Vay phần lớn số tiền mua nhà từ ngân hàng, việc  lựa chọn căn hộ và tính toán sao cho số lãi phải trả hằng tháng chỉ tương đương tiền thuê nhà đang là bài toán lớn với nhiều cặp vợ chồng trẻ.

Vay 900 triệu mua căn hộ 1,3 tỷ đồng cách đây 2 năm, cuối cùng vợ chồng anh Minh (quận Tân Phú, TP HCM) đành chấp nhận nhượng lại nhà cho người quen vì theo không nổi cuộc chơi khắc nghiệt này. Nguyên nhân phải buông căn nhà đã gắn bó 2 năm được cặp vợ chồng son  lý giải là do "ngột ngạt" với mức lãi suất thả nổi 13-15%. Năm đầu lãi suất ưu đãi nên nghĩa vụ tài chính khá nhẹ nhàng, nhưng từ năm thứ hai trở đi, áp lực trả lãi và nợ gốc ngày càng lớn.

Anh Minh chia sẻ sau 12 tháng nhận nhà, cả vợ lẫn chồng đều nhận ra căn hộ 2 phòng ngủ chưa thật sự cần thiết khi họ mới cưới. Trong khi đó, việc gồng mình trả nợ gốc và lãi chiếm hơn 50% thu nhập của gia đình dần trở thành gánh nặng bất hợp lý vì còn phải lo cho con gái sắp chào đời. Vì thế anh Minh nhượng nhà to cho người họ hàng rồi chuyển sang mua căn hộ 48 m2 với giá khoảng 800 triệu. Tuy không gian sống chỉ vừa đủ cho vợ, chồng và con gái nhỏ, nhưng nợ gốc và lãi vay chỉ bằng tiền thuê nhà hàng tháng (5 triệu đồng). "Bù lại chúng tôi giải tỏa được mọi áp lực và có thể tích lũy tài chính để lo cho con cái. Mai này khấm khá hơn có thể đổi căn hộ, tậu nhà khang trang hơn cũng chưa muộn", anh Minh nhẩm tính.

Bài toán của anh Minh cũng đã được khá nhiều cặp vợ chồng trẻ áp dụng tại Sài Gòn. Chị Ngân là nhân viên kế toán của công ty xuất nhập khẩu tại quận Tân Bình cũng đang cùng chồng mua căn hộ 50 m2 tại quận 12 với mức lãi suất và nợ gốc hàng tháng xấp xỉ 7 triệu đồng.

Nữ kế toán này giải thích, vì nghề của chị luôn đối diện với các bảng tính nên sau khi so sánh 5 phương án mua nhà đủ mọi loại diện tích và khoản vay, hai vợ chồng thống nhất chọn căn hộ 50 m2, giá 850 triệu đồng, lãi và nợ gốc 6,5-7 triệu đồng mỗi tháng (tương đương tiền thuê nhà). Gói giải pháp này phù hợp với gia đình có tổng thu nhập dưới 18 triệu đồng một tháng.

Sau 5-10 năm ở nhà nhỏ, thu nhập và khả năng tích lũy tài chính tăng lên có thể dùng chính căn hộ này làm tài sản có giá trị để bán hoặc đổi căn nhà khác nhiều phòng ngủ hơn. "Nếu đi thuê nhà 5-10 năm, tiền thuê cũng ăn vào chi phí ở trọ trong khi mua căn hộ nhỏ và trả nợ gốc, lãi vay bằng tiền thuê nhà thì sau một thập niên vừa sở hữu bất động sản vừa có cơ hội mua nhà rộng hơn", chị Ngân nói.

Phó tổng giám đốc Kinh doanh và tiếp thị Công ty cổ phần kinh doanh địa ốc Him Lam (Him Lam Land), Ngô Đình Hãn phân tích: "Với người trẻ cần chỗ an cư nhưng chỉ có 300-400 triệu đồng, tuyệt đối không nên mua nhà to, cũng đừng vay nhiều tiền vì lãi suất sẽ đội lên rất cao. Tốt nhất là nên mua nhà giá rẻ, lãi vay và nợ gốc không vượt tiền thuê nhà hàng tháng".

Theo ông Hãn, tâm lý chung của người lần đầu tiên mua nhà ở các thành phố lớn luôn mong sở hữu được bất động sản có giá trị và xem đây như bộ mặt của bản thân. Họ muốn tổ ấm khang trang, rộng rãi dù có phải gồng mình đi vay khoản tiền lớn và chịu lãi suất nhà băng. Thế nhưng, suy nghĩ này không phù hợp với thực tế là các ngân hàng tại Việt Nam chỉ cho vay mua nhà với lãi suất thả nổi.

Do đó bài toán chuyên trị cho người có nhu cầu cấp bách về nhà ở là chỉ nên vay khoản tiền xấp xỉ bằng lượng tiền mặt đã tích lũy được để mua nhà. Chỉ nên chọn lựa gói tín dụng ít áp lực với khoản vay và nợ gốc trả hàng tháng bằng tiền đi thuê nhà để tránh việc phá vỡ cân bằng tài chính. Bài toán này tóm gọn trong công thức "ở trọ mất tiền, mua căn hộ bằng tiền thuê nhà tích lũy được tài sản".

Chuyên gia có 10 năm hoạt động trên thị trường bất động sản TP HCM khuyến cáo, ở mỗi giai đoạn của đời người sẽ có những loại hình bất động sản phù hợp cho từng bậc thu nhập. Do đó, không nên để bản thân và gia đình phải gồng gánh quá tải chỉ vì mua nhà to. "Bạn có thể đổi nhà ngay lập tức nếu khoản tích lũy lên đến bạc tỷ và thu nhập tăng cao. Nếu tài chính chưa sẵn sàng, đừng quá lạm dụng việc đi vay vì lãi suất thả nổi có thể gây bất ổn cho cuộc sống", ông Hãn khuyên.

Tổng giám đốc Công ty địa ốc Hoàng Anh Sài Gòn, Đoàn Chí Thanh cho biết, hiện nay trên thị trường bất động sản TP HCM có khá nhiều dự án bán căn hộ dưới một tỷ đồng một căn. Đây là cơ hội tốt cho người dân có thu nhập trung bình mua nhà nhằm thực hiện giấc mơ an cư lạc nghiệp. Tuy nhiên, khi mua căn hộ khách hàng cần tìm hiểu kỹ các điều kiện khách quan và chủ quan của mình.

Điều kiện khách quan (liên quan đến dự án và chủ đầu tư): uy tín và năng lực tài chính chủ đầu tư, pháp lý dự án, điều kiện để mở bán căn hộ, hiện trạng dự án, tiến độ, phương thức thanh toán.

Điều kiện chủ quan (bản thân khách hàng): chọn loại căn hộ có diện tích và giá bán phù hợp với túi tiền. Nếu đã có sẵn số tiền gần một tỷ, hãy mua nhà ở ngay có phương thức thanh toán linh hoạt (trả góp không lãi suất trong thời gian ngắn).

Nếu chỉ có vài trăm triệu thì nên mua nhà chung cư đang xây, thanh toán theo tiến độ xây dựng và sau đó vay ngân hàng. Đối với trường hợp này thì khách hàng bắt buộc phải có trước khoảng 20-30% giá trị căn hộ và phải thanh toán trước số này và sau đó ngân hàng sẽ cho vay phần còn lại. "Điều khách hàng vay ngân hàng mua nhà nên chú ý là thu nhập của bản thân có đủ trả nợ dài hạn (10-15 năm) hay không. Nếu thu nhập không đủ thì từ từ hãy mua", ông Thanh nhấn mạnh.