Đó là đề xuất của ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam, khi cho rằng nếu chủ đầu tư sai thì phải phạt, nhưng nếu khách sai cũng phải làm tương tự.

Sáng 29/3, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội nghị lắng nghe khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp tháo gỡ về cơ chế, chính sách trong đầu tư xây dựng cơ bản. Sự kiện có sự có mặt của Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà.

74% doanh nghiệp xây dựng phải quan hệ với chính quyền

Mở đầu hội nghị, Chủ tịch VCCI - ông Vũ Tiến Lộc - nhấn mạnh lĩnh vực xây dựng vẫn còn nhiều quy định, chính sách, việc thực thi của các cán bộ Nhà nước chưa đáp ứng được mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Lộc kể ra nhiều vấn đề tồn tại từ lâu nhưng vẫn chưa được giải quyết như: chưa có hành lang pháp lý cho condotel; chưa thể chế hoá quy định bảo lãnh thanh toán trong hợp đồng xây dựng; tình trạng quy hoạch treo, điều chỉnh quy hoạch tuỳ tiện vẫn diễn ra..

Ngoài ra còn thiếu tính liên thông thủ tục hành chính với các lĩnh vực khác như đất đai, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường; ap dụng đơn giá định mức chưa phù hợp với thực tiễn, đặc biệt là các công trình không sử dụng vốn nhà nước; giấy phép xây dựng và thủ tục cấp, điều chỉnh còn phức tạp..

Kết quả khảo sát hơn 8.000 doanh nghiệp dân doanh mà VCCI tiến hành hàng năm (PCI) cho thấy vẫn còn tình trạng doanh nghiệp sân sau, doanh nghiệp phải có mối quan hệ với chính quyền để thuận tiện trong kinh doanh trong ngành xây dựng cũng được nhiều doanh nghiệp phản ánh.

Có đến 74% doanh nghiệp xây dựng phải có quan hệ với cán bộ để tiếp cận thông tin. Tình trạng cán bộ nhà nước ưu ái các doanh nghiệp nhà nước, ưu ái các doanh nghiệp thân quen trong ngành xây dựng ở mức tương đối cao. Các doanh nghiệp xây dựng là những doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức cao nhất so với các lĩnh vực khác như công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ.

Đề xuất xử phạt người mua nhà

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam, cho rằng lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản đóng góp tới 11% vào GDP nhưng còn nhiều vướng mắc chưa được tháo gỡ. Ông Hiệp nói các nhà đầu tư nước ngoài khi vào Việt Nam như “lạc vào mê hồn trận” thủ tục hành chính, không biết phải làm thế nào, giải quyết ra sao.

Ông cho rằng nhiều quy định, luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng đang được quản lý bởi nhiều bộ ngành. Ví như làm một dự án phải làm thủ tục đất đại với Bộ Tài nguyên & Môi trường (TN&MT), liên quan đến xây dựng là Bộ Xây dựng quản lý, cơ quan cảnh sát quản lý vấn đề phòng cháy chữa cháy, Bộ Quốc phòng quản lý vấn đề chiều cao lưu không của công trình, Bộ Kế hoạch & Đầu tư quản lý vấn đề liên quan đến đấu thầu đầu tư công…


Ông cũng cho rằng tính nhất quán của các luật là chưa nhiều, đó là chưa kể đến các văn bản dưới luật như Nghị định, thông tư… Ngoài ra, việc thực thi tại các địa phương cũng khác nhau.

“Ở Hà Nội, khi muốn làm một dự án phải chuẩn bị đến 2-3 năm. Nhiều sở ngành như Xây dựng, Kế hoạch Kiến trúc, Thuế, TN&MT… với nhiều thủ tục khác nhau khiến chủ đầu tư rất mệt mỏi. Quy định hoàn thành thủ tục 1 cửa dưới 15 ngày bị loại bỏ hoàn toàn”, ông Hiệp nói.

Ông Hiệp cũng đề xuất trong xây dựng các luật trong lĩnh vực xây dựng tới đây, cần bổ sung quy định xử phạt cả người mua nhà nếu làm sai quy định.

“Chủ đầu tư chậm tiến độ, sai quy hoạch, bàn giao không đúng thiết kế, vi phạm hợp đồng… phải bị phạt. Nhưng ngược lại, nếu người mua nhà mà sai thì cũng phải bị phạt, mọi người phải bình đẳng trước pháp luật”, ông Hiệp nói.

Theo ông Hiệp, có nhiều trường hợp người mua nhà nợ tiền chủ đầu tư, nói không đúng về chủ đầu tư, khi về ở vi phạm các quy định chung, không hợp tác trong việc vận hành tòa chung cư… Thậm chí, có những mâu thuẫn trong nhà chung cư mà chưa được pháp luật điều chỉnh, gây khó khăn, lúng túng cho chính quyền địa phương tìm phương án xử lý. Ông Hiệp đề xuất phải có cơ chế xử phạt người mua nhà khi cần thiết.

Bộ Xây dựng sẽ lắng nghe theo hướng phục vụ xã hội

Ông Trần Chủng, Trưởng ban chất lượng, Tổng Hội xây dựng Việt Nam, góp ý rằng việc thẩm định dự án đầu tư xây dựng cơ bản đang rất phức tạp. Ông nhấn mạnh, nhiều chủ thể hiện nay không hiểu pháp luật, thậm chí có cả cơ quan chức năng. Việc khó khăn, phức tạp tạo ra cơ chế xin - cho, do đó cần hạn chế những quy định chung chung, tao ra xin - cho.

TS. Nguyễn Ngọc Long, Phó chủ tịch Hội khoa học kỹ thuật cầu đường Việt Nam, thì nêu vấn đề việc thanh tra, kết luận thanh tra đang rất chồng chéo, dựa trên cơ sở pháp lý khác nhau. Ông đề xuất cần phải thống nhất việc thanh tra, kiểm tra để đạt mục đích phòng ngừa, có chế tài xử phạt khi sai phạm chứ không phải để gây áp lực, giảm thiểu sự chủ động cho doanh nghiệp và người dân.


Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh Bộ Xây dựng sẽ lắng nghe một cách cầu thị, giải quyết các vướng mắc một cách từng bước, theo hệ thống và trên tinh thần là sửa một cách toàn diện, phục vụ xã hội, liên quan đến nhiều luật, nhiều bộ ngành.

Bộ Xây dựng sẽ tập hợp ý kiến, xin ý kiến Chính phủ vào ngày 2/4 và trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào kỳ họp thứ 5.