“Nếu đúng là chúng ta chủ trương kiến trúc nhà hát theo những hình ảnh mà các phương tiện thông tin đại chúng đăng tải thì thô quá. Tôi có cảm giác ở đây chưa có sự đầu tư tương xứng về mặt trí tuệ” - nhà sử học Dương Trung Quốc.

TP Hà Nội vừa đề xuất xây dựng Nhà hát Hanoi Lotus (Nhà hát Hoa Sen) với công suất 2.000 chỗ ngồi và xung quanh nhà hát đảm bảo cho khoảng 25.000 người có thể vào vui chơi hằng ngày. Dự kiến nhà hát này nằm ở trong khu công viên CV1 (quận Cầu Giấy). Tuy nhiên, xung quanh ý tưởng này cũng có nhiều ý kiến khác nhau, chủ yếu xoay quanh kiến trúc và sự cần thiết.

Chưa thực sự cần thiết

Đánh giá về ý tưởng này, TS-kiến trúc sư (KTS) Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội, nguyên KTS trưởng TP Hà Nội, cho rằng vị trí xây dựng Nhà hát Hoa sen là phù hợp với quy hoạch. Bởi theo ông, với những công trình kiến trúc, công trình văn hóa mà cố gắng có tính biểu tượng là một xu thế của thế giới và cũng là của Việt Nam. “Việt Nam đã có rất nhiều công trình mang tính biểu tượng như: Nhà văn hóa Học sinh-Sinh viên như hình cánh buồm, cửa hàng bánh tôm Hồ Tây như hạt gạo, Công viên Tuổi Trẻ như cánh chim hòa bình, Đài Tiếng nói Việt Nam như phát sóng…” - ông Nghiêm nói.

Mặc dù vậy ông Nghiêm cũng đặt vấn đề cần phải cân đối nguồn vốn đầu tư với khả năng khai thác không gian. Vì trong bối cảnh hiện nay, chúng ta có nhiều thiết chế văn hóa khác, vậy thì nguồn vốn đầu tư xây dựng Nhà hát Hoa Sen có thích hợp ở thời điểm này hay không?

Cũng chung quan điểm này, nhà sử học Dương Trung Quốc đánh giá: Về chủ trương xây dựng một nhà hát mang tầm cỡ quốc tế tại TP Hà Nội - thủ đô của đất nước là hợp lý.

Tuy nhiên, ông Dương Trung Quốc cũng cho rằng: “Nói Hà Nội cần phải có một nhà hát thật đẹp, thật lộng lẫy và hoành tráng thì ai cũng thấy đúng. Nhưng lúc này có phải là lúc ưu tiên hay không, trong khi đang có nhiều thứ khó khăn, cần phải ưu tiên hơn. Chúng ta phải tính toán thật kỹ việc dựng lên Nhà hát Hanoi Lotus liệu có hoạt động được hết công năng hay không, nếu không sẽ rất lãng phí”.

Ông Dương Trung Quốc dẫn chứng Hà Nội đang có nhiều nhà hát nhưng hằng đêm vẫn tắt đèn, chưa hoạt động hết công năng và hiệu quả. Vì thế chúng ta nên suy xét xem cái gì nên làm trước, cái gì nên làm sau.

TS-KTS Ngô Doãn Đức, Chủ tịch Liên đoàn Tư vấn kiến trúc Hội KTS Việt Nam, cũng cho rằng việc có thêm các công trình văn hóa là điều hoàn toàn tốt vì nó là một trong những công việc xây dựng đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Nhưng theo ông Đức, chúng ta nên nghĩ đến nguồn vốn nhà nước khi có rất nhiều công trình như nhà trường, bệnh viện, cầu đường… đang trong tình trạng xuống cấp.

“Hiện nay chúng ta có “mốt” xây dựng tháp truyền hình và nhà hát. Việc xây dựng công trình nào cũng hết sức cần thiết và thực tế những đòi hỏi là vô tận. Không thể phủ nhận hiện nay nhiều nhà hát, cơ sở văn hóa vẫn chưa được khai thác hết công năng. Thậm chí nhiều đơn vị đang kết hợp sử dụng cho thuê ngoài mục đích biểu diễn. Chúng ta có thể điểm danh lại các rạp hát, các rạp chiếu bóng… và nhìn các công trình đã biến thể như thế nào” - ông Đức bày tỏ.

Ý tưởng kiến trúc lỗi thời

Bình luận về ý tưởng kiến trúc của Nhà hát Hoa Sen, TS-KTS Ngô Doãn Đức cho rằng nhà hát xây theo biểu tượng hoa sen là đi theo lối sáng tác cũ kỹ. Vật liệu, ngôn ngữ kiến trúc, tính biểu hiện thời đại không có. “Ở đó cách làm đang áp dụng theo lối mòn của chủ nghĩa hình thức và biểu hiện vốn là những khái niệm của một thời đã qua của lịch sử phát triển kiến trúc. Hiện nay các công trình hiện đại đã không còn xây dựng theo cách trực quan như vậy về cách thể hiện hình ảnh hoa sen cả về màu sắc lẫn hình khối” - ông Đức nói.

Về hình ảnh hoa sen trong kiến trúc nhà hát, ông Đức nói thêm: “Tôi xin nhấn mạnh là chúng ta không nên cổ xúy cho lối tư duy kiến trúc kiểu này. Lối suy nghĩ lấy hình tượng hoa sen để tạo hình các công trình kiến trúc ở Hà Nội không biết sẽ kéo dài đến bao giờ. Tại sao cứ lúc nào cũng phải hoa sen? Đền chùa hoa sen, sân bay hoa sen, nhà hát cũng hoa sen?”.

Cũng như vậy, nhà sử học Dương Trung Quốc e rằng chúng ta đã mô phỏng nhiều quá. Hoa sen cho đến bây giờ dù chưa phải chính thức là quốc hoa nhưng trong tâm thức người dân nghĩ đến loài hoa gần gũi nhất. Nhưng chúng ta không nhất thiết phải mô phỏng một cách thô như thế.

“Nếu đúng là chúng ta chủ trương kiến trúc nhà hát theo những hình ảnh mà các phương tiện thông tin đại chúng đăng tải thì thô quá. Tôi có cảm giác ở đây chưa có sự đầu tư tương xứng về mặt trí tuệ. Mà phàm những công trình lớn ở những vị trí quan trọng như thế thì khi đã dựng lên là rất khó bỏ đi, thế nên chúng ta phải cẩn trọng, suy xét thật kỹ” - ông Quốc nói.

Xây bằng nguồn vốn xã hội hóa

Tại buổi tiếp xúc cử tri quận Hoàn Kiếm tuần qua, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung cho hay theo Sở Quy hoạch-Kiến trúc, Nhà hát Hoa Sen được xây dựng bằng nguồn vốn xã hội hóa và sẽ là nhà hát lớn, hiện đại nhất thủ đô. Công trình được xây dựng trên diện tích khoảng 4 ha, có quy mô sáu tầng, cao 54 m, được thiết kế như bông sen nổi trên mặt nước. Trong nhà hát có văn phòng, sân trượt băng, khu vui chơi giải trí... Cùng với Nhà hát Hoa Sen, TP sẽ dành khu đất 24 ha để xây dựng nhà hát opera và khu giải trí tại khu vực Đầm Trị (Hồ Tây). Đây cũng là một dự án xã hội hóa có thể khởi công trong năm nay. Cũng theo ông Chung, TP đang thương thảo với các tập đoàn nước ngoài đưa một số giải thể thao lớn về Việt Nam thi đấu để thu hút khách du lịch.