Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam khẳng định điều này và cho biết, nhu cầu NƠXH vẫn rất lớn so với nguồn cung.

* Xin Thứ trưởng cho biết, đến nay việc triển khai các dự án NƠXH như thế nào?

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam: Theo báo cáo từ các địa phương, hiện đã có 124 dự án đang được triển khai với quy mô xây dựng khoảng 78.700 căn hộ. Trong đó, có 85 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, quy mô xây dựng trên 51.895 căn hộ; 39 dự án nhà ở cho công nhân KCN, quy mô xây dựng khoảng 27.000 căn hộ.

Tại TP Hà Nội, đã chấp thuận cho phép khởi công 14 dự án NƠXH với tổng diện tích đất là 12,9 ha, quy mô 15.412 căn hộ. Bên cạnh đó, TP.Hà Nội có 15 dự án kiến nghị được chuyển đổi từ NƠTM sang NƠXH, với tổng số căn hộ dự kiến sau chuyển đổi khoảng 10.600 căn hộ NƠXH. Đã có 25/30 dự án NƠTM được điều chỉnh cơ cấu, với số lượng khoảng 14.300 căn hộ (tăng trên 4.400 căn).

Tại TP.HCM, đã chấp thuận đầu tư 25 dự án NƠXH với tổng diện tích đất 83,7 ha để xây dựng khoảng 21.750 căn nhà ở. Cùng với đó, TP HCM cũng đã cho 10 dự án chuyển đổi từ NƠTM sang NƠXH, với số lượng căn hộ xin chuyển sang làm NƠXH khoảng 10.200 căn hộ; 15 dự án điều chỉnh cơ cấu căn hộ với số lượng căn hộ thương mại điều chỉnh khoảng 10.700 căn hộ.

Tổng hợp tình hình triển khai việc phát triển NƠXH cho thấy hiện nguồn cung NƠXH còn hạn chế nhưng bước đầu đã vào nhịp và một số chủ đầu tư dự án đã bắt đầu xét duyệt, ký hợp đồng bán nhà.

Tính đến ngày 31/12/2013, Ngân hàng Nhà nước đã có các văn bản xác nhận đăng ký hợp đồng cho vay đối với 13 doanh nghiệp với số tiền 1.127 tỷ đồng, đã giải ngân cho 7 doanh nghiệp 304 tỷ đồng. Các ngân hàng cũng cam kết cho vay 1.764 khách hàng cá nhân với số tiền là 632 tỷ đồng, trong đó đã giải ngân cho 1.750 khách hàng với dư nợ 428,5 tỷ đồng.

* Dư luận cho rằng, kết quả phát triển nhà ở xã hội như năm 2013 là quá thấp. Còn quá nhiều vướng mắc, nhất là gói tín dụng hỗ trợ về nhà ở còn nhiều rào cản liên quan, gây khó cho người dân tiếp cận nhà ở. Còn Thứ trưởng nghĩ gì về những con số báo cáo nêu trên và dư luận?

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam: Tôi cho rằng, chính sách tín dụng hỗ trợ nhà ở là một chính sách mới, lần đầu được triển khai thực hiện, vì vậy không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc ban đầu.  Muốn giải ngân nhanh gói này, phải có nhiều căn hộ nhà ở xã hội hoặc căn hộ nhà ở thương mại có diện tích sàn dưới 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2, trong khi nhu cầu của người dân rất lớn.

Cả nước hiện nay cần khoảng hơn 1 triệu căn nhà xã hội, riêng TP Hồ Chí Minh cần khoảng 134 căn, TP Hà Nội cần khoảng 111 nghìn căn, chưa kể những đô thị lớn như Đồng Nai, Bình Dương, những tỉnh nằm trong vùng trọng điểm kinh tế Bắc Bộ.

Tuy vậy, kết quả phát triển nhà ở xã hội thời gian qua còn thấp so với kỳ vọng. Một phần do việc cung cấp nhà ở xã hội cũng cần đáp ứng những yêu cầu về trình tự, thủ tục nhất định về đầu tư xây dựng, quy hoạch và giấy phép, vì thế cũng cần có thời gian. Việc phát triển nhà xã hội là một quá trình dài hạn chứ không thể ngắn hạn được.

Mặt khác, một số địa phương vẫn chưa thực sự quan tâm đến việc giải quyết các trình tự, thủ tục về công tác chuẩn bị đầu tư của các dự án nhà ở xã hội, cũng như việc xem xét, cho phép chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội, cho phép điều chỉnh cơ cấu diện tích các căn hộ nhà ở thương mại cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, phù hợp với tiêu chí cho vay theo quy định của NQ 02.

Nguyên nhân nữa đó là một số ngân hàng thương mại được giao nhiệm vụ triển khai việc cho vay cũng còn quá thận trọng, dẫn đến việc chậm trễ trong việc xét duyệt, thẩm định đối tượng cho vay vốn.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp, để được vay vốn ưu đãi thì sau khi có văn bản giới thiệu của Bộ Xây dựng, các doanh nghiệp ngoài việc thực hiện 1 số thủ tục như: ký bản ghi nhớ với  ngân hàng cho vay về việc tài trợ vốn vay, cung cấp các hồ sơ pháp lý của doanh nghiệp và hồ sơ dự án để ngân hàng xem xét, đánh giá, thẩm định để xét duyệt hồ sơ vay vốn…, các ngân hàng còn đòi hỏi nhiều thủ tục khác không cần thiết gây kéo dài thời gian giải ngân.

