Cuộc thi ý tưởng thiết kế trung tâm hiện hữu mở rộng của TPHCM đã hoàn tất giai đoạn chấm bài. Sở Quy hoạch Kiến trúc đang trình kết quả tuyển chọn lên UBND TPHCM. Theo kế hoạch, tác giả đoạt giải nhất sẽ lĩnh một phần thưởng trị giá khoảng 70.000 USD và được mời thực hiện thiết kế đô thị tại khu vực này.

Họ (những đơn vị dự thi) đã đề xuất bảo tồn cái gì? Đây là câu hỏi mà trong suốt tuần qua, chúng tôi đã liên tục nhận được từ bạn đọc. Cũng dễ hiểu thôi bởi mỗi góc phố, mỗi con đường, gốc cây của thành phố ít nhiều đều mang những kỷ niệm không thể quên của từng con người ở đây. Người Sài Gòn muốn thành phố phát triển nhưng vẫn muốn lưu lại dấu ấn của hững kỷ niệm ấy.

Theo Sở Quy hoạch Kiến trúc, rất vui là hầu hết các đơn vị dự thi đều như thấu đáo được nỗi lòng của người Sài Gòn.

Bên cạnh những kiến trúc độc đáo gần như đương nhiên sẽ được bảo tồn như Trụ sở UBND TPHCM, Nhà hát thành phố, Nhà thờ Đức bà… thì những kiến trúc gắn liền với hoạt động của thương cảng Sài Gòn như kho bãi, cầu cảng…cũng được đề nghị giữ lại với lý do đây là một trong những hoạt động kinh tế có tính chất quyết định đến sự phát triển của “Sài Gòn - TPHCM 300 năm”.

Ngay cả những hoạt động mua bán tấp nập trên đường phố-đã và đang bị coi là nguyên nhân gây kẹt xe, mất an ninh trật tự…cũng được đề nghị bảo tồn.

Tác giả của đề xuất này lý giải: đây là một  giá trị đặc biệt của thành phố, là “hồn” của thành phố, cần phải giữ gìn, một số nước phát triển đã đánh mất nó và đang cố tìm lại.

Tuy nhiên, tác giả cũng cho rằng, việc bảo tồn không có nghĩa là giữ “y nguyên” mà có cải tạo, sắp xếp lại cho trật tự để từng bước biến nơi đây thành khu phố đi bộ với các hoạt động thương mại sầm uất.

 Những phương tiện giao thông cá nhân sẽ bị hạn chế lưu thông nhường chỗ cho vận tải công cộng đưa mọi người đến tham quan, mua sắm ở trung tâm.

Một đề xuất thoạt đầu nghe “hết hồn” nhưng nghe hết thì lại thấy thú vị. Không biết ý tưởng này có đoạt giải nhưng rõ ràng nếu sắp xếp việc buôn bán trên vỉa hè theo hướng ấy thì không những thành phố lập lại được trật tự an toàn giao thông, hạn chế xe cá nhân ra vào khu vực trung tâm thành phố mà vẫn đảm bảo được việc làm ăn cho người dân.

Một số khu phố nhỏ với những ngôi nhà nhỏ, con đường nhỏ cũng được đề nghị giữ lại với lý do đây là những kiến trúc rất gần với con người TP.

Sở Quy hoạch Kiến trúc khẳng định, không có đề án nào đề cập đến việc mở rộng đường. Tuy nhiên, những kiến trúc nào sẽ được giữ lại, có lẽ phải đợi UBND TPHCM có ý kiến cuối cùng.

Song hành với các đề xuất về bảo tồn, hầu hết đồ án dự thi cũng đưa ra được những ý tưởng thiết kế cho những kiến trúc cao tầng, tạo điểm nhấn hiện đại cho thành phố.

Đó là trục động lực: trung tâm thành phố-khu vực Ba Son - đô thị mới Thủ Thiêm hay mảng xanh ở dọc hai bờ sông Sài Gòn để tạo trục đối xứng. Nếu như ở phần bảo tồn, có nhiều đồ án “trùng” nhau về ý tưởng, chọn lựa công trình kiến trúc để bảo tồn thì phần đề xuất cho thành phố hiện đại lại rất khác nhau.

Có đồ án đề nghị xây dựng thấp tầng ở khu vực gần sông Sài Gòn để những kiến trúc cao tầng không che khuất cảnh quan sông nước và cao dần ở phía trong quận 3 thì cũng có đồ án đề xuất cao tầng ở ngay gần bờ sông. Không chỉ đa dạng về ý tưởng kiến trúc, các ý tưởng cho các giải pháp khả thi cũng rất nhiều.

Nhiều đồ án mạnh dạn đề xuất: trước mắt thành phố nên đầu tư xây dựng khu vực ngoại thành để dãn dân ra. Khi dân số ở khu vực trung tâm bớt quá tải (như hiện nay) sẽ tính đến các giải pháp cải tạo.

 Cũng có đồ án đề xuất giải quyết trước các vấn đề giao thông như xây dựng thêm hầm chui, cầu vượt, hạn chế xe vào khu vực trung tâm bằng cách buộc trả phí lưu hành và giá gửi xe cao; tạo điều kiện cho vận tải hành khách công cộng phát triển.

Việc xây dựng các công trình cao tầng sẽ được xem xét theo từng dự án nhưng phải theo hướng giảm mật độ xây dựng, dành đất cho giao thông, cây xanh…

Sở Quy hoạch Kiến trúc cho biết, những tìm kiếm giải pháp cho ý tưởng biến thành hiện thực sẽ có một vị trí không nhỏ trong thang điểm chấm thi vì thành phố quan niệm rằng: một đồ án kiến trúc không những đẹp mà còn phải khả thi trong thực tế, nếu không thì nó chỉ là một ….tấm bản đồ.

Nếu không có gì thay đổi, cuối tháng này thành phố sẽ có quyết định cuối cùng về đồ án đoạt giải. Đầu năm 2008, Sở Quy hoạch Kiến trúc sẽ triển khai làm thiết kế đô thị cho khu vực trung tâm hiện hữu mở rộng.

Theo Sài Gòn Giải Phóng