Nếu thị trường xuất hiện bong bóng, cần xem xét đánh thuế cao các giao dịch nhà đất chuyển nhượng ngay sau khi mua để chống đầu cơ, theo HoREA.

Sau khi Bộ Tài chính có báo cáo chuyên đề về chính sách thuế đối với bất động sản, nhằm mục đích xây dựng Luật Thuế tài sản, đối tượng chịu thuế là người sở hữu nhiều nhà, Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) đã có một số dự báo và đề xuất về vấn đề này.

HoREA nhận định, Luật thuế tài sản có thể được nghiên cứu áp dụng đối với 3 trường hợp. Thứ nhất, chỉ đánh thuế tài sản đối với nhà đất để tạo nguồn thu ngân sách nhà nước ổn định, dài hạn, bền vững. Ví dụ, tại tiểu bang California, có nơi thu thuế tài sản nhà đất là 1,21% một năm thì trong khoảng 82 năm sẽ thu thuế được 100% giá trị tài sản nhà đất, và cứ tiếp tục nguồn thu thuế ổn định này.

Thứ hai, đánh thuế đối với người có nhiều nhà và đất (từ tài sản thứ 2 trở đi) để phòng chống đầu cơ và sử dụng lãng phí bất động sản. Cách làm này có thể giúp tăng nguồn cung cho thị trường, tạo thêm cơ hội cho người có nhu cầu thật tiếp cận nhà ở.

Thứ ba, trong trường hợp xuất hiện nguy cơ thị trường bất động sản sốt bong bóng, cần xem xét đánh thuế cao đối với trường hợp chuyển nhượng nhà, đất ngay sau khi mua. Có thể tính thuế ngay trong năm đầu tiên xuất hiện giao dịch kể từ lúc mua, nhằm phòng chống đầu cơ, giúp ổn định thị trường bất động sản.

HoREA đánh giá, luật thuế này sẽ nhằm mục tiêu góp phần giúp cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, minh bạch, bền vững, phòng chống đầu cơ và hạn chế tình trạng sử dụng lãng phí bất động sản. Nếu được áp dụng, sắc thuế sẽ tạo nên làn sóng dịch chuyển dòng tiền thay vì đầu tư vào bất động sản sẽ chuyển sang đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Nếu phản ứng này diễn ra sẽ tạo thêm cơ hội cho người có nhu cầu thật tiếp cận nhà ở và tăng thêm nguồn thu ngân sách nhà nước ổn định, dài hạn, bền vững. Ngoài ra, Luật thuế này còn hướng các nhà đầu tư thứ cấp đi vào lựa chọn thành lập doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thay vì kinh doanh cá thể như hiện nay.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, thuế tài sản là loại thuế được ra đời rất sớm trong lịch sử, nguồn thu từ thuế tài sản, đặc biệt là thu từ thuế sử dụng đất là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước của các địa phương. Cụ thể, nguồn thu từ thuế tài sản chiếm khoảng 2% tại các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), trong đó, Canada là 4%, Mỹ trong khoảng từ 1 đến 3%. Tại các nước đang phát triển, nguồn thu này chiếm khoảng 0,6% và tại các nước đang chuyển đổi nguồn thu này chiếm khoảng 0,68%.

Đây là loại thuế trực thu có khả năng huy động tương đối sát với khả năng đóng góp thực tế của người chịu thuế vì thuế đánh vào những tài sản cụ thể, trước hết là nhà và đất. Xu thế cải cách thuế tài sản trong thời gian gần đây tại một số nước như Canada, Australia, Malaysia,... theo hướng đánh thuế đối với tài sản có giá trị lớn, và mở rộng đối tượng thu thuế tài sản.

Tại Việt Nam, hiện nay chỉ có Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có hiệu lực từ ngày 1/1/2012 đã quy định các loại đất phi nông nghiệp, trong đó có đất ở tại đô thị là đối tượng chịu thuế. Mức áp dụng thuế suất 0,03% trên bảng giá đất, đối với diện tích đất ở trong hạn mức; áp dụng thuế suất 0,07% đối với phần diện tích đất ở vượt không quá 3 lần hạn mức và áp dụng thuế suất 0,15% đối với phần diện tích đất ở vượt trên 3 lần hạn mức.

Giá đất tính thuế được tính theo bảng giá đất của thành phố lại chỉ bằng khoảng 30 - 40% giá đất thực tế trên thị trường, nên mức thuế phải nộp rất thấp dẫn đến nguồn thu ngân sách cũng rất thấp, chỉ chiếm 0,03% GDP và 0,15% tổng thu ngân sách nhà nước.

Ví dụ: Căn nhà 100 m2 ở đường Đồng Khởi, quận 1, TP HCM có giá 194 triệu đồng một m2 theo bảng giá đất (trong lúc giá thị trường lên đến trên 1 tỷ đồng một m2), giá tính thuế là 194 triệu x 100m2 = 19,4 tỷ đồng, mức thuế mà người sử dụng đất ở phải nộp hàng năm là: 19,4 tỷ đồng x 0,03% = 5,82 triệu đồng một năm.