Sau 10 năm bị thu hồi 31,9ha đất để xây dựng trung tâm thể thao, các thương binh của Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh Hải Phòng vẫn chưa nhận được một đồng bồi thường nào từ UBND tỉnh Quảng Ninh.

Năm 2010, UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định thu hồi đất của nhiều tổ chức, cá nhân tại khu vực phường Đại Yên, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh để xây dựng Trung tâm thể thao vùng Đông Bắc.

Trong những phần diện tích thu hồi đó có 31,9ha đất nuôi trồng thủy sản của Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh Hải Phòng - một doanh nghiệp có gần 200 thương binh, bệnh binh và con em gia đình có công với cách mạng đang lao động kiếm sống.

Điều khó hiểu là hầu hết các tổ chức, cá nhân mà UBND tỉnh quyết định thu hồi đất tại thời điểm đều được bồi thường, hỗ trợ theo quy định của Luật Đất đai nhưng với 31,9ha đất của Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh thì không thấy cơ quan chức năng đề cập việc bồi thường thiệt hại và hỗ trợ theo quy định của pháp luật.

Việc làm của UBND tỉnh Quảng Ninh đã đẩy hàng trăm hộ gia đình thương binh vào tình trạng mất việc làm; đời sống lâm vào cảnh khó khăn. Họ đã phải đi kêu kiện các cửa nhiều năm nhưng tất cả các cơ quan của UBND tỉnh Quảng Ninh đều im lặng.

Có những thương binh vết thương tái phát trước khi qua đời vẫn dặn lại gia đình, vợ con phải tiếp tục đòi món nợ của UBND tỉnh Quảng Ninh chưa trả cho gia đình họ.

Trước sự im lặng của tỉnh Quảng Ninh, Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh đã kêu cứu tới Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Qua một thời gian nghiên cứu những quy định pháp luật, ngày 7/12/2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 6649/BTNMT-TTr trả lời UBND tỉnh Quảng Ninh và khẳng định đối với 31,9ha đất nuôi trồng thủy sản của Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh đủ điều kiện bồi thường theo quy định của pháp luật.

Tuy vậy, đã hơn một năm trôi qua, những người thương binh vẫn chưa nhận được tiền bồi thường và hỗ trợ giải phóng mặt bằng dù là một đồng.

Ngày 23/8/2018, trước những bức xúc của các thương binh, Trung tâm Phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh có Văn bản số 360/PTQĐ-GPMB do Phó Giám đốc trung tâm Nguyễn Văn Thắng kí “Trả lời kiến nghị của Tổ hợp nuôi trồng thủy sản Hải Ninh (Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh)” với nội dung giải thích không đúng pháp luật và thiếu tính thuyết phục.

Thứ nhất, văn bản cho rằng giá đất bồi thường cho Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh là giá đất tính theo thời điểm năm 2010, là thời điểm UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định thu hồi đất. Văn bản viện dẫn Điều 74, Luật Đất đai 2013 quy định:

“Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định pháp luật”.

Mặc dù trích dẫn văn bản pháp luật, nhưng người trích dẫn đã không hiểu pháp luật hoặc cố tình vi phạm pháp luật, bởi vì tại thời điểm năm 2010, UBND tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi 31,9ha đất nuôi trồng thủy sản, nhưng tại quyết định này chỉ thu hồi đất mà không bồi thường cho Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh.

Đến 7/12/2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường mới có văn bản yêu cầu UBND tỉnh phải bồi thường theo quy định của pháp luật cũng có nghĩa là quyết định thu hồi đất năm 2010 của UBND tỉnh Quảng Ninh không bồi thường 31,9ha là trái pháp luật.

Chính quyết định trái pháp luật này đã làm tổn hại đến đời sống vật chất và tinh thần của hàng trăm thương binh cần được bãi bỏ, đồng thời xử lý các tổ chức cá nhân tham mưu đã gây ra tình trạng trên.

Không những thế, cơ quan này lại lấy quyết định thu hồi đất năm 2010 (một quyết định trái pháp luật) để làm cơ sở tính giá bồi thường cho giai đoạn hiện nay.

