Ngân hàng không thể giải ngân, người mua nhà không thể vay được tiền với lãi suất ưu đãi để mua nhà. Nếu không có nguồn tiền để tiếp tục cho vay, chính sách an sinh này có nguy cơ thất bại.

Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ mới đây, Bộ Xây dựng nhận định, nguyên nhân chủ yếu khiến việc phát triển nhà ở xã hội (NOXH) tiến triển rất chậm, nhiều khó khăn, ách tắc là do không bố trí được nguồn vốn ngân sách để thực hiện chính sách hỗ trợ NOXH theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý NOXH.

Cụ thể, đến nay cả nước mới hoàn thành bàn giao 186 dự án với 75.700 căn hộ, tương đương 3,78 triệu m2 sàn nhà ở, đạt khoảng 30% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011.

Hồi tháng 4, đại diện Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết đã chính thức triển khai cho vay mua NOXH. Theo đó, trong năm 2018, Chính phủ cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội 500 tỷ đồng và ngân hàng huy động thêm 500 tỷ đồng nữa. Như vậy trong năm nay, ngân hàng sẽ có nguồn giải ngân là 1.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Xây dựng cho biết đến thời điểm này, số tiền vẫn chưa được giải ngân.

Mặt khác, số tiền này nếu được giải ngân cũng chỉ cho vay đối với hộ gia đình, cá nhân (chủ đầu tư dự án không được vay nguồn vốn này). Trong khi đó, báo cáo của các địa phương cho thấy, hiện nay có 206 dự án NOXH với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng 8.435.000 m2 đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công do không còn nguồn vốn để tiếp tục triển khai sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng giải ngân hết vào cuối tháng 12/2016.

Được biết, thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, trong năm nay UBND TP Hà Nội sẽ tiến hành phân bổ 50 tỷ đồng để cho vay NOXH trên địa bàn. Nhẩm tính, số tiền này chỉ đủ cho 100 gia đình mua NOXH, quá ít so với nhu cầu hiện nay.

Như vậy, tình cảnh người mua NOXH hiện nay không khác gì "nắng hạn chờ mưa rào". Nếu đi vay tiền theo lãi suất thương mại thì khó có khả năng trả nợ.

Trao đổi với phóng viên báo Tin tức bên hành lang Quốc hội, đại biểu Bùi Văn Xuyền, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết: Chính phủ đã bổ sung nguồn vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội, đó là cơ sở để Ngân hàng có điều kiện giải ngân hỗ trợ thực hiện chính sách NOXH. Nhưng khi tiếp xúc với Ngân hàng Chính sách xã hội thì ngân hàng đã có ý kiến nguồn vốn nhà nước hỗ trợ không thấm vào đâu.

Theo đại biểu, Chính phủ cần có nguồn nào đó tăng thêm chứ 1.000 - 2.000 tỷ đồng để thực hiện so với nhu cầu thì quá ít. Tuy nhiên cũng phải từng bước chứ trong thời gian ngắn mà muốn thực hiện chính sách này rốt ráo ngay thì khó khăn.

"Chính phủ cần đứng ra tổ chức thực hiện, nếu chỉ hô hào, kêu gọi vốn bên ngoài xã hội sẽ khó khăn vì thực hiện chính sách cho người nghèo thì không mang lại lợi nhuận nhiều cho doanh nghiệp mà chủ yếu là an sinh xã hội. Doanh nghiệp cũng tham gia nhưng chỉ ở mức độ thôi, còn Chính phủ tham gia theo hình thức nào: cấp vốn từ ngân sách hay cho vay bảo lãnh thì cần tính cụ thể", ông Xuyền nói.

Mặt khác, đại biểu Xuyền đề nghị thực hiện chính sách NOXH phải đúng đối tượng. Thời gian qua đã xảy ra tình trạng mua đi bán lại NOXH, trục lợi chính sách này. Nội dung quy định phải rõ ràng, cụ thể để hạn chế vi phạm.

Bộ Xây dựng cho biết đã nhận được ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cử tri, kiến nghị Nhà nước sớm bố trí nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách theo quy định của pháp luật để tiếp tục cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho các dự án NOXH đang bị ách tắc, cũng như sớm tạo điều kiện cho người thu nhập thấp được vay để mua, thuê mua NOXH.

Trước những khó khăn nhỡn tiền khi triển khai chính sách NOXH, Bộ Xây dựng đã đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách NOXH, cụ thể như sau: Bổ sung vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội 3.000 tỷ đồng để thực hiện cho giai đoạn đến năm 2020; đồng thời cấp cho các tổ chức tín dụng theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước để bù lãi suất cho vay trong năm 2018 là 3.431 tỷ đồng.

Người mua nhà và các chủ đầu tư NOXH lại có thêm hi vọng để chờ đợi.