Những ngày vừa qua của tháng cuối năm này, nhiều chủ đầu tư bung hàng với các gói nhà hấp dẫn. Tuy nhiên, để người thu nhập thấp có thể hoàn thành giấc mơ an cư thì không dễ, bởi đa số là những dự án với trị giá trên 1 tỷ đồng/căn hộ trong khi không có gói vay hấp dẫn nào hỗ trợ.

Hiếm dự án vừa túi tiền

Theo tính toán của Bộ Xây dựng, nguồn cung nhà ở trong năm 2016 vào khoảng 60.000 - 80.000 căn từ nhiều dự án mới, trong đó phần lớn vẫn đến từ phân khúc cao cấp, với khoảng 70% tổng nguồn cung. Theo đó, cuối năm 2016 và đầu năm 2017, thị trường bất động sản sẽ dư thừa nguồn cung căn hộ cao cấp, nhưng thiếu nhà cho người thu nhập thấp.

Số liệu thống kê từ các đơn vị nghiên cứu thị trường trong suốt 2 quý vừa qua, số lượng dự án căn hộ thương mại có mức giá trên dưới 1 tỷ đồng/căn tại Hà Nội mở bán không có nhiều. Ngoài lý do về việc nhiều người đang tỏ ra lo ngại vì tình trạng kém chất lượng của những chung cư giá rẻ, thì nguyên nhân nữa khiến các dự án nhà ở giá rẻ khan hiếm trong thời gian vừa qua là do sự tác động của các chính sách, đặc biệt là chính sách tín dụng.

Anh Hồ Quang Thắng ở phố Pháo Đài Láng, Cầu Giấy đang ấp ủ dự định mua nhà vào cuối năm nay. Anh Thắng đã tìm hiểu rất nhiều dự án, nhiều nơi ở Hà Nội song rất hiếm dự án dành cho người thu nhập thấp.

Quả vậy, việc nhà đầu tư chuyển hướng tập trung vào phân khúc căn hộ cao cấp và trung cấp khiến mảng căn hộ bình dân (hạng C) bị bỏ ngỏ. Bà Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu và Tư vấn, Savills Việt Nam thừa nhận thực tế nguồn cung căn hộ giá rẻ không còn nhiều: "Số lượng căn hạng C đang ít đi, tỷ lệ hấp thụ và số lượng căn bán được ít hơn, giá ở ngưỡng 12 triệu/m2 cũng có, nhưng chủ yếu dao động 14-25 triệu/m2. Những căn hộ với mức giá 15-17 triệu/m2 vẫn còn trên thị trường, nhưng lượng hàng không nhiều. Các dự án trên thường tập trung ở những khu vực như Hoài Đức, Hà Đông, Long Biên, Gia Lâm, Thanh Trì... xa trung tâm”.

Hiếm gói vay ưu đãi

Trong khi đó, nhận định mới đây trong báo cáo “Dự báo kinh tế Việt Nam 2017”, TS Đinh Thế Hiển cho rằng: “Nhiều khả năng thị trường BĐS năm 2017 sẽ hạ nhiệt, thậm chí có khả năng sẽ khó khăn". Theo dự báo, năm 2017, nguồn nhà đầu cơ không có nhu cầu sử dụng và việc cho thuê gặp nhiều khó khăn, rất nhiều người nhận căn hộ bàn giao và có nhu cầu thoát nợ sẽ khiến cho nguồn cung càng tăng và cầu suy giảm.

Nguồn vốn tín dụng luôn được xem là có vai trò quyết định để phát triển thị trường bất động sản với ước tính cơ cấu vốn chiếm 70 – 80% giá trị. Năm 2017 nguồn vốn này sẽ gặp khó khăn và thu hẹp hơn nhiều so với năm 2015 – 2016 do khó khăn về nguồn vốn trung – dài hạn, trong khi các ngân hàng thương mại hầu như không còn dư địa về nguồn vốn ngắn hạn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước áp dụng từ tháng 1/2017.

Cũng theo TS Đinh Thế Hiển, phân khúc nhà ở xã hội và căn hộ giá rẻ dưới 1 tỷ đồng được xem là cứu cánh cho thị trường BĐS 2017 vì nhu cầu lớn. Tuy nhiên các đối tượng này hầu như cần phải vay khoảng 70% giá trị căn nhà từ nguồn vay ưu đãi của Chính phủ.

Sau khi gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng kết thúc vào tháng 6/2016, người thu nhập thấp trông chờ vào gói hỗ trợ khác từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Vào giữa tháng 8/2016, ngân hàng này đã ban hành văn bản Hướng dẫn nghiệp vụ cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội; đồng thời cải tạo, sửa chữa hoặc xây dựng mới nhà để ở với lãi suất chỉ 4,8% năm. Tuy nhiên, với những điều kiện cho vay khá khắt khe, gói vay này dường như chỉ mới ở trên giấy tờ chứ chưa thực sự đi vào cuộc sống. Với việc ngân sách đang rất khó khăn, Chính phủ khó tìm được nguồn chính sách tín dụng nhà ở xã hội thay thế, khi mà nhiều lĩnh vực chi xã hội khác cần thiết hơn. Nên, đến thời điểm này, với việc ít có những dự án nhà ở giá rẻ cùng với việc nhà nước chưa có gói vay ưu đãi nào, hoặc điều kiện vay khắt khe khiến người thu nhập thấp rất khó sở hữu một ngôi nhà để an cư.

Hà Nội cân nhắc hạ tỷ lệ trả lại diện tích khi cải tạo chung cư cũ

Trong hơn 1.000 chung cư cũ trên toàn thành phố, mới chỉ có 14 chung cư được cải tạo lại. Hiện nay, mức bồi thường được áp dụng cho cư dân chung cư cũ là gấp 2,2 lần diện tích căn hộ sau khi xây mới. Tuy nhiên, cơ chế này có thể được thay đổi khi trong buổi đối thoại với doanh nghiệp vừa qua, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, trên thế giới không có quốc gia nào có chính sách đền bù như vậy; thành phố sẽ cân nhắc để tỷ lệ trả lại diện tích sẽ chỉ là 1:1 (sở hữu diện tích căn hộ chung cư cũ bao nhiêu sẽ được trả bấy nhiêu diện tích căn hộ chung cư mới). Ngoài ra, người dân có thể bán đứt cho Nhà nước hoặc doanh nghiệp căn hộ cũ của mình.