Lâu nay, việc xây nhà trọ để cho thuê chủ yếu mang tính tự phát của các cá nhân và hộ gia đình. Để quản lý loại hình nhà ở này, Bộ Xây dựng đang xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 188/2013/NĐ-CP.

Theo đó, các khu nhà ở tập trung, khu nhà trọ sẽ dần được pháp luật điều chỉnh, với các quy định cụ thể. Điểm đáng chú ý là khi đạt tiêu chuẩn, mô hình nhà cho thuê này sẽ được coi như một dạng nhà ở xã hội (NƠXH), có thể được hưởng các chính sách ưu đãi liên quan.

Lâu nay, việc xây nhà trọ để cho thuê chủ yếu mang tính tự phát của các cá nhân và hộ gia đình. Để quản lý loại hình nhà ở này, Bộ Xây dựng đang xây dựng thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 188/2013/NĐ-CP. Theo đó, các khu nhà ở tập trung, khu nhà trọ sẽ dần được pháp luật điều chỉnh, với các quy định cụ thể. Điểm đáng chú ý là khi đạt tiêu chuẩn, mô hình nhà cho thuê này sẽ được coi như một dạng nhà ở xã hội (NƠXH), có thể được hưởng các chính sách ưu đãi liên quan.

Trên thực tế, nhu cầu nhà ở của công nhân, học sinh, người thu nhập thấp trên địa bàn cả nước vẫn luôn nóng, cung không đủ cầu. Theo anh Luân, chủ nhà trọ ở khu công nghiệp Ngọc Hồi (Hà Nội), hiện gia đình anh đang có 15 phòng trọ cho thuê với diện tích 15 m2/phòng, giá thuê khoảng 1,2 triệu đồng/tháng và luôn kín khách thuê. Anh Luân cho biết, vẫn còn đất để xây thêm được khoảng 15 phòng nữa. Trong khi luôn có người hỏi thuê, gia đình anh Luân lại không còn đủ vốn để xây nhà trọ, đành phải để dành được đến đâu xây đến đấy.

Trong cuộc khảo sát khu nhà lưu trú công nhân trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh sáng ngày 7/5, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng đã công nhận và đánh giá cao vai trò của các hộ gia đình trong việc cung ứng chỗ ở cho công nhân, đồng thời khẳng định việc tạo ưu đãi cho họ phát triển thêm là hết sức cần thiết. Đánh giá về chủ trương này, anh Luân cho biết rất ủng hộ. Vì nếu có cơ chế hỗ trợ ưu đãi như vậy, gia đình anh có thể xây dựng nốt số đất còn thừa không sử dụng, vừa đỡ lãng phí và còn có thêm thu nhập.

Để hỗ trợ và quản lý loại hình nhà cho thuê, Nghị định 188/2013/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 10/1/2014 của Chính phủ về phát triển NƠXH đã tạo cơ hội cho những DN và cá nhân, hộ gia đình được tham gia đầu tư xây dựng NƠXH. Theo đó, các đối tượng này sẽ được hưởng các chế độ, chính sách ưu tiên rõ ràng về tiền sử dụng đất, thuế, tín dụng và những ưu đãi dành cho đối tượng thuê và mua NƠXH… Mục đích là nhằm huy động được các nguồn từ đất đai, vốn, con người từ các tổ chức kinh tế khác nhau trong việc phát triển loại hình NƠXH.

Để hoàn thiện hơn nữa Nghị định này, Bộ Xây dựng hiện đang gấp rút hoàn thiện các thông tư hướng dẫn Nghị định 188/2013/NĐ-CP, từ đó khuyến khích sự tham gia của các cá nhân, hộ gia đình để xây dựng NƠXH. Với tiêu chí cụ thể hơn, những dãy nhà trọ theo kiểu truyền thống sẽ được chuẩn hóa, tạo điều kiện sống tốt hơn với mức giá hợp lý cho người có thu nhập thấp.

“Cần phải có sự hỗ trợ của Nhà nước đi cùng với dân, chứ không thể để người dân một mình được. Cần phải hỗ trợ tín dụng, quy hoạch, cho phép người dân có đất sẽ được làm nhà ở để cho thuê, nhưng phải theo quy hoạch chung, tổng thể của khu vực chứ không nên hạn chế. Ngoài ra, sẽ giảm các loại thuế, đặc biệt là thuế thu nhập thì người dân sẽ có lợi. “Tuy nhiên, người dân phải có trách nhiệm đảm bảo làm nhà có chất lượng để nâng cao đời sống”, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng khẳng định.

Nhưng, vẫn còn có những ý kiến lo ngại về dự thảo sắp tới của Bộ Xây dựng có thể chưa tính hết về điều kiện và khả năng đáp ứng của các cá nhân, hộ gia đình có diện tích để xây nhà trọ... Trên thực tế, để được hưởng những cơ chế ưu đãi này, chủ nhà trọ có thể phải xây dựng các khu nhà đáp ứng đủ các tiêu chuẩn như: diện tích, môi trường sống xung quanh, hạ tầng xã hội… đi kèm đó là các thủ tục hành chính có liên quan để đủ điều kiện hưởng ưu đãi.

Anh Luân cho biết, anh rất mong dự thảo hướng dẫn sẽ sớm được ban hành trong thời gian sớm nhất để gia đình anh có thể tính toán việc mở rộng khu nhà trọ hợp lý. Anh cũng bày tỏ những lo lắng về dự thảo sắp tới như: Quy hoạch và thiết kế dãy nhà trọ như thế nào được gọi là đạt chuẩn? Chi phí đầu tư so với lợi nhuận thu được liệu có tương xứng? Ngoài ra, các thủ tục hành chính có liên quan như xin cấp phép xây dựng, thủ tục xin vay vốn, xin tạm trú tạm vắng cho những người đến thuê liệu có được hỗ trợ giải quyết nhanh chóng, hay lại phải bôi trơn và bị “hành là chính”?…

Thiết nghĩ, việc tạo cơ hội và điều kiện cho các cá nhân, hộ gia đình tham gia xây dựng NƠXH là rất thiết thực, đem lại lợi ích cho rất nhiều người đang có nhu cầu về chỗ ở như hiện nay. Nhưng, cụ thể thông tư hướng dẫn sắp ban hành quy định ra sao? Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có liên quan và chính quyền các cấp ở địa phương có tạo điều kiện để mô hình NƠXH mới này đi vào cuộc sống hay không? Đó là những vấn đề đang được rất nhiều người mong chờ và cần có thời gian để kiểm chứng.