Nếu như mấy năm trước, các chuyên gia nhận định, thị trường bán lẻ ở Việt Nam sẽ sôi động thậm chí trở thành “miền đất hứa” của các tập đoàn kinh doanh bán lẻ toàn cầu. Tuy nhiên, “soi” vào thị trường bán lẻ hiện nay không phải vậy, khi hoạt động của hàng loạt trung tâm thương mại đang gặp rất nhiều khó khăn.

Chao đảo… vì khó khăn

Nhìn vào thị trường bán lẻ trong mấy năm qua có thể thấy, cùng với sự gia nhập của các thương hiệu mới vào Việt Nam, các trung tâm thương mại (TTTM) cũng không ngừng tăng lên. Tuy nhiên, trong khoảng hơn 4 năm qua, thị trường bán lẻ Việt Nam dù đã có những bước phát triển nhưng vẫn gặp rất nhiều khó khăn, khiến hoạt động của các TTTM chao đảo. Thực tế này cho thấy, văn hóa tiêu dùng của người Việt vẫn coi trọng việc mua sắm ở chợ truyền thống hơn là vào siêu thị, TTTM.

Điều đáng nói là, dù các TTTM đã đưa ra đủ các “chiêu” để thu hút khách đến mua sắm lẫn khách thuê mặt bằng, nhưng kết quả mang lại không được như mong đợi. Số lượng khách hàng đến mua sắm tại các siêu thị và TTTM nhất là tại các TTTM hạng sang ngày càng giảm, cộng với đó là tỷ lệ lấp đầy mặt bằng bán lẻ tại các TTTM gặp nhiều khó khăn. Điều này đã  buộc các TTTM phải cơ cấu lại gian hàng, thậm chí phải đóng cửa vì hoạt động kinh doanh thua lỗ kéo dài ngày càng tăng.

Dẫn chứng là, tại Hà Nội, hoạt động của các TTTM gặp rất nhiều khó khăn. Ví dụ như: TTTM Grand Plaza (đường Trần Duy Hưng – Hà Nội) sau thời gian hoạt động được hơn 4 năm (từ tháng 7/2010) đã liên tục phải tái cơ cấu nhằm thu hút cả khách thuê gian hàng lẫn người mua hàng. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh tại TTTM Grand Plaza ngày càng giảm, do không có khách nên các gian hàng buộc phải dời đi. Điều này đã khiến TTTM này buộc phải đóng cửa năm 2013 và chưa có cơ hội trở lại thị trường.

Có lẽ thông tin gây “sốc” nhất trên thị trường bán lẻ trong thời gian qua là TTTM Parkson Landmark (đường Phạm Hùng – Hà Nội) tuyên bố đóng cửa trong khi khách thuê vẫn duy trì tỷ lệ lấp đầy 100% diện tích mặt bằng và khách đến mua sắm bình thường. Lý do TTTM Parkson Landmark phải đột ngột đóng cửa, theo những thông tin được đơn vị quản lý hé lộ là vì trong suốt 3 năm hoạt động, TTTM này chưa khi nào đạt được kết quả kinh doanh như kỳ vọng.

Không chỉ có vậy, tại TTTM Lotte Center (Liễu Giai – Hà Nội) từng được kỳ vọng sẽ trở thành một trong những trung tâm mua sắm, giải trí thu hút được sự chú ý của người dân Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung. Thế nhưng, sau thời gian đi vào hoạt động được vài tháng, TTTM này đìu hiu vắng khách do thiếu khu vui chơi giải trí, thiếu rạp chiếu phim, thiếu những thương hiệu nổi tiếng, khu ẩm thực nghèo nàn, giá cả đắt đỏ…

Theo các chuyên gia, nguyên nhấn khiến một số TTTM trong thời gian qua phải đóng cửa là do thị trường bán lẻ chưa có dấu hiệu phục hồi trong ngắn hạn và trung hạn, đặc biệt thói quen tiêu dùng của người dân vẫn quen với việc mua sắm ở chợ truyền thống hơn là vào siêu thị, TTTM.

Dồi dào nguồn cung

Theo CBRE Việt Nam, nguồn cung mặt bằng bán lẻ tại hai thị trường lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang tăng trở lại và sẽ duy trì đà này trong năm 2015. Theo đó, dự kiến đến cuối năm nay, tổng nguồn cung mặt bằng bán lẻ tại 2 thành phố này có thể đạt 1,5 triệu m2.

Cụ thể, đến cuối năm 2015, Hà Nội sẽ có khoảng 900.000 m2 diện tích bán lẻ tại TTTM trong khi tại TP. Hồ Chí Minh là 600.000 m2.

Cũng theo CBRE, trong năm nay, tại TP. Hồ Chí Minh có thêm ít nhất 5 dự án TTTM mới, trong đó đáng chú ý là dự án Mega Mall của Tập đoàn Vingroup và dự án SC Vivo City của Công ty cổ phần Phát triển khu phức hợp thương mại Vietsin (VCCD).

Hồi đầu tháng 2/2015, Vingroup công bố kế hoạch phát triển 25 TTTM Vincom và Vincom Mega Mall trên toàn quốc trong năm 2015. Theo Vingroup, dự kiến, tỷ lệ cam kết lấp đầy của 25 TTTM sẽ khai trương trong năm 2015  đạt khoảng 70%.

Ông Richard Leech dự báo, sự phát triển của những TTTM mới đã dẫn đến một làn sóng của những thương hiệu mới tại Việt Nam. Chẳng hạn, trong năm 2014, những thương hiệu mới tại thị trường bán lẻ TP. Hồ Chí Minh gồm Robins Department Store, Lalique và Marks & Spencer…

Về giá cho thuê, theo khảo sát của CBRE Việt Nam, con số này tại TP. Hồ Chí Minh khoảng 100 USD/m2 với các TTTM ở khu vực trung tâm và 40 USD/m2 với những vị trí ngoại thành. Đồng thời, gần 50% các yêu cầu tìm kiếm diện tích bán lẻ đều nằm ngành hàng ăn uống.

“Ngành hàng ăn uống đang dẫn đầu trong việc chiễm lĩnh những vị trí bán lẻ và đang nhóm lại với nhau tại những khu vực đặc biệt như Hồ Tây tại Hà Nội và Hồ Bán Nguyệt tại TP. Hồ Chí Minh”, ông Richard Leech nhận định.

Theo các công ty nghiên cứu thị trường BĐS tại Việt Nam như CBRE, Savills, Cushman & Wakefield, công suất cho thuê mặt bằng bán lẻ tại các TTTM đạt khoảng 80-90%. Tỷ lệ này cho thấy, còn ít nhất 10% nữa mặt bằng bán lẻ tại các TTTM lớn đang ế khách thuê.

Thêm vào đó, mặt bằng bán lẻ không chỉ xuất hiện ở các TTTM lớn mà còn xuất hiện ở hầu hết các tòa cao ốc, các chung cư khi các tòa nhà này đều dành các tầng trệt làm mặt bằng cho thuê bán hàng./.

Nguồn cung mặt bằng bán lẻ tại hai thị trường lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang tăng trở lại và sẽ duy trì đà này trong năm 2015. Theo đó, dự kiến đến cuối năm nay, tổng nguồn cung mặt bằng bán lẻ tại 2 thành phố này có thể đạt 1,5 triệu m2.