Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 160 nhằm tháo gỡ vướng mắc cho những dự án đầu tư theo hình thức đổi đất lấy hạ tầng. Theo đó, các dự án đầu tư xây dựng theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) ký trước ngày 1-1-2018 sẽ được dùng tài sản công để thanh toán, nếu nội dung hợp đồng sau rà soát của các bộ, ngành đảm bảo quy định pháp luật về đất đai, đầu tư…

Ngược lại, các bên sẽ đàm phán điều chỉnh nếu nội dung hợp đồng BT không phù hợp quy định của luật. Đối với các dự án BT đã hoàn thành chọn nhà đầu tư trước ngày nghị quyết này có hiệu lực nhưng chưa ký hợp đồng BT, cơ quan nhà nước có thẩm quyền đàm phán, ký kết hợp đồng trên cơ sở đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, ngành, UBND các địa phương và nhà đầu tư các dự án BT chịu trách nhiệm rà soát lại các hợp đồng đã ký kết và đang thực hiện, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với các sai phạm (nếu có); không làm thất thoát tài sản công, không để xảy ra tham nhũng, lợi ích nhóm.

Trường hợp phát hiện có vi phạm nhưng chưa gây thất thoát tài sản nhà nước phải điều chỉnh lại hợp đồng; nếu phát hiện vi phạm phải điều chỉnh hoặc hủy hợp đồng BT, thu hồi tài sản nhà nước bị thất thoát. Bộ Tài chính được giao hoàn thiện dự thảo Nghị định về sử dụng tài sản công để thanh toán cho các nhà đầu tư.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM (HoREA), cho rằng thực tế bảng giá đất của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hiện nay chỉ bằng 30-50% giá thị trường. Bảng giá đất này được điều chỉnh hàng năm bằng hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số k). Để đảm bảo nguyên tắc giá đất phù hợp với giá thị trường, có thể áp dụng nội dung tính giá quỹ đất thanh toán cho dự án BT theo phương thức giá trị quỹ đất dự kiến thanh toán, tương đương với giá trị dự án BT được duyệt.

Nhận định về vấn đề này, GS. Đặng Hùng Võ, chuyên gia BĐS, cho rằng cơ chế đổi đất lấy hạ tầng theo hình thức hợp đồng BT đang có nhiều bất cập, tồn tại gây thất thoát lớn. Thẩm quyền giao đất vốn là của UBND cấp tỉnh, cấp huyện, không cần quy định. Vấn đề của luật là xác định được giá trị đất đai mang đổi, những người có trách nhiệm kiểm toán kỹ thuật, kiểm toán tài chính để xác định giá trị công trình nhà đầu tư đang làm.