UBND TP.HCM vừa kiến nghị Bộ Xây dựng ban hành một số giải pháp về thuế đối với thị trường bất động sản.

Nhiều bất động sản đóng thuế càng nhiều

Theo kiến nghị, giải pháp bao gồm việc áp dụng mức thuế suất cao đối với bất động sản thứ hai trở lên và các giao dịch bất động sản diễn ra trong thời gian ngắn sau khi mua (trong vòng một năm), thu thuế tài sản trên đất và giá trị tăng thêm của đất, cũng như bất động sản trên đất từ việc đầu tư cơ sở hạ tầng.

Việc sử dụng công cụ thuế để điều hành thị trường bất động sản cũng từng được các cơ quan quản lý nhà nước áp dụng ở thời điểm thị trường xảy ra hiện tượng bong bóng năm 2007, 2008. Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), thuế là công cụ hàng đầu để điều tiết thị trường bất động sản.

Để khuyến khích thị trường tăng trưởng thì phải áp dụng thuế suất thấp đánh trên thu nhập do chuyển nhượng bất động sản, để điều tiết khi thị trường có dấu hiệu bong bóng thì áp dụng thuế suất cao, kể cả áp dụng thuế suất rất cao khi chuyển nhượng bất động sản sau khi tạo lập trong năm đầu tiên. Còn để khuyến khích đầu tư, phát triển nhà ở xã hội, Nhà nước đã áp dụng thuế giá trị gia tăng 5%, thuế thu nhập doanh nghiệp 10%.

HoREA cho biết thêm, trước đây, thuế thu nhập cá nhân do chuyển nhượng bất động sản có 2 cách tính, hoặc bằng 22% trên thu nhập chịu thuế, hoặc bằng 2% giá trị hợp đồng giao dịch, nhưng theo Luật Thuế thì chỉ duy nhất một cách là tính bằng 2% giá trị hợp đồng giao dịch bất động sản, đã dẫn đến tình trạng có nhiều trường hợp khai thấp nhằm tránh thuế.

Tháng 8 vừa rồi, HoREA có công văn gửi Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan để trình bày quan điểm về việc Bộ Tài chính đề xuất ban hành Luật Thuế tài sản đánh trên người có nhiều nhà nhằm ngăn ngừa đầu cơ trên thị trường bất động sản (dự kiến trình Quốc hội trước năm 2020).

Luật thuế này nhằm góp phần giúp thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, minh bạch, bền vững, phòng chống đầu cơ và sử dụng lãng phí bất động sản, góp phần dịch chuyển dòng tiền đầu tư vào bất động sản sang đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, tăng nguồn cung cho thị trường, tạo thêm cơ hội cho người có nhu cầu an cư tiếp cận nhà ở và tăng nguồn thu ngân sách nhà nước một cách ổn định.

Luật Thuế tài sản còn hướng các nhà đầu tư thứ cấp lựa chọn thành lập doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thay vì kinh doanh cá thể như hiện nay, tạo sự công bằng trong việc đóng thuế.

Liên quan đến vấn đề đánh thuế sở hữu nhiều bất động sản, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển bày tỏ quan điểm, trong cơ cấu thuế hiện đại thì phần lớn thu ngân sách là đến từ việc thu thuế của người giàu, người có tài sản lớn thông qua các loại thuế như thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế đánh trên tài sản, mà phần lớn là tài sản bất động sản, tiền gửi ngân hàng.

Ở các quốc gia phát triển, thuế bất động sản chiếm đến 70% trong cơ cấu nguồn thu thuế và hạn chế tối đa việc tăng giá thành sản phẩm, đồng thời giúp nhà nước thu được ngân sách để phục vụ chi thường xuyên, chi an sinh xã hội.

Giải pháp phải đồng bộ

Song, dù đã có chủ trương từ nhiều năm nay nhưng Việt Nam vẫn chưa có Luật Thuế tài sản, chưa đánh vào các khoản lợi nhuận lớn mà giới nhà giàu thu được, những người có nhiều bất động sản. Ứơc tính, nguồn thu này chiếm chưa đến 10% trong tổng cơ cấu nguồn thu từ thuế.

Cùng quan điểm với đại diện HoREA, chuyên gia Đinh Thế Hiển cho rằng, Luật Thuế tài sản sẽ phần nào hạn chế tình trạng tăng giá thành sản phẩm, chia đều cơ hội tiếp cận nhà ở đối với dân cư. Bởi, dựa vào khảo sát của các đơn vị nghiên cứu thị trường, như Savills Việt Nam, trong quý IV/2016, tại Hà Nội và TP.HCM, dù tỷ lệ người mua nhà để ở (căn hộ) có tăng nhưng xét về cơ cấu, 54% số người mua nhằm vào mục đích cho thuê, tức đã có tài sản bất động sản để dành và 23% là mua để "lướt sóng". Như vậy, cầu đang nghiêng về người sở hữu bất động sản thứ hai trở lên và các nhà "đầu cơ" - đối tượng tác động đến cân đối cung cầu thị trường.

Song, nếu ban hành Luật Thuế tài sản, theo kiến nghị của HoREA là không áp dụng đối với các hộ gia đình nghèo dù đã có một căn nhà nhưng đang ở chật (đối với TP.HCM là dưới mức bình quân 10m2/người) nay mua thêm nhà thứ hai, thứ ba nhưng tổng diện tích các căn hộ không vượt quá 77m2. Đối với người có từ căn nhà thứ hai trở đi thì áp dụng thuế suất bậc thang tùy theo số lượng và giá trị tài sản.

Trong trường hợp xuất hiện nguy cơ thị trường bất động sản sốt "bong bóng", đề nghị Quốc hội giao cho Chính phủ ban hành nghị định về thuế suất chống đầu cơ, đánh thuế cao đối với trường hợp chuyển nhượng nhà, đất ngay sau khi mua (có thể tính thời gian trong năm đầu tiên) để giúp ổn định nhanh thị trường bất động sản .

Để phát huy tính ổn định về giá bất động sản thì chí ít phải tính đến vấn đề thay thế chính sách và cơ chế thu tiền sử dụng đất hiện nay, để đảm bảo tính đồng bộ và sự thống nhất của pháp luật. Vì thực tế, theo phản ánh của nhiều nhà phát triển bất động sản, đây cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng tác động đến giá thành sản phẩm.