Gói ưu đãi 30.000 tỉ đồng đã hết, ưu đãi lãi suất không còn, nhiều doanh nghiệp xin trả lại nhà ở xã hội.

Nhà ở xã hội lại "tắc"

Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty địa ốc Hoàng Quân, cho biết theo kế hoạch công ty này triển khai hơn 20 dự án nhà ở xã hội (NOXH) trên cả nước, tuy nhiên do không còn gói tín dụng nào hỗ trợ cho doanh nghiệp (DN) cũng như người mua nhà nên công ty đã phải giãn tiến độ các dự án. Nhiều dự án đã chậm bàn giao căn hộ rất lâu so với cam kết trong hợp đồng cũng do thiếu tiền xây dựng. Để có tiền triển khai tiếp, công ty này phải đi vay vốn theo lãi suất thương mại, huy động vốn từ thị trường chứng khoán cộng với một phần vốn tự có nhưng hầu hết các dự án NOXH của công ty đều chậm tiến độ.

Công ty HT mới đây đã hủy bỏ một dự án NOXH dự kiến khởi công tại Q.Bình Tân (TP.HCM) và chuyển một dự án khác đã sang đất nền. Lý do được đưa ra là sau khi kết thúc gói ưu đãi 30.000 tỉ đồng, đến nay Chính phủ vẫn chưa có một gói mới hỗ trợ, trong khi các nguồn vốn hỗ trợ DN và người dân mua, thuê mua NOXH vẫn chưa có. "Dự án NOXH sẽ được miễn tiền sử dụng đất, chỉ đóng 5% thuế VAT, 10% thuế thu nhập DN nên giá sẽ rẻ hơn so với nhà thương mại. Tuy nhiên, người mua nhà không được hỗ trợ gì cộng với các quy định quá khắt khe trong việc xét duyệt dự án, hạn chế đối tượng mua... nên làm NOXH sẽ “chua” hơn nhiều so với làm nhà ở thương mại”, đại diện công ty này lý giải. Cũng theo vị này, NOXH đã kén khách mua, nay không còn hỗ trợ tài chính cho người mua, thuê mua nên càng thêm khó. Chính vì vậy, công ty chuyển sang làm nhà thương mại dễ làm hơn trong thời điểm này khi nhu cầu về nhà ở giá rẻ vẫn còn rất lớn.

Ông Vũ Văn Phấn cho biết theo Văn bản số 102 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 26.4.2017 bố trí 2.000 tỉ đồng cho chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở đối với người có công với cách mạng và NOXH theo Nghị định 100/2015, trong đó NOXH được khoảng 1.160 tỉ đồng thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho người dân mua, thuê mua NOXH và cải tạo nhà ở, không cho DN vay. Ngoài ra Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ huy động được khoản tiền tương đương, tức cộng lại khoảng 2.320 tỉ đồng. Thế nên nguồn vốn rất thấp, không đủ đáp ứng nhu cầu. “Chính vì không có nguồn vốn tiếp 30.000 tỉ nên nhiều DN muốn trả lại dự án. Bộ Xây dựng đang kiến nghị có thêm nguồn vốn để hỗ trợ cho DN và người dân vay mua, thuê mua NOXH”, ông Phấn cho hay.

Tại hội thảo “Giải pháp thúc đẩy tăng trưởng bất động sản cuối năm 2017” do Báo Thanh Niên tổ chức mới đây, ông Vũ Văn Phấn, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng), thừa nhận có DN đã xin trả lại dự án NOXH.

Chưa ai được vay vốn theo chính sách mới

Lãnh đạo một công ty bất động sản cho biết theo luật thì các dự án đều phải dành 20% quỹ đất cho việc phát triển NOXH. Luật mới cũng rất thoáng trong việc này, nghĩa là DN có thể đóng bằng quỹ đất, căn hộ hoặc bằng tiền. Thực tế thời gian qua hầu hết các DN đã chọn phương án đóng tiền. "Số tiền này sử dụng như thế nào? Tại sao không dùng làm một quỹ riêng để hỗ trợ lại người mua NOXH hoặc các DN phát triển các dự án NOXH theo như đúng mục đích của nó?", vị này đặt vấn đề.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cũng nói rằng quỹ đất NOXH cần được quản lý và sử dụng hiệu quả. Nguồn tiền thu được này sẽ được đầu tư vào các dự án phát triển NOXH theo quy hoạch của địa phương, không nên lấy dùng vào mục đích khác. Theo ông Châu, luật Nhà ở quy định các nguồn vốn để phát triển NOXH để cho thuê, thuê mua, trong đó có "vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ" có thể hiểu là bao gồm cả các nguồn vốn viện trợ, vốn ODA của nước ngoài, nhưng cho đến nay vẫn chưa có cơ chế hướng dẫn thực hiện. Nếu có thêm nguồn vốn này sẽ tạo điều kiện phát triển NOXH với quy mô lớn hơn, nhanh hơn. Vì vậy Bộ Tài chính cần có cơ chế bảo lãnh các nguồn vay ODA để phát triển NOXH của các tỉnh, TP khi có nhu cầu này. “Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực từ ngày 1.7.2015 cho đến nay, các bộ chưa báo cáo, đề xuất Chính phủ nguồn tái cấp vốn từ ngân sách để thực hiện chính sách NOXH. Thực tế cho đến nay chưa có cá nhân nào được vay ưu đãi để mua, thuê mua NOXH theo chính sách mới, chủ đầu tư cũng không được vay ưu đãi. Do đó, các bộ ngành cần đề xuất giải pháp về vốn cho NOXH”, ông Châu đề xuất.

Theo ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, gói 30.000 tỉ đồng chỉ là tạm thời, mang tính lịch sử thời điểm đó vừa tạo cú hích cho thị trường, vừa là vốn “mồi” chương trình phát triển NOXH. Không thể duy trì mãi gói tín dụng như vậy được nên về lâu dài cần thực thi các luật đã có, nhất là quỹ tín dụng nhà ở để hỗ trợ chương trình. “Cốt lõi vẫn là tiền, đã có cơ chế rồi, chỉ cần tổ chức thực thi các chính sách như Nghị định 101/2015 hay luật Nhà ở là chương trình phát triển NOXH sẽ chạy tốt. Đây là giải pháp căn cơ, bền vững, chứ không phải chỉ có các gói tạm thời”, ông Tuấn nói.