Đó là một trong những ý kiến tại cuộc hội thảo “Thuế tài sản và một số gợi ý chính sách cho VN”, do Viện Nghiên cứu truyền thông và phát triển phối hợp với cơ quan chức năng của Bộ Tài chính tổ chức hôm qua 26.6 tại Hà Nội.

Trước đó, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo luật Thuế tài sản, xin ý kiến rộng rãi để chuẩn bị trình Chính phủ, Quốc hội cho phép đưa vào chương trình luật, pháp lệnh. Dự thảo luật này thu hút sự quan tâm của dư luận khi đề xuất đánh thuế tài sản đối với đất và nhà ở, công trình xây dựng trên đất; tàu bay, du thuyền... Đặc biệt, với đất ở (bao gồm cả trường hợp sử dụng để kinh doanh; đất xây nhà chung cư), dự kiến áp thuế suất 0,3 - 0,4%; nhà thuộc đối tượng chịu thuế, phần giá tính thuế đối với nhà trên 700 triệu đồng có thuế suất từ 0,4%.

Bà Lê Thị Mai Liên, Trưởng ban Chính sách tài chính công (Viện Chiến lược và chính sách tài chính, Bộ Tài chính), cho biết hiện đã có 174/193 nước áp dụng thuế tài sản và trở thành nguồn thu quan trọng, ngày càng tăng của các quốc gia, giúp tăng tính tự chủ, tự quyền của các địa phương. Các nước thường thu thuế cả nhà và đất.

Theo bà Liên, luật thuế mới nên lấy tên là thuế bất động sản. Ngoài ra, nên quy định ngưỡng diện tích chịu thuế đối với nhà, đất (vượt một ngưỡng nhất định mới phải nộp thuế).

Không nên cào bằng

Chia sẻ tại hội thảo, ông Nicolas Drouin, chuyên gia phát triển, Đại sứ quán Canada, cho biết ở Canada thuế tài sản là nguồn thu chính của các địa phương và do các địa phương quản lý, thường được dùng để trang trải các dịch vụ do chính quyền đô thị cung cấp, như giáo dục, văn hóa, giải trí, y tế, phúc lợi, nhà ở (cho người cao tuổi, nhà cho thuê giá thấp), giao thông vận tải...

Tuy nhiên, thuế tài sản ở Canada được xem xét dựa trên nguyên tắc: số tiền nộp thuế phụ thuộc vào giá trị tài sản sở hữu chứ không phải dựa trên mức “cào bằng” các đối tượng như VN. Canada chỉ áp dụng một mức thuế chung cho cả nhà và đất.

Chuyên gia này lưu ý, có đến 200 tiêu chí được sử dụng để định giá nhà ở. Trong đó, 5 tiêu chí quan trọng chiếm đến 85% nội dung định giá (vị trí, kích thước lô đất, khu dân cư, tuổi đời tài sản, chất lượng xây dựng). Ở tỉnh bang Ontario, mỗi hộ gia đình vẫn phải đóng thuế tài sản, nhưng sau khi khai báo thu nhập cá nhân, thì nếu hộ gia đình đó thuộc nhóm thu nhập thấp sẽ được tính giảm trừ.

Chia sẻ quan điểm này, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty luật Basico, phân tích nếu thuế tài sản được áp dụng, không nên tách rời nhà và đất cũng như phải có biểu thuế lũy tiến để tránh bất công. Ngoài ra, việc đánh thuế tài sản trước hết phải dựa trên cơ sở là khả năng nộp thuế, nguồn thu của người nộp thuế. Thuế tài sản nên được hiểu là “có ít tài sản thì không nên đánh thuế.”

Theo ông Đức, nên đánh thuế ở mức thấp và có biểu thuế lũy tiến, có thể gấp 5 - 10 lần mức khởi điểm với người có nhiều tài sản. Ví dụ mức thuế thấp nhất có thể là 0,1% và với người có nhiều tài sản ít nhất là 10%. Ông Đức cũng đặt ra trường hợp, cơ quan chức năng nên để mức thuế suất thấp, khoảng 0,1% và đưa luôn vào luật, mức thuế có thể tăng lên 0,3 - 0,4% sau 10 năm.

Ông Đức khẳng định, không nên cào bằng giữa người có thu nhập cao và thu nhập thấp. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo, việc đầu tiên cần làm là phải có dữ liệu nhà, đất để đảm bảo công bằng, tránh tình trạng “người có 10 cái nhà nhưng mức độ nộp thuế có khi thấp hơn người chỉ có 1 nhà”.