Vấn nạn xây nhà trái phép để lấy tiền đền bù tại các dự án đang là câu chuyện “đau đầu” với các cơ quan chức năng

Xây nhà chờ… giải toả!

Hiện, trên địa bàn TP. Đà Nẵng, đặc biệt ở các quận Thanh Khê, Liên Chiểu… đang xảy ra hiện trạng người dân xây dựng nhà trái phép để chờ giải toả, đền bù. Vấn nạn này gây khó khăn cho chính quyền địa phương lẫn các chủ đầu tư dự án, khi tiến hành công tác di dời, giải toả, đền bù…

Có thể nói trong những năm qua, TP. Đà Nẵng đã và đang đô thị hóa rất nhanh. Để phục vụ cho xây dựng cơ sở hạ tầng, triển khai các dự án, nhiều người dân đã di dời nơi ở sau khi được thu xếp một cách hợp lý. Tuy nhiên, bên cạnh vẫn có một số người cố tình xây dựng nhà trái phép để chờ hưởng tiền giải tỏa, đền bù.

Theo đó, trong 8 tháng đầu năm 2016 các cơ quan chức năng địa phương đã tăng cường kiểm tra trật tự xây dựng đô thị, phát hiện và xử lý 106 trường hợp vi phạm về trật tự xây dựng. Trong đó, có 31 trường hợp xây dựng không phép; 33 trường hợp xây dựng sai phép… số tiền xử phạt trên 1,6 tỷ đồng. Hiện, vẫn đang có những “điểm nóng” xây dựng không phép như, khu vực phường Thanh Khê Tây, (quận Thanh Khê) và dự án di dời nhà ga thuộc các phường Hòa Khánh Nam, Hòa Minh (quận Liên Chiểu)...

Chỉ tính riêng, khu vực Khe Cạn nằm trên địa bàn quận Thanh Khê đã có tới hàng chục hộ dân xây dựng nhà không phép. Tình trạng xây dựng nhà trái phép ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn, nhà cửa xây dựng không theo quy hoạch dẫn đến chen chúc, nhếch nhác và ô nhiễm môi trường…

Trước đó, cũng trên địa bàn TP. Đà Nẵng, khi nghe tin dự án đường vành đai phía Nam TP. Đà Nẵng tiếp tục triển khai giai đoạn 2, nhiều hộ dân ở huyện Hòa Vang đồng loạt cơi nới, xây mới nhà cửa trái phép để chờ giải tỏa. Tình trạng này diễn ra khá “nóng” ở các xã Hòa Phước, Hòa Châu, Hòa Tiến…

Theo đó, chỉ trong một thời gian ngắn, trên địa bàn Hoà Vang đã có 76 trường hợp xây dựng trái phép. Tuy chính quyền đã tăng cường kiểm tra, nhưng khó ngăn chặn tình trạng xây dựng trái phép. Bởi, người dân thường lén lút thi công vào… ban đêm, hoặc ngày nghỉ, lễ. Thậm chí, để qua mặt cơ quan chức năng các hộ gia đình còn cắt cử người chốt chặn ở đầu đường, cuối xóm nếu phát hiện người lạ sẽ dừng việc thi công, tẩu tán vật liệu ngay trong đêm…

Theo đại diện UBND xã Hòa Phước, có những trường hợp người dân từ các địa bàn khác trong thành phố, đã “quen” với việc xây nhà, chờ giải toả như ở phường Hoà Xuân nên địa phương đầu tư cho người dân ở đây xây dựng trái phép. Sau khi, ốp lát, sơn sửa lại nhà cửa… những đối tượng đầu cơ này thỏa thuận chia giá trị đền bù có được theo tỷ lệ 50-50% với hộ có nhà, đất ở…

Sẽ xử lý cán bộ

Chuyện xây nhà trái phép, chờ giải toả, đền bù là câu chuyện không còn mới ở TP. Đà Nẵng. Hàng chục trường hợp xây dựng, cơi nới nhà cửa trái phép của người dân trong hành lang dự án mở rộng tuyến ĐT 602 qua huyện Hoà Vang đã bị cơ quan chức năng cưỡng chế giải tỏa. Khi thực hiện dự án Khu Công nghệ cao, Công nghệ thông tin… cũng trên địa bàn Hoà Vang cơ quan chức năng cũng đã phát hiện khoảng 30 ngôi nhà và công trình phụ được xây dựng trái phép…

Tình trạng xây dựng trái phép khiến dư luận bức xúc, làm mất công bằng, công khai và dân chủ trong đền bù, giải tỏa và bố trí tái định cư… Nguyên nhân chính khiến tình trạng xây dựng trái phép ở TP. Đà Nẵng gia tăng trong những năm gần đây do ý thức của người dân.

Nhiều người biết việc làm của mình là sai nhưng vẫn làm liều, khi tìm đủ mọi cách xây nhà trái phép để mong được đền bù, cấp đất, chung cư... Còn nếu bị phát hiện cũng chỉ bị xử phạt hành chính, nhắc nhở rồi buộc tháo dỡ công trình.

Về phía cơ quan chức năng, lực lượng chủ công là Đội Kiểm tra quy tắc đô thị ở nhiều nơi xử lý chưa kiên quyết với những trường hợp vi phạm. Nếu để sảy ra sai phạm cũng mới chỉ xử lý kỷ luật theo kiểu “giơ cao đánh khẽ”.

Trước việc xây nhà trái phép tồn tại dai dẳng năm này qua năm khác, chính quyền TP. Đà Nẵng đang tiến hành nhiều biện pháp “mạnh tay”.

Mới đây, trong cuộc họp với các cơ quan chức năng bàn về giải pháp ngăn chặn vấn nạn xây dựng trái phép, ông Nguyễn Xuân Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng cho rằng, cần phải ngăn chặn ngay từ đầu, còn khi người dân đã xây dựng lên rồi thì không thể nào đưa máy đến san ủi nhà dân được.

Theo đó, yêu cầu các đơn vị liên quan và đặc biệt là Sở Xây dựng thành phố tăng cường quản lý, thanh tra các công trình xây dựng trái phép, đặc biệt là trên đất quốc phòng. Để làm được việc này, cần chấn chỉnh hoạt động thanh tra, tăng cường lực lượng kiểm tra, phát huy vai trò hàng đầu của Đội Kiểm tra quy tắc đô thị, quy trách nhiệm trực tiếp cho các đội quy tắc đô thị phụ trách địa bàn.

Đặc biệt, ông Nguyễn Xuân Anh cho rằng, việc quản lý xây dựng trái phép trên địa bàn các quận là thuộc trách nhiệm của chủ tịch các quận, huyện. Nếu chủ tịch quận, huyện nào quản lý không được, vẫn để sảy ra tình trạng xây nhà trái phép, chờ đền bù giải toả thì sẽ cho thôi chức. Có như vậy, người đứng đầu chính quyền ở các địa phương mới thực sự có trách nhiệm với công việc được giao.