Một thống kê gần đây từ 100 gia đình doanh nhân giàu nhất Việt Nam cho thấy họ đã giàu lên nhờ bất động sản là chủ yếu (chiếm gần 30%). Khi bong bóng bất động sản xì hơi, tài sản của các gia đình này cũng bốc hơi khá nhanh theo đà giảm giá của cổ phiếu địa ốc. Nhưng một số vẫn tin rằng hễ buôn địa ốc là giàu to và các “tay mơ” này đang sống dở chết dở vì giấc mơ địa ốc.

Tấn Hưng, chủ thương hiệu Thần Nông Hưng Điền một thời, là một ví dụ. Đại gia phân bón và nông sản này từng ôm mộng đẹp khi rời bỏ ngành kinh doanh hái ra tiền của mình để chuyển sang bất động sản. Năm 2008, Tấn Hưng công bố dự án Hưng Điền New Town (quận 8 và huyện Bình Chánh, TP.HCM) với tổng kinh phí đầu tư lên tới 1 tỉ USD. Đây là khu phức hợp có diện tích gần 20 ha, gồm căn hộ, trung tâm thương mại, khách sạn, khu vui chơi giải trí, trường tiểu học, trung tâm y tế theo chuẩn quốc tế và khách sạn 5 sao với 3.000 phòng. Dự án cũng sẽ bao gồm một trung tâm triển lãm và tổ chức sự kiện với 10.000 m2 dành cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp nông nghiệp, thủy sản.

Theo dự kiến, Hưng Điền New Town sẽ được hoàn tất sau 36 tháng thi công kể từ tháng 6.2008. Vào ngày họp báo công bố dự án, bà Lê Thị Giàu, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Tấn Hưng, cho biết dự án này đã được ấp ủ khá lâu và chuẩn bị kỹ lưỡng. Thậm chí, có những khu đất hàng chục ngàn mét vuông của dự án đã được Tấn Hưng mua từ cách đó 8-10 năm. Với vốn điều lệ 500 tỉ đồng, Tấn Hưng sẽ kêu gọi các đối tác khác cùng đầu tư vào dự án.

Điều đáng nói là khi Tấn Hưng công bố dự án khủng này, thị trường địa ốc đã rơi vào tình cảnh khó khăn, nhiều doanh nghiệp đã cạn vốn. Cùng lúc, Tấn Hưng lại tung ra hàng loạt dự án địa ốc hoành tráng như Mỹ Phú River Park, Bình Tây Apartments Building, Dona-AgriPark…

Từ đó đến nay hơn 5 năm đã trôi qua nhưng dự án chủ lực Hưng Điền New Town vẫn án binh bất động. Và mới đây, chủ đầu tư dự án đã xin chuyển một tòa cao ốc 34 tầng sang dự án nhà ở xã hội với tổng số 2.716 căn hộ.

Bà Lê Thị Giàu còn là Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Bình Tây Food, nhà sản xuất mì chay Lá Bồ Đề. Bà cũng từng tham gia Hội đồng Quản trị của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Khai thác Công trình Giao thông 584 (năm 2007-2012).

Công ty 584 hiện đang vướng vào một số vụ kiện tụng với khách hàng vì họ đóng tiền đã lâu nhưng chưa nhận được nhà. Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM đã đưa cổ phiếu NTB của Công ty 584 vào diện tạm ngưng giao dịch kể từ ngày 7.5.2013, do thua lỗ trong 2 năm liên tiếp.

Tân Tân, công ty nắm giữ ngôi vua trên thị trường các loại thức ăn nhẹ làm từ đậu phộng, cũng từ từ biến mất vì sa lầy vào bất động sản.

Thời huy hoàng, vào năm 1997, Tân Tân từng có nhà máy và văn phòng tại tỉnh Bình Dương với diện tích trên 45.000 m2 và hơn 800 nhân viên. Cũng từ đó, Công ty đã mở rộng quy mô với hơn 140 nhà phân phối, hơn 40.000 điểm bán lẻ, có mặt ở hầu hết các siêu thị và trung tâm thương mại.

