Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - sổ đỏ - là tài sản quan trọng nhất đối với mỗi gia đình. Tuy nhiên, ngay giữa Thủ đô Hà Nội, đang tồn tại tình trạng hàng chục nghìn sổ đỏ đang bị nằm “chết” trong két sắt của chính quyền, chưa có người tới nhận. 

Phó Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn vừa ký ban hành Báo cáo kết quả giám sát về tình hình, kết quả cấp sổ đỏ trên địa bàn thành phố. Theo kết quả giám sát, tính đến ngày 28-2-2017, thành phố đã cấp sổ đỏ cho 1.299.852 thửa đất; đã bán nhà ở thuộc quyền sở hữu Nhà nước và cấp sổ đỏ được cho 154.160 căn hộ (đạt 92%); cấp sổ đỏ cho người mua nhà tại các dự án phát triển nhà ở được: 146.884 căn (đạt 82,4%); cấp sổ đỏ cho người mua nhà ở chung cư tái định cư được 9.527 căn (đạt 69.9%); cấp sổ đỏ cho hộ gia đình cá nhân sau dồn điền đổi thửa được 606.251 giấy (đạt 96,6%); cấp sổ đỏ cho tổ chức sử dụng đất, đất tôn giáo, tín ngưỡng, trong đó: đối với các tổ chức đã cấp: 13.726 giấy (đạt 71,3%), đối với các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng đã cấp: 358 GCN (đạt 7,2%).

Đoàn giám sát đánh giá, công tác cấp sổ đỏ trên địa bàn thành phố nói chung và nhiều quận, huyện nói riêng đã có kết quả chuyển biến tích cực rõ nét. Kết quả đạt được đã phản ánh sự quyết tâm vào cuộc ngay từ đầu, sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Thành ủy, HĐND TP, sự triển khai quyết liệt, hiệu quả của UBND TP và các ngành; sự cố gắng tích cực của các quận, huyện, thị xã và sự đồng thuận của nhân dân trong thời gian qua.

Chỉ ra một số mặt tồn tại, đoàn giám sát cho biết, công tác đăng ký, kê khai đất đai, cấp Giấy xác nhận đăng ký đất đai tiến độ thực hiện còn chậm. Tương tự, việc bán nhà, cấp sổ đỏ cho người mua nhà ở thuộc quyền sở hữu Nhà nước cũng còn ì ạch. Nhiều trường hợp hộ gia đình thuộc diện đủ điều kiện được mua nhà đã được đơn vị quản lý nhà tiếp nhận hồ sơ từ năm 2015 nhưng chưa được xem xét, giải quyết bán. Cụ thể, đến 28-2-2017, còn 2.913 căn nhà thuộc sở hữu Nhà nuớc đã tiếp nhận hồ sơ thuộc diện đủ điều kiện bán nhưng chưa được xem xét, giải quyết.

Trách nhiệm này thuộc về Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội không thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao đối với các trường hợp thuộc diện đủ điều kiện bán và thiếu quyết liệt trong giải quyết đối với các trường hợp còn vướng mắc.

Cũng theo đoàn giám sát, công tác cấp sổ đỏ tại các dự án nhà ở thương mại, nhà ở tái định cư, nhà ở thu nhập thấp, tuy đã quyết liệt, có nhiều giải pháp tháo gỡ nhưng còn nhiều trường hợp người dân mua nhà đã vào ở hợp pháp, lâu năm chưa được cấp sổ đỏ, gây bức xúc trong dư luận. Rà soát mới nhất cho thấy, còn 31.394 căn hộ thương mại; 4.102 căn hộ tái định cư đã có quyết định bán chưa được cấp sổ đỏ.

Nguyên nhân do hiệu quả phối hợp giữa Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, UBND quận, huyện, thị xã trong thanh tra, kiểm tra các chủ đầu tư dự án về chấp hành quy định pháp luật đất đai, trật tự xây dựng, cấp sổ đỏ chưa cao. Trách nhiệm chủ yếu là từ phía chủ đầu tư vi phạm và không chủ động đăng ký, kê khai theo quy định pháp luật.

Đặc biệt, số sổ đỏ đã cấp tại một số quận, huyện còn tồn đọng rất nhiều, chưa được phát trả tới các hộ gia đình, cá nhân. Con số này lên tới hàng chục nghìn sổ đỏ các loại (kể cả sổ đỏ với đất nông nghiệp). Đơn cử, quận Bắc Từ Liêm còn tồn 540 sổ đỏ đất ở; Nam Từ Liêm: 188 sổ đỏ đất ở; Hai Bà Trưng: 1.202 sổ đỏ đất ở; Sóc Sơn: 21.000 sổ đỏ đất nông nghiệp; Chương Mỹ: 14.187 sổ đỏ đất nông nghiệp, đất ở; Gia Lâm: 2.642 sổ đỏ đất ở...

Theo kết quả giám sát, nguyên nhân do một số trường hợp đã ký cấp sổ đỏ nhưng các hộ chưa nộp tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, chứng nhận bổ sung tài sản... để nhận Giấy chứng nhận hoặc chất lượng Giấy chứng nhận được cấp còn chưa chuẩn xác, phải chỉnh lý dẫn đến chưa phát trả tới người dân.

Đoàn giám sát cũng phát hiện trên địa bàn Thành phố còn nhiều thửa đất thuộc các dự án đầu tư đã có quyết định thu hồi đất nhưng qua nhiều năm chưa giải phóng mặt bằng. Đơn cử, huyện Quốc Oai có 203 thửa đất thuộc dự án đường trục phát triển kinh tế Bắc - Nam (Tập đoàn Nam Cường Hà Nội) đi qua xã Thạch Thán và Ngọc Mỹ; 485 thừa đất tại xã Đông Xuân thuộc dự án Khu đô thị SUDICo; quận Thanh Xuân có dự án khu đô thị mới Hạ Đình, khu đô thi mới Tây Nam Kim Giang, dự án đường nối từ phố Vương Thừa Vũ đến đường vành đai 3...

Từ thực tế trên, đoàn giám sát đã đưa ra hàng loạt đề xuất, kiến nghị để đẩy nhanh tiến độ đăng ký kê khai, cấp sổ đỏ. Theo đó, đoàn giám sát đề nghị UBND TP Hà Nội sửa đổi điều chỉnh, bổ sung, thay thế các văn bản quy phạm pháp luật, quy định của thành phố về cấp sổ đỏ; tập trung chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện, thị xã, quyết liệt đẩy nhanh cấp sổ đỏ đối với đất cho các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện, hoàn thành 30-6-2017.

Cùng đó, cần chỉ đạo tăng cường thanh tra trách nhiệm đối với người đứng đầu, thủ trường các cơ quan đơn vị; thanh tra công vụ đối với các cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ cấp Giấy chứng nhận; Rà soát, kiểm tra các dự án phát triển nhà ở vi phạm pháp luật về đất đai, trật tự xây dựng, quy hoạch. Phải công khai các dự án có vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng, kiên quyết không xem xét cho các chủ đầu tư có dự án vi phạm được tham gia đầu tư các dự án mới trên địa bàn thành phố...