Theo TS. Vũ Đình Ánh, gốc của NƠXH là dành cho những người không có khả năng tiếp cận với nhà ở bình thường, tức là những người thu nhập thấp. Nếu đã là thu nhập thấp thì sẽ không có khả năng để mua nhà, mà chỉ có khả năng thuê hoặc thuê mua…

Nối tiếp những dự án nhà ở thu nhập thấp là những dự án nhà ở xã hội (NƠXH) đang được dự luận quan tâm, nhất là những đối tượng đang có nhu cầu ở thực.

Thời gian vừa qua, nhiều dự án nhà ở thương mại đã “ồ ạt” xin chuyển đổi sang NƠXH, phần lớn là các dự án ở xa trung tâm và không phải người thu nhập thấp nào cũng sẵn sàng mua.

Đơn cử như dự án CT-08 khu đô thị mới Thanh Lâm - Đại Thịnh 2 nằm tại huyện Mê Linh, cách trung tâm Hà Nội khoảng 30 km. Theo dự kiến, nhà tại dự án này có giá khoảng 8,5 triệu đồng/m2, với diện tích 32-69 m2 thì mỗi căn hộ ở đây có giá khoảng 300-600 triệu đồng.

Song, với mức giá thành nêu trên, nếu một căn hộ có diện tích 50 m2 có giá khoảng trên 400 triệu đồng. Trong khi đó, nếu có số tiền trên tại Mê Linh hoàn toàn có thể mua đất và xây một căn nhà cấp 4. Điều này cũng khiến nhiều người dân có nhu cầu thực đang làm việc tại huyện Mê Linh phân vân. Còn những người làm việc tại trung tâm thành phố thì việc mua một căn nhà tại đây để hàng ngày phải đi lại tới 60 – 70km mỗi ngày tới nơi làm việc là câu chuyện không dễ dàng, bởi không chỉ mất công sức đi lại xa mà kèm theo đó là nhiều chi phí phát sinh như xăng xe…

Tại một dự án khác được chuyển đổi từ dự án nhà thương mại sang NƠXH nằm ở 143 Trần Phú (quận Hà Đông, Hà Nội) của Công ty CP Đầu tư và Phát triển đô thị Sông Đà (SDU) bán mới mức giá khoảng 14 triệu đồng/m2. Mức giá này cao tương đương giá bán căn hộ tại một số dự án chung cư thương mại khác trên cùng địa bàn, nên dù ở vị trí khá đắc địa nhưng cũng sẽ khiến nhiều khách hàng không mặn mà với căn hộ tại dự án này.

Trong khi đó, nhiều dự án nhà ở thương mại ở các vị trí khác nhau trên địa bàn Hà Nội đang được mở bán với nhiều mức giá hấp dẫn thì việc tìm mua một căn hộ có giá trên dưới 1 tỷ đồng không khó. Đơn cử, ngay tại khu vực Hà Đông, cách trung tâm thành phố chỉ khoảng 10km cũng đã có dự án chào bán chưa đến 13 triệu đồng/m2. Cùng với đó, khá nhiều ưu đãi đi kèm cũng được nhiều chủ đầu tư đưa ra để hút khách khiến người có nhu cầu về nhà ở có thể đổi ý.

Đấy là chưa kể, muốn đăng ký mua NƠXH người dân còn phải hoàn tất một bộ hồ sơ với đủ loại các giấy tờ như chứng minh thu nhập trả nợ, xác nhận của chính quyền địa phương chưa có nhà ở, chứng minh của cơ quan về mức thu nhập... vừa rườm rà lại tốn không ít công sức, thời gian.

Đưa ra những dẫn chứng trên để thấy rằng, giá NƠXH hiện nay không hẳn là thấp, là phù hợp với nhiều người có thu nhập thấp đang có nhu cầu nhà ở hiện nay. Bởi lẽ, theo thống kê, GDP bình quân đầu người  năm 2012 mới chỉ đạt chưa đầy 3 triệu đồng/tháng/người.

Theo TS. Vũ Đình Ánh, gốc của NƠXH là dành cho những người không có khả năng tiếp cận với nhà ở bình thường, tức là những người thu nhập thấp.

Ông Ánh phân tích, về nguyên tắc, nếu đã là thu nhập thấp thì sẽ không có khả năng để mua nhà, mà chỉ có khả năng thuê hoặc thuê mua trong thời gian dài, khoảng vài chục năm rồi đến khi có điều kiện sẽ mua lại.

Với nhóm đối tượng đó, ông Ánh cho rằng chỉ có thể cho thuê và thuê mua, chứ không thể mua, Nhà nước cần hỗ trợ để tạo ra một phân khúc NƠXH cho thuê với giá rẻ.

Ông Ánh đề xuất, trong phân khúc NƠXH nên tách làm 2 nhóm. Nhóm 1 là thu nhập quá thấp không thể mua nhà, kể cả nhà ở có giá 300 – 500 triệu đồng/căn nên Nhà nước phải hỗ trợ xây NƠXH cho họ thuê với giá rẻ.

Nhóm 2 là những NƠXH theo tiêu chí hiện nay và được chuyển từ nhà ở thương mại sang, phục vụ những người thu nhập thấp, có nhu cầu nhà ở chính đáng, nhu cầu được sở hữu nhà nhưng chưa thể mua nhà vì chưa đủ tiền tích lũy. Nhóm này, nếu có cơ chế, họ có thể được vay và có thể trả được cả gốc và lãi.

“Cơ quan quản lý phải tính lại giá xây dựng, chi phí 1m2 nhà thu nhập thấp là bao nhiêu? Nhà nước phải xác định người thu nhập thấp như là đối tượng chính sách. Đối với các dự án NƠXH, nhà cho người thu nhập thấp, Nhà nước cần miễn tiền sử dụng đất. Bên cạnh đó, các ưu đãi liên quan như thế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, vốn vay… cũng phải được hỗ trợ tối đa”, TS. Vũ Đình Ánh nói thêm.

Đối tượng để được mua NƠXH là những người có thu nhập thấp, mà những người có thu nhập thấp lại không đủ “sức” để mua nhà mà chỉ có thể thuê nhà thì việc xây NƠXH sẽ bán cho ai?!