Để thực hiện đúng pháp luật, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh yêu cầu cơ quan tham mưu này soạn thảo một quyết định thu hồi đất và bồi thường 31,9ha đất theo thời điểm được Bộ Tài nguyên và Môi trường trả lời bằng văn bản (ngày 7/12/2017) để UBND tỉnh ký.

Quyết định này thay thế một phần hoặc toàn bộ quyết định thu hồi đất trái pháp luật ban hành năm 2010 mà không bồi thường 31,9ha đất cho Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh.

Thứ hai, cũng trong văn bản này cơ quan này viện dẫn, căn cứ Khoản 3, Điểm đ, Khoản 4, Điều 114, Luật Đất đai năm 2013: “UBND tỉnh quyết định giá đất cụ thể. Cơ quan quản lý đất đai các tỉnh có trách nhiệm giúp UBND tỉnh tổ chức việc xác định giá đất cụ thể. Trong quá trình thực hiện, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức có chức năng tư vấn, xác định giá đất cụ thể.

Việc xác định giá đất cụ thể phải dựa trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai; áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp. Căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình UBND cùng cấp quyết định.

Hội đồng thẩm định giá đất gồm: Chủ tịch UBND tỉnh làm Chủ tịch và đại diện của cơ quan, tổ chức có liên quan, tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất”.

Văn bản của cơ quan này đã viện dẫn các quy định của pháp luật nêu trên đồng thời cũng khẳng định đã làm đúng quy trình; đã trình UBND tỉnh ban hành Quyết định 2006/QĐ-UBND về việc phê duyệt giá đất cụ thể làm căn cứ bồi thường cho Xí nghiệp Tập thể thương binh Quang Minh: Đất nuôi trồng thủy sản hồ đầm ven biển với giá 20.700đ/m2.

Người viết bài báo cho rằng: UBND tỉnh Quảng Ninh cần xem xét cách làm của cơ quan tham mưu trong vụ việc. Đặc biệt, những người lãnh đạo đã chỉ đạo đúng theo quy định tại Điều 114 mà cơ quan này trích dẫn chưa? Đã thuê tổ chức tư vấn định giá đất hiện trạng chưa? Đã thành lập Hội đồng thẩm định giá đất chưa? Đã trình Hội đồng thẩm định trước khi trình Chủ tịch UBND tỉnh ký? Đã công khai minh bạch cho tổ chức cá nhân được bồi thường và các cơ quan khác được biết chưa?…

Xin nhắc lại, việc Trung tâm Phát triển quỹ đất Quảng Ninh tiếp tục cho sử dụng Quyết định thu hồi đất năm 2010 là một quyết định trái pháp luật để tính bồi thường trên hiện trạng khu đất bồi thường.

Tại Văn bản 533/TTr-P2 ngày 10/9/2018 của Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn việc xác định giá đất cụ thể tại mục 2 văn bản:

“Về xác định giá đất cụ thể: Việc xác định giá đất do UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định giá đất cụ thể tại thời điểm tính toán lập phương án mới để bồi thường theo quy định tại Khoản 3 và Điểm đ, Khoản 4, Điều 114, Luật Đất đai năm 2013.

Theo đó, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất cụ thể. Căn cứ Khoản 2, Điều 17, Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2015 của Chính phủ quy định về giá đất, việc lựa chọn tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất cụ thể thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu”.

Cũng trong Văn bản số 360/PTĐĐ-GPMB ngày 23/8/2018 cơ quan này còn khẳng định đã làm đúng Văn bản số 70/TTr-P2 ngày 29/01/2018. Đây là một văn bản không có trên thực tế mà người soạn thảo đã qua mặt lãnh đạo tỉnh và những người không nghiên cứu văn bản.

Người đứng đầu UBND tỉnh Quảng Ninh cần vào cuộc giải quyết dứt điểm việc đền bù cho thương binh Hải Phòng trả lại sự công bằng cho những người đã hy sinh một phần xương máu trong cuộc đấu tranh dành lại độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc.