Thanh tra Chính phủ chỉ thanh tra trong 38/204 dự án nhà ở, khu đô thị tại Hà Nội đã phát hiện hàng loạt sai phạm, làm thất thoát hàng nghìn tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.

Sai phạm làm thất thu khoảng 6.000 tỷ đồng

Thanh tra Chính phủ đã tổ chức công bố kết luận thanh tra về quản lý đầu tư xây dựng một số dự án phát triển nhà ở, khu đô thị và quản lý, sử dụng quỹ đất, quỹ nhà để lại từ các dự án đầu tư phát triển khu nhà ở, khu đô thị theo Quyết định số 123/2001/QĐ-UB ngày 6/12/2001 của UBND TP Hà Nội (giai đoạn 2002-2014).

Phó Cục Trưởng Cục giải quyết Khiếu nại tố cáo và Thanh tra khu vực I (Cục I )-Thanh tra Chính phủ,  ông Trần Hữu Lợi- Trưởng đoàn Thanh tra cho hay, chỉ mới thanh tra ở một số dự án chọn mẫu 38/204 dự án (tỷ lệ 18,62%), Thanh tra Chính phủ đã phát hiện một loạt sai phạm.

Theo kết luận, hầu hết dự án ở giai đoạn này UBND TP Hà Nội xác định giá tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư, đưa vào một số khoản chi không đúng quy định pháp luật, như: chi phí dự phòng, thuế VAT, chi phí giải phóng mặt bằng… để giảm trừ.

Điều này dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi, trong khi ngân sách nước bị thất thu ước tính khoảng 6.000 tỷ đồng.

Qua thanh tra cho thấy việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 không căn cứ vào quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 đã được phê duyệt (số tầng, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, nâng chiều cao tầng nhà…). Thanh tra Chính phủ cho rằng, những vi phạm trên làm lợi cho chủ đầu tư vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do những điều chỉnh quy hoạch có lợi, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đủ kiểu sai phạm

Theo quy định Quyết định số 123/2001/QĐ-UB ngày 6/12/2001 của UBND TP Hà Nội, chủ đầu tư các dự án khu nhà ở, khu đô thị phải nộp 20% quỹ đất ở hoặc 30% quỹ nhà ở để bổ sung vào quỹ nhà ở của thành phố (không hoàn trả tiền đầu tư hạ tầng). Nhưng thực tế, phần lớn dự án được thành phố cho phép cơ chế nộp tiền.

Có trường hợp thành phố còn bỏ tiền ra mua lại số căn hộ thuộc 30% quỹ nhà mà chủ đầu tư có nghĩa vụ trích nộp cho thành phố.

Có dự án lại áp sai mức giá quy định trong bảng giá đất ban hành hàng năm do xác định không đúng vị trí với số tiền hơn 12,4 tỷ đồng.

Có dự án được giao đất trong thời gian dài, nhưng sở, ngành không tham mưu trình UBND TP phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất (chủ đầu tư không có cơ sở để nộp tiền sử dụng đất) nhưng vẫn đầu tư xây dựng, kinh doanh và bán căn hộ cho khách. Đơn cử như lô đất CT2 thuộc dự án khu đô thị mới Kim Văn - Kim Lũ do Công ty Vinaconex 2 làm chủ đầu tư, số tiền sử dụng đất tạm tính hơn 733 tỷ đồng.

Tại một số dự án, UBND TP Hà Nội ban hành quyết định về nghĩa vụ trích nộp quỹ nhà ở, quỹ đất ở còn thiếu; thậm chí một số dự án không phải trích nộp, hoặc quỹ đất 20% được giao lại để xây dựng nhà bán, gây bên sự bất bình đẳng giữa các nhà đầu tư.

Việc lạm dụng chủ trương xây dựng nhà ở xã hội để một số đơn vị đứng tên làm chủ đầu tư hưởng lợi không đúng quy định; đối tượng được mua nhà ở xã hội thực tế sử dụng với số lượng ít.

Yêu cầu chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý

Theo Thanh tra Chính phủ, việc quản lý và sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở thu được từ các dự án đã biểu hiện sự buông lỏng quản lý, xảy ra nhiều sai phạm, nhiều bất cập. Điều đáng nói, đến thời điểm thanh tra vẫn còn nhiều chủ đầu tư chưa nộp tiền vào ngân sách nhà nước khi được UBND TP cho cơ chế nộp tiền thay vì nộp hiện vật (nhà đất); chưa thực hiện việc bàn giao diện tích quỹ nhà cho TP.

Thanh tra Chính phủ cho hay, nội dung kết luận nêu trên đã được Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình thông qua và yêu cầu UBND TP Hà Nội cùng các bộ, ngành liên quan thực hiện kiến nghị của kết luận.

Trên cơ sở kết quả thanh tra,  Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Chủ tịch UBND TP có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác đầu tư xây dựng và quản lý sử dụng đất. Rà soát, kiểm tra lại các dự án chủ đầu tư vi phạm quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng; có biện pháp khắc phục; đồng thời xử lý các sai phạm theo thẩm quyền…

Chủ tịch TP Hà Nội phải chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đôn đốc thu hồi khoản nợ đọng tiền chênh lệch quỹ nhà 50% và tiền quỹ đất 20% với tổng số tiền hơn 30 tỷ đồng; Sở Tài chính thực hiện xử lý số tiền hơn 2.955 tỷ đồng theo đúng quy định của Luật Ngân sách…

Thanh tra Chính phủ đề nghị tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ. Căn cứ vào kết quả kiểm điểm, có biện pháp xử lý đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao. Đối với những hành vi nếu có dấu hiệu cấu thành tội phạm, yêu cầu chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý.

“Chủ tịch UBND TP Hà Nội có biện pháp chấn chỉnh khuyết điểm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, trong quy hoạch; kiểm tra lại các dự án, chủ đầu tư vi phạm quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, có biện pháp xử lý”, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị về xử lý về kinh tế, tổng số tiền sai phạm phát hiện qua thanh tra hơn 1.562 tỷ đồng, yêu cầu Hà Nội kiểm tra, xem xét, xử lý thu hồi về ngân sách hơn 509 tỷ đồng; thu hồi số tiền hơn 1.053 tỷ đồng vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ.