Theo Sở Quy hoạch-Kiến trúc TP.HCM, dọc tuyến sông Sài Gòn có hàng trăm lô đất, công trình ảnh hưởng hành lang an toàn.

Sở Quy hoạch-Kiến trúc (QH-KT) TP.HCM vừa có báo cáo kết quả rà soát quy hoạch và quản lý xây dựng dọc tuyến sông Sài Gòn.

116 lô đất ảnh hưởng hành lang bảo vệ

Trước đó, UBND TP giao Sở QH-KT phối hợp với Sở Du lịch, Sở GTVT, Viện Nghiên cứu phát triển TP, Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước, Ban quản lý khu đô thị Nam TP, chín quận/huyện và Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC - đơn vị nghiên cứu lập đồ án quy hoạch dọc sông Sài Gòn) rà soát quy hoạch và quản lý xây dựng dọc tuyến này.

Kết quả rà soát, cả tuyến sông Sài Gòn có 83 dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở; khu phức hợp nhà ở kết hợp thương mại-dịch vụ; khu công viên kết hợp với vui chơi giải trí, với diện tích thống kê chưa đầy đủ hơn 454 ha.

Trong số này có 13 đơn vị chủ đầu tư với 116 lô đất (đã duyệt quy hoạch, trong đó có 76 công trình đã xây dựng) có ảnh hưởng tới hành lang bảo vệ sông (30-50 m theo Quyết định 150/2004, nay được thay bằng Quyết định 22/2017 của UBND TP).

Theo quy định, các công trình xây dựng của 13 đơn vị trên phải có hành lang bảo vệ sông, rạch là 50 m.

Cụ thể, Công ty TNHH Sài Gòn Riviera (có một công trình nhà phụ trợ cách sông 10 m), Công đoàn Công ty Thép Miền Nam (khu 3 - có năm công trình tạm, cách sông 20 m) xây dựng sau năm 2004, Công ty TNHH XD Bảo Tiến có khoảng 11 lô đất (cách sông 26 m). Đã xử lý hai trường hợp và công ty này chưa chấp hành tự tháo dỡ.

Công ty Liên doanh ven sông Sài Gòn (Riverside - khu A) có 13 lô đất (trong đó có 13 công trình nhà ở cách sông 7,5 m), Công ty XD&KD Nhà Phú Nhuận có 20 lô đất cách sông 20 m.

Tương tự, Công ty TNHH Thế Minh có 17 lô đất, đã được cơ quan chức năng xử lý bốn trường hợp, chưa chấp hành tự tháo dỡ; Công ty TNHH Văn Minh có 11 lô đất, đã xử lý chín trường hợp, đình chỉ thi công chưa tháo dỡ .

Các đơn vị còn lại có công trình xây dựng ảnh hưởng hành lang bảo vệ sông Sài Gòn là: Công ty TNHH TM-DV Chiến Thắng: 17 lô; Công ty Cổ phần Eden: chín lô; Công ty Cổ phần XD-KD Kim Sơn: một lô; Công ty Cổ phần ĐTXD Tân Bình: bốn lô đất; Công ty TNHH Hải Vương: tám lô đất.

Cần tháo dỡ nếu vi phạm

Đánh giá về hiện trạng trên, Sở QH-KT cho rằng nguyên nhân do một số dự án được phê duyệt quy hoạch theo nhiều thời điểm khác nhau (trước và sau năm 2004) nên chiều rộng hành lang bờ sông chưa thống nhất với quy định hiện hành (30-50 m).

Theo PGS-TS Nguyễn Minh Hòa, Ủy viên Hội đồng QH-KT TP.HCM, thì bờ sông là tài sản chung của nhân dân, phải coi sông Sài Gòn là mặt tiền của TP. “Về nguyên tắc, việc các công trình xây dựng vi phạm hành lang bảo vệ theo từng đoạn sẽ tạo ra hiện tượng xói lở hàm ếch rất nguy hiểm. Mặt khác còn có các ảnh hưởng liên quan đến dòng chảy. Trước giờ chúng ta chưa có quy hoạch sông Sài Gòn một cách cụ thể nên cần có những biện pháp kiên quyết để đảm bảo hành lang bảo vệ bờ sông” - ông Hòa phân tích.

Theo văn bản báo cáo của Sở QH-KT: “Tính định hướng, kết nối, khai thác cảnh quan không gian hai bên bờ sông chưa được quan tâm đúng mức; chưa đặt dòng sông là trung tâm trong nghiên cứu phương án tổ chức không gian cảnh quan. Một số dự án đầu tư xây dựng được duyệt trong nhiều giai đoạn theo các căn cứ pháp lý khác nhau nên thiếu đồng bộ, hạn chế, chưa có giải pháp khai thác cảnh quan ven sông để phục vụ công cộng”.

Cùng quan điểm, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn cho rằng cần xem xét một cách chi tiết, cái nào là quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt từ quá khứ, cái nào sau khi có quy định bảo vệ hành lang an toàn bờ sông mà vẫn vi phạm để đề ra các phương án xử lý.

“Chúng ta phải chấp nhận coi đó như hiện trạng dòng sông và đưa ra các đề xuất về quy hoạch hợp lý. Tuy nhiên, cần xử lý nghiêm và công bằng với tất cả đơn vị vi phạm, yêu cầu tháo dỡ, trả lại hành lang cho bờ sông nếu là cố tình vi phạm” - ông Sơn thẳng thắn.

Về vấn đề trên, Sở QH-KT kiến nghị UBND TP: “Trên cơ sở đánh giá hiện trạng ban đầu, tăng cường công tác thanh tra, xử lý các sai phạm liên quan đến việc lấn chiếm hành lang bờ sông. Rà soát, đánh giá tổng thể các dự án; tổ chức, nghiên cứu, học tập kinh nghiệm về quy hoạch, thiết kế đô thị và huy động sự tham gia góp ý của các chuyên gia nhằm xây dựng quy chế quản lý quy hoạch, thống nhất cảnh quan toàn bộ tuyến sông”.

Sông Sài Gòn là một phụ lưu của sông Đồng Nai, bề rộng 225-370 m, diện tích lưu vực trên 5.000 km2.

Sở QH-KT TP tạm chia sông Sài Gòn thành ba đoạn. Cụ thể, đoạn 1 từ ranh giới phía Bắc đi qua huyện Củ Chi, huyện Hóc Môn, quận 12 và một phần quận Bình Thạnh (ở phía bờ Tây) và một phần quận Thủ Đức (ở phía bờ Đông), có tổng chiều dài 60 km. Đoạn này theo Quy định 150/2004 thì quy hoạch mép bờ cao và hành lang bảo vệ bờ sông rộng 30 m (sông cấp III).

Đoạn 2 từ cầu Bình Triệu đến cầu Tân Thuận đi qua quận Bình Thạnh, quận 1, quận 4 ở bờ phía Tây, một phần quận Thủ Đức và quận 2 ở bờ phía Đông (chiều dài 15 km). Đoạn 3 từ cầu Tân Thuận đến hết sông Sài Gòn tại khu vực mũi Đèn Đỏ, quận 7 (ở bờ phía Tây) và quận 2 (ở bờ phía Đông), dài 6 km. Đoạn 1 và 2 có hành lang bảo vệ bờ sông rộng 50 m (sông cấp II).