Theo giới chuyên môn, nhà ở xã hội (NOXH) là chủ trương đúng đắn, nhằm giúp người dân có điều kiện tiếp cận nhà ở và giải quyết hàng tồn kho trong lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên, từ chủ trương đến thực tế vẫn còn một khoảng cách khá lớn, bởi việc tiếp cận NOXH cũng như việc triển khai đầu tư các dự án này vẫn còn không ít nhiêu khê.

Chưa sát với mục đích

Tại TP. HCM, nhu cầu về NOXH rất lớn. Từ năm 2006, Thành phố đã thực hiện thí điểm chương trình này, nhưng kết quả thực hiện còn khá khiêm tốn. Theo phân tích của các doanh nghiệp, sự thất bại trong việc phát triển NOXH cũng như nhà ở tái định cư trước đây, một phần do các dự án chưa đáp ứng được điều kiện về các dịch vụ tiện tích cho sinh kế của người dân, đồng thời chưa có chính sách phù hợp kích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, từ đầu năm 2013, nhằm giải quyết khó khăn cho thị trường, Nghị quyết 02 của Chính phủ được ban hành, trong đó có quy định cho phép chuyển đổi các dự án nhà ở thương mại thành các dự án NOXH, đã mang đến một làn gió mới về đầu tư NOXH trên thị trường.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM, cho rằng, chủ trương của Chính phủ là rất phù hợp với thực tế thị trường, khá nhiều chủ dự án đã đua nhau xin phép chuyển đổi dự án, nhưng sau hơn một năm thực hiện chủ trương này, đến nay, kết quả có chiều hướng đi chệch mục tiêu. Theo ông Châu, xét ở góc độ giải quyết hàng tồn kho, cần phải ưu tiên việc cho phép chuyển đổi các dự án đang xây dựng dở dang, gần hoàn thiện thành dự án NOXH, để kịp cung ứng sản phẩm ra thị trường. Tại TP. HCM, trong số những dự án đã được chuyển đổi sang làm NOXH, chỉ có CTCP 584 ở Tân Phú là có dự án xây dựng dở dang, đã xong hơn 75% phần thô. Phần lớn những dự án được chuyển đổi như Dự án Hưng Điền của Tấn Hưng (quận 8, Bình Chánh), Dự án của CTCP Thủ Thiêm (quận 2), Dự án của Công ty Hoàng Quân (huyện Bình Chánh) đều không phải là hàng tồn.

“Các dự án NOXH khởi công trên thị trường thời gian qua hầu hết là công trình mới, nếu tăng cung mà không giải quyết khó khăn trước mắt của thị trường, thì vẫn không giải quyết được gốc rễ của vấn đề là hàng tồn kho”, ông Châu nói.

Doanh nghiệp vừa làm vừa học

Trong số các dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi sang NOXH ở TP. HCM, đến nay mới chỉ có Dự án HQC Plaza ở Bình Chánh, do CTCP Tư vấn thương mại dịch vụ địa ốc Hoàng Quân (HQC) làm chủ đầu tư, được đầu tư khá tốt (quy mô gồm 4 block chung cư cao 24 tầng với 1.735 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 1.500 tỷ đồng). Tuy nhiên, dù đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai, nhưng chính bản thân chủ đầu tư cũng đang gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện dự án này. Tại buổi làm việc mới đây với Bộ Xây dựng trong chuyến khảo sát Dự án HQC Plaza, ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT HQC cho biết, theo đúng cam kết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tái cấp vốn cho Dự án khoảng 540 tỷ đồng từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, nhưng đến nay, Công ty mới được giải ngân 186 tỷ đồng. Việc giải ngân chậm cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện dự án.

Theo ông Nguyễn Trùng Khánh, Giám đốc kinh doanh Công ty Hoàng Quân, người trực tiếp phụ trách kinh doanh Dự án HQC Plaza, việc triển khai kinh doanh của dự án hiện vướng rất nhiều về thủ tục, doanh nghiệp phải mò mẫm vừa học vừa làm.

“Vướng mắc lớn nhất là việc xác nhận thực trạng điều kiện mua nhà của khách hàng. Hiện chưa có quy định mẫu biểu chính thức cho NOXH, doanh nghiệp vẫn chủ yếu phải sử dụng mẫu biểu của nhà ở giá rẻ hoặc nhà ở cho người thu nhập thấp, do vậy, có nơi thì đồng ý xác nhận, có nơi không”, ông Khánh nói và cho rằng, nhu cầu NOXH hiện rất lớn, nhưng chính thủ tục nhiêu khê đã làm ách tắc việc kinh doanh của doanh nghiệp. Ngay cả Nghị định 188/2013/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở được ban hành từ ngày 20/11/2013, có hiệu lực từ 10/1/2014, nhưng đến nay vẫn chưa có Thông tư hướng dẫn nghị định này.