Ít lâu sau đó, ma lực từ bất động sản đã lôi kéo Tân Tân. Từ việc mua các khu đất trồng nguyên liệu đậu phộng với hy vọng có thể chuyển đổi mục đích sử dụng để kinh doanh kiếm lời, năm 2007, Tân Tân đã tung ra hàng loạt các dự án lớn như Khu Du lịch cao cấp Đông Dương I tại Bình Thuận, Khu dân cư Tân Tân. Và một công ty cổ phần bất động sản mang tên Tân Tân cũng ra đời.

Nhưng sự san sẻ nguồn lực đầu tư vào lĩnh vực mới, cộng với những khó khăn của thị trường bất động sản đã nhanh chóng làm cho Tân Tân bị hụt hơi. Kết quả là giờ đây cả đậu phộng Tân Tân lẫn bất động sản Tân Tân đều vắng bóng trên thị trường.

Tân Tân và Tấn Hưng đều lao vào thị trường từ cách đây 5-6 năm và đã phải trả giá đắt. Tuy nhiên, hiện nay, vẫn có một số đại gia vẫn tiếp tục tin vào sự giàu có từ địa ốc.

Trường Hải, một doanh nghiệp hàng đầu trong ngành ôtô, là một ví dụ. Năm 2012, doanh thu thuần của Trường Hải đạt gần 10.400 tỉ đồng và lợi nhuận gộp đạt 1.655 tỉ đồng. Tuy vậy, do chi phí lãi vay tăng gần 450 tỉ đồng nên lợi nhuận trước thuế đã giảm từ gần 700 tỉ đồng xuống chỉ còn 260 tỉ đồng. Sang quý I/2013, lợi nhuận trước thuế tăng gần 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái, dòng tiền hoạt động dương là 628 tỉ đồng.

Với kết quả kinh doanh này, nếu Trường Hải chịu yên vị trong ngành ô tô thì có lẽ sẽ vẫn ung dung tự tại.Tuy nhiên, Công ty lại mơ giấc mộng làm giàu bằng địa ốc.

Năm 2012, Trường Hải đã quyết định đầu tư 2.636 tỉ đồng vào bất động sản giữa lúc thị trường này đang đóng băng. Trường Hải còn trở thành cổ đông lớn của Công ty Cổ phần Địa ốc Đại Quang Minh với tỉ lệ nắm giữ 30%, tham gia làm ăn với Công ty Cổ phần Đầu tư Mai Linh, chủ dự án Golden Place Hà Nội.

Trường Hải đang chờ hái quả từ các dự án đầu tư dài hơi này. Có dự án đến 3 năm nữa mới hoàn thành. Có dự án mới chỉ là mua đất. Kết quả là Trường Hải đã phải xin Chính phủ cho giãn nộp 1.214 tỉ đồng tiền thuế nhập khẩu trong vòng 1 năm cho 4 công ty thành viên. Số tiền giãn nợ thuế này, theo Công ty, là cần thiết để cứu vãn công việc làm ăn của doanh nghiệp vì Trường Hải hiện còn tồn lượng hàng tới 3.385 tỉ đồng và nợ các tổ chức tín dụng khoảng 5.684 tỉ đồng.

Rõ ràng, bước chân vào các lĩnh vực không thuộc chuyên môn của mình, các “tay mơ” đã phải trả giá đắt. Nhất là khi họ phải dồn lực vay mượn, đầu tư quá lớn trong khi nguồn thu không có hoặc nhỏ giọt, dẫn đến không làm chủ được dòng tiền. Hậu quả sẽ không chỉ gói gọn trong nội bộ doanh nghiệp và người lao động của họ mà còn có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Và sự tham gia của các “tay mơ” này cũng làm cho các nhà kinh doanh bất động sản thứ thiệt đã khó càng thêm khó, vì khiến cho thông tin bị nhiễu loạn và niềm tin của người mua nhà bị suy giảm.