Đây là vấn đề băn khoăn nhất của nhiều đại biểu tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) sáng 27/1, cho ý kiến về dự thảo Quy chế khu đô thị mới (sẽ ban hành kèm theo Nghị định của Chính phủ).
Trường hợp này phải xin ý kiến UBTVQH vì đây không phải nghị định hướng dẫn thông thường mà là ''nghị định quy định những vấn đề hết sức cần thiết nhưng chưa đủ điều kiện xây dựng thành luật hoặc pháp lệnh''.
''Vấn đề nhạy cảm, gây nhiều bất bình trong xã hội thời gian qua'' là nhà ở cho người thu nhập thấp được nhiều đại biểu đặt lên bàn nghị sự. Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Hồ Đức Việt phát hiện: ''Tờ trình của Chính phủ thì Quy chế cũng nhằm để góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho thuê và nhà bán cho người có thu nhập thấp. Nhưng dự thảo chưa có quy định nào...''
''Thống kê có bao nhiều người có thu nhập thấp ở được nhà dành cho đối tượng này. Theo tôi ít có được!'', Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội Nguyễn Thị Hoài Thu tỏ ý nghi ngờ.
Khu đô thị mới nguy nga bên cạnh nhà dân lụp xụp! Phó Chủ tịch Quốc hội Trương Quang Được phản ánh: ''Xây dựng nhà ở khu đô thị mới nguy nga, nhưng cách chỉ một con đường, nhà dân ở rất lụp xụp, cảnh rất đối lập''.
Một đại biểu hưởng ứng: ''Nhà tôi ngay cạnh khu đô thị mới Mỹ Đình nên thấy cảnh phản cảm! Bên cạnh những toà nhà của khu đô thị mới là những mái nhà cấp bốn lợp bằng pro xi măng''. Ông cho biết, giá căn hộ ở đây không dưới 9 triệu đồng/m2, tính mỗi căn hộ ngót ngét 1 tỷ đồng. ''Người dân được đền bù đất được ưu tiên mua nhà cũng không thể mua được! Ngay như bây giờ, giá đất ở phố Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội quy định là 52 triệu đồng/m2, dân có mua được với giá đấy không?'', đại biểu này bức xúc.
Bên cạnh việc lo nhà cho người có thu nhập thấp, theo Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Ngọc Thanh, cũng nên có chính sách nhà ở đối với cán bộ, công chức. Bởi vì giá nhà đất hiện nay cao ''trên trời'' so với thu nhập của cán bộ, công chức, trong khi ông Thanh cũng đã xếp cán bộ, công chức vào tầng lớp ''trung lưu'' của xã hội.
Không bắt buộc DN làm chính sách xã hội?
Nhiều đại biểu cho rằng nên tách bạch giữa thực hiện chính sách xã hội và đầu tư của DN. Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Nguyễn Ngọc Trân lên tiếng: ''Phải có riêng chính sách đối với việc xây dựng khu dân cư. Bởi vì khi DN đầu tư vào đô thị mới, chỉ nhìn vào lợi nhuận mà ít quan tâm đến khía cạnh xã hội''.
Trước ý kiến này, ông Hồ Đức Việt giải thích ý của mình không phải nói là nhà đầu tư bắt buộc phải xây nhà cho người có thu nhập thấp, người nghèo. Mà chính quyền địa phương trong quy hoạch chi tiết khu đô thị phải ''dành chỗ'' xây dựng cho đối tượng này.
Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Trần Thị Tâm Đan lo lắng việc thiếu cơ sở công cộng, phúc lợi xã hội tại các khu đô thị như trường học, nhà trẻ, y tế. ''Tôi thấy chung cư làm trước còn công trình công cộng làm sau là không nên! Ngay ở Hà Nội, các căn hộ đã kín chỗ nhưng công trình công cộng chưa thấy đâu''. Theo ông Bùi Ngọc Thanh, cần tính toán trước quy mô dân số tương ứng với số căn hộ để xây dựng các công trình phụ trợ, phục vụ công cộng tại khu đô thị.
Cũng do thiếu ''sân chơi'' chung và giao tiếp, ông Nguyễn Ngọc Trân nhận xét rằng, cuộc sống ở một số khu đô thị mới trong những ''hộp diêm'' ''vô cảm, vô tình, không ai biết ai''. Điều này rất khó cho quản lý, dễ phát sinh các tệ nạn xã hội như ma tuý...
Liên quan đến quản lý, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn Yểu: ''Trách nhiệm của Ban quản lý khu đô thị mới (do UBND tỉnh lập ra), không phải xây dựng xong là xong ngay! Dân đến ở hết cả rồi chưa chắc đã xong! Chỉ khi nào đẩy đủ công trình phụ trợ, Ban quản lý mới được bàn giao cho chính quyền sở tại quản lý''.
Làm theo phong trào, 1.000 chung cư bị đập bỏ
Báo chí thời gian vừa qua đã phản ánh sự xuống cấp trầm trọng của một số chung cư mới xây dựng. Bà Trần Thị Tâm Đan băn khoăn. ''Ai có trách nhiệm thẩm định chất lượng nhà chung cư? Trong khi đó, dự thảo quy định bảo trì, bảo dưỡng nhà chung cư trong 12 tháng là quá ngắn, Bộ Xây dựng nên cân nhắc lại''. Chủ tịch Hội đồng dân tộc Tráng A Pao hưởng ứng: ''Nên quy định bảo trì 2 năm, thậm chí 3 năm có được không?''.
Ông Hồ Đức Việt đề cập đến ''phong trào'' xây dựng chung cư cao tầng (từ 9 tầng trở lên). Nhưng điều này có thể hậu quả nguy hại vì hiện nay Bộ Xây dựng vẫn chưa có tiêu chuẩn về nhà cao tầng. Ông dẫn chứng bài học từ Thái Lan, cũng có thời kỳ làm nhà cao tầng theo phong trào, nhưng đến nay 1.000 nhà cao tầng bị đập bỏ vì xuống cấp.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Ngân sách Nguyễn Đức Kiên nghi ngờ khi dự thảo quy chế cho phép chỉ định thầu trong việc đầu tư xây dựng khu đô thị mới. ''Điều này mênh mông lắm, tiêu cực vô cùng! Chỉ định thầu nhiều công trình gây bức xúc vô cùng trong xã hội. Nên chăng có hướng dẫn hoặc cụ thể hơn việc chỉ định thầu ngay trong luật''.
Phó Chủ tịch Trương Quang Được cũng nêu ra một điểm bất hợp lý: ''Dự thảo cho phép nhà đầu tư có quyền đề nghị điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết do Nhà nước lập để phù hợp với dự án đầu tư là phá vỡ quy hoạch chung''.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân phát biểu, Chính phủ sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp của UBTVQH hoàn chỉnh dự thảo Quy chế.
Việc bán nhà ở chưa thực sự công khai, minh bạch ''Mạng lưới đô thị trong cả nước mở rộng và phát triển đến nay đã có trên 600 đô thị. Tốc độ phát triển dân số đô thị cũng rất nhanh, từ chỗ năm 1986 mới có 11,8 triệu người, năm 1995 là 15 triệu người và dự kiến năm 2005 sẽ có 22,5 triệu người. Trong khi đó, cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội phát triển khôg đáp ứng dẫn đến quá tải trầm trọng.
... Phần lớn các dự án phát triển khu khu đô thị mới chủ yếu vẫn là dự án khu dân cư (chủ yếu là nhà ở) hoặc chia lô để chuyển nhượng quyền sử dụng đất là chính. Một số dự án có quy mô nhỏ, thiếu dịch vụ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; thiếu dịch vụ công ích về vệ sinh môi trường, chiếu sáng công cộng, quản lý chung cư và các dịch vụ sản xuất kinh doanh; nhà ở cho thuê và nhà bán cho người có thu nhập thấp và các đối tượng chính sách chưa được đáp ứng. Việc bán nhà ở chưa thực sự công khai, minh bạch''.
(Trích tờ trình của Chính phủ về quy chế khu đô thị mới do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân trình bày trước UBTVQH).
Theo Văn Tiến - VietNamNet