã hội đã khó, trong khi Ngân hàng Nhà nước lại quy định phải mua nhà ở thương mại mới được vay, như vậy là vô tình làm khó người dân.