Trong quá trình triển khai thực hiện đã phát sinh một số vướng mắc liên quan đến công chứng hợp đồng thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai đối với nhà ở xã hội, xử lý tài sản thế chấp là nhà ở hình thành trong tương lai, thủ tục giao dịch bảo đảm trong việc cho vay vốn của các TCTD mà hiện nay chưa được điều chỉnh bởi pháp luật có liên quan.

* Bộ Xây dựng đã và sẽ làm gì để thúc đẩy gỡ khó cho việc giải ngân gói tín dụng 30.000 tỷ đồng nói riêng và cho phân khúc nhà ở xã hội nói chung?

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam: Để khắc phục những vấn đề bất cập, tồn tại nêu trên, Bộ Xây dựng đã và đang tích cực phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan thực hiện các giải pháp như sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy định của pháp luật về công chứng hợp đồng thế chấp tài sản hình thành trong tương lai; thủ tục thực hiện, công chứng hợp đồng; đăng ký, xử lý tài sản bảo đảm; nghiên cứu, ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn Nghị định số 188/2013 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội…

Đôn đốc, hướng dẫn các địa phương đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư, phê duyệt các dự án nhà ở xã hội, cho phép chuyển đổi hoặc điều chỉnh cơ cấu các dự án nhà ở thương mại theo đề xuất của chủ đầu tư để góp phần tăng nguồn cung về nhà ở xã hội, đặc biệt là tại các địa bàn trọng điểm; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế để huy động nguồn vốn vay nước ngoài, vốn ưu đãi của các tổ chức quốc tế nhằm bổ sung nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội.

Nhân đây tôi cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước tăng cường kiểm tra, hướng dẫn và có quy trình thống nhất để các ngân hàng thương mại nhà nước được giao nhiệm vụ, đẩy mạnh hơn nữa việc giải ngân cho cả dự án và người dân.

* Xin Thứ trưởng đánh giá tình hình triển khai tăng nguồn cung nhà ở xã hội.

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam: Cả nước hiện nay cần khoảng hơn 1 triệu căn nhà ở xã hội, trong đó riêng 2 thành phố lớn là TP HCM cần khoảng 130 nghìn căn, Hà Nội cần khoảng 115 nghìn căn. Ngoài ra, nhiều địa phương khác có nhu cầu lớn về nhà ở xã hội (Đồng Nai, Bình Dương và những tỉnh nằm trong vùng trọng điểm kinh tế Bắc Bộ). Để giải quyết vấn đề này trong bối cảnh nguồn lực hiện nay, chúng ta cần thời gian vài năm để hoàn thiện các thủ tục đầu tư cũng như nguồn lực.

Tổng hợp tình hình triển khai việc phát triển nhà ở xã hội cho thấy hiện nguồn cung nhà ở xã hội còn hạn chế nhưng bước đầu đã vào nhịp và một số Chủ đầu tư dự án đã bắt đầu xét duyệt, ký hợp đồng bán nhà. Việc thực hiện thủ tục đầu tư xây dựng, chuyển đổi dự án, vay vốn ưu đãi để đầu tư phải trải qua nhiều thủ tục, liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau.

Chính phủ mới ban hành Nghị định 188/2013 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội với sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn của Nhà nước và quy trình thủ tục rõ ràng hơn; điều kiện xác định đối tượng thông thoáng hơn. Bộ Xây dựng sẽ cùng UBND các thành phố lớn tiếp tục triển khai NQ 02 và Nghị định 188. Lúc đó, chắc chắn nguồn cung sẽ tăng mạnh hơn, góp phần điều hòa giá BĐS trên thị trường.

* Lo lắng của nhiều chuyên gia rằng, tương lai thị trường BĐS sẽ lại vấp phải khó khăn mới là dư thừa nguồn cung nhà ở xã hội. Theo Thứ trưởng, lo lắng này có đáng để cân nhắc lại những con số nhu cầu từ khảo sát và thực tế triển khai dự án NƠXH?

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam: Sự lo lắng này là không có cơ sở. Bởi vì trên thực tế, nhu cầu nhà ở của người dân đô thị là rất lớn. Từ nay đến năm 2015, trong khu vực đô thị cả nước có khoảng 1.740.000 người có khó khăn về nhà ở và 1.715.000 công nhân có nhu cầu ổn định chỗ ở. Để đáp ứng nhu cầu về nhà ở, cần phải xây dựng khoảng 700.000 căn hộ.

Tương tự, nhu cầu về nhà ở cho người có thu nhập thấp và công nhân đến năm 2020 sẽ tăng thêm khoảng 200.000 căn (nếu nhu cầu đến năm 2015 được giải quyết hết vào năm 2015).

Tuy vậy, tổng hợp tình hình triển khai việc phát triển nhà ở xã hội cho thấy nguồn cung nhà ở xã hội còn hạn chế so với nhu cầu.

*Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!