Trước tình trạng thị trường bất động sản (BĐS) đóng băng, nhiều chủ đầu tư đã chuyển hướng sang phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) hoặc chuyển đổi công năng sử dụng dự án để được hưởng ưu đãi từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, từ đó góp phần đẩy nhanh hàng tồn.

Tuy nhiên, để tiếp cận được với các dự án NƠXH, khách hàng đang phải làm rất nhiều các thủ tục. Thậm chí, còn bị chủ đầu tư bắt đặt cọc khi đăng ký mua nhà.

Thủ tục rườm rà

Phải có trong tay hơn 10 loại giấy tờ như: Giấy chứng minh thu nhập của cơ quan; xác nhận về hộ khẩu và thực trạng nhà; xác nhận đối tượng thu nhập của từng cá nhân trong gia đình… khách hàng mới đủ điều kiện được nhận hồ sơ đăng ký mua nhà. Chưa kể quá trình đi xin xác nhận rất khó khăn, tốn công sức, thời gian và có khi còn bất thành. Bởi, ngay cả khi Bộ Xây dựng yêu cầu các địa phương hỗ trợ người dân trong việc xác nhận hộ khẩu, thực trạng nhà ở, tạo điều kiện hoàn thiện hồ sơ thì hầu hết, cán bộ dân phố nơi người có ý định mua nhà, NƠXH sinh sống, tạm trú dài hạn đều từ chối xác nhận. Lý do họ đưa ra là không có cơ sở để kiểm chứng nếu người xin xác nhận đã có nhà ở tại nơi khác.

Chị Hoàng Anh (Cổ Nhuế) may mắn hoàn tất được bộ hồ sơ "đẹp", với đầy đủ xác nhận của chính quyền địa phương nơi đang sống cũng như cơ quan làm việc. Song, khi nộp hồ sơ cho Công ty CP Đầu tư và Thương mại Thủ đô, chủ đầu tư dự án nhà thu nhập thấp (TNT) Bắc Cổ Nhuế - Chèm lại bị thiếu. Tại đây, cán bộ bộ phận tiếp nhận hồ sơ  yêu cầu chị về nơi đăng ký hộ khẩu ở quê xin xác nhận thực trạng nhà ở của gia đình, bố mẹ. Người này nhấn mạnh thêm: Nếu bố mẹ chị đã có nhà ở thì cần làm thủ tục tách khẩu kèm xác nhận tình trạng chỗ ở tại địa phương đó để đủ điều kiện đăng ký mua nhà.

Trao đổi với một số chủ đầu dự án nhà ở TNT, xung quanh vấn đề phải có hơn 10 loại giấy tờ để hoàn tất hồ sơ, tất cả đều cho biết thực hiện đúng theo hướng dẫn, quy định của Bộ Xây dựng và Quyết định 34 của UBND TP Hà Nội. Tuy nhiên, mỗi đơn vị lại linh động thực hiện khác nhau, nhất là vấn đề xác nhận nhân khẩu ở quê khi nhận hồ sơ.

Khó càng thêm khó

Như vậy, để có được một suất mua nhà TNT không phải là chuyện dễ dàng. Mặt khác, đã là đối tượng thuộc diện mua NƠXH, thường có thu nhập hạn chế, phải trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước và gói vay 30.000 tỷ đồng để có nhà và được giãn, giảm gánh nặng tài chính. Những cái khó, bất cập đó còn chưa được giải quyết, khách hàng lại chịu thêm gánh nặng khi phải đặt tiền cọc để mua nhà. Cụ thể, tại dự án NƠXH 143 Trần Phú (Hà Đông) đã bắt người dân phải đặt một khoản tiền cọc cùng với việc nộp hồ sơ đăng ký mua nhà. Tuy nhiên, khi trao đổi với các chuyên gia về việc bắt buộc người mua NƠXH đặt tiền cọc tất cả đều cho đây là cách làm trái luật. Bởi hiện nay, Bộ Xây dựng chưa có quy định này. Trao đổi với báo chí, ông Vũ Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Nhà ở Bộ Xây dựng cho biết: "Đặt cọc nhà ở thương mại thì được phép nhưng đối với NƠXH hiện vẫn chưa quy định. Đối tượng NƠXH là những người khó khăn nên nếu có quy định về đặt cọc thì mức đặt cọc cũng phải rất thấp".

Còn theo TS Phạm Sỹ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam: "Nếu có thỏa thuận đặt cọc tiền mua NƠXH thì cần phải có cam kết, ràng buộc chủ đầu tư, ví dụ đến thời điểm phải giao nhà, nếu chủ đầu tư không thực hiện đúng thì phải bị phạt gấp đôi số tiền đặt cọc để tránh rủi ro cho người mua". Ông Liêm nhấn mạnh thêm, nếu Bộ Xây dựng có ý định ban hành quy định cho phép chủ đầu tư nhà ở cho người TNT được nhận tiền đặt cọc của người mua để xác định khối lượng khách hàng và chủ động kinh doanh thì cần trưng cầu ý kiến, để đảm bảo quyền lợi cho cả người mua và chủ đầu tư.