Người dân ở kênh Ba Bò (phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức, TP.HCM) ngày càng không chịu nổi ngập lụt và mùi hôi thối do nước thải ở các khu công nghiệp từ tỉnh Bình Dương đổ về. Vậy mà gần bốn năm qua việc triển khai dự án cải tạo môi trường ở đây vẫn còn trên giấy.

Ngập chìm trong nước thải

Tiếp chúng tôi, các cán bộ phường Bình Chiểu lo lắng: mạn hạ nguồn kênh Ba Bò là vùng trồng rau muống rất lớn của phường với hàng chục hecta, nên nếu bị ngập và nhiễm nước thải công nghiệp hòa lẫn nước mưa từ kênh Ba Bò tràn vào, không biết rau muống khi thu hoạch đem bán có đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng hay không. Trận mưa như trút nước kéo dài từ 7 giờ đến 12 giờ cách đây vài tuần khiến lượng nước từ các khu công nghiệp (KCN) ở Bình Dương đổ về quá lớn làm nước thải công nghiệp trộn lẫn nước mưa tràn vào nhà dân tạo nên cảnh ngập lụt, mà theo mô tả của người dân và cán bộ địa phương “chưa lần nào bị ngập chìm trong nước thải nặng nề như vậy”. Bờ kênh Ba Bò cao hơn 2m nhưng nhiều khi ngập nặng không còn thấy bờ kênh đâu.

Khu vực kênh Ba Bò giáp ranh tỉnh Bình Dương, cũng là nơi tiếp nhận và tiêu thoát duy nhất lượng nước thải từ các KCN lớn của tỉnh này như KCN Đồng An, KCN Sóng Thần 1, KCN Sóng Thần 2... Theo Phòng Tài nguyên - môi trường quận Thủ Đức, nguyên nhân kênh Ba Bò bị ô nhiễm là do nguồn nước thải công nghiệp (khoảng 15.000m3/ngày) chứa nhiều hóa chất tẩy rửa, nhuộm và nhiều hóa chất khác. Vào những ngày nắng gắt, loại hóa chất thập cẩm này bốc mùi nồng, cay và làm hư hại nhiều công trình xây dựng bằng kim loại, nhà lợp tôn bị hoen gỉ, thủng lỗ. Vào mùa mưa, nước mưa và chất thải tạo thành luồng nước hôi thối tràn vào khu vực dân cư, khiến hơn 3.000 người ở khu vực này khốn khổ.

Nguy hiểm hơn, lượng nước thải công nghiệp sau khi tiêu thoát qua kênh Ba Bò sẽ chảy ra rạch Nước Trong, sông Vĩnh Bình rồi đổ ra sông Sài Gòn. Như vậy nước sông Sài Gòn cũng bị ô nhiễm nếu lượng nước thải công nghiệp không được xử lý.

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM, kênh Ba Bò đã mất khả năng tự làm sạch do lượng nước thải nhiều, đổ về liên tục... Liên tục trong ba năm trở lại đây, UBND quận Thủ Đức kiến nghị TP giải quyết tình trạng nguy cấp ở kênh Ba Bò, nhưng năm nào cũng cứ kiến nghị rồi lại chờ.

Tiếp tục chờ

Tháng 10-2003, UBND TP.HCM giao Khu Quản lý giao thông đô thị TP làm chủ đầu tư lập dự án “Lắp đặt hệ thống thoát nước khu dân cư Bình Chiểu và cải tạo kênh Ba Bò, quận Thủ Đức”. Từ đó đến nay dự án này vẫn còn... trên giấy. Giải thích vì sao gần bốn năm mà dự án chưa được triển khai, một cán bộ Phòng quản lý cấp thoát nước Sở Giao thông công chính TP cho biết do phải làm nhiều thủ tục trình các cấp thẩm quyền phê duyệt. Chưa kể trong quá trình làm thủ tục lại phải chỉnh sửa cho phù hợp với nhiều qui định mới của trung ương ban hành...

Ngoài vấn đề kinh phí đã được tỉnh Bình Dương và TP.HCM thỏa thuận thực hiện dự án, một cán bộ Sở Giao thông công chính TP cho biết tháng 5-2007 đã hoàn tất thủ tục gửi Bộ Tài nguyên - môi trường phê duyệt đánh giá về tác động môi trường nhưng chưa biết bao giờ mới xong.

Một cán bộ Khu Quản lý giao thông đô thị số 2 cho biết thêm gai góc nhất là chuyện đền bù giải tỏa. Trước đó góp ý với dự án này, UBND quận Thủ Đức đề nghị các sở, ngành TP xem xét lại qui mô dự án để hạn chế việc giải tỏa trắng các hộ dân vì hiện nay công tác tái định cư của quận đang gặp nhiều khó khăn.

Như vậy, dù các thủ tục hoàn thành trong vài tháng nữa thì dự án cải tạo kênh Ba Bò cũng không thể triển khai trong năm 2007.

Càng kéo dài thời gian triển khai dự án, tổng mức đầu tư càng tăng. Tháng 7-2006, Khu Quản lý giao thông đô thị số 2 trình Sở Kế hoạch - đầu tư TP phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo kênh Ba Bò với kinh phí 187,2 tỉ đồng và đến tháng 11-2006 trong tờ trình lần 2, tổng mức đầu tư tăng lên 207,5 tỉ đồng do kinh phí đền bù giải tỏa tăng.

NGỌC ẨN - QUỐC THANH
(Theo Tuổi Trẻ)