Nhiều sai phạm của ACV trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản; sử dụng đất và cổ phần hóa, thoái vốn… vừa được Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Sai phạm trong quản lý đất đai

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hoá, thoái vốn và tái cơ cấu Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV).

Theo đó, nhiều sai phạm của ACV trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản; sử dụng đất và cổ phần hóa, thoái vốn… đã được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Cụ thể, trong giai đoạn từ năm 2012 - 2015, ACV đã sử dụng nguồn vốn trích trước sửa chữa lớn để đầu tư xây mới dự án dự án đường lăn E6 Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng với giá trị là 297.253 triệu đồng, do ACV sử dụng sai nguồn vốn để đầu tư nên phần chi phí sửa chữa lớn trích trước nêu trên không được tính là chi phí hợp lý để tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì vậy, ACV phải nộp bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp với số tiền hơn 62,6 tỷ đồng.

Đến 31/3/2016, ACV mới ghi tăng tài sản dự án đường lăn E6 Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng với giá trị là hơn 297,2 tỷ đồng. Vì vậy, giá trị các tài sản của Nhà nước được loại ra khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa không đúng. Trách nhiệm thuộc về ACV.
Về việc quản lý, sử dụng đất, Thanh tra Chính phủ cho biết, đến thời điểm ACV chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần, Cảng vụ hàng không chưa hoàn thành thủ tục giao đất với diện tích 2.888,27 ha/2.888,27 ha đất (100%).

ACV cũng chưa ký hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm với diện tích 197,30 ha/197,30 ha đất (100%), dẫn đến ACV thiếu cơ sở để nộp tiền thuê đất vào ngân sách nhà nước với số tiền hơn 330,8 tỷ đồng.

Theo Thanh tra Chính phủ, nguyên nhân chính là do Cảng vụ hàng không thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, chưa chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để xác định ranh giới, tổ chức cắm và bảo vệ mốc giới, còn 11 Cảng hàng không chưa được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với 7.225,1ha.

Cục Hàng không Việt Nam thiếu trách nhiệm kiểm tra, giám sát Cảng vụ hàng không trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý đất đai tại các cảng hàng không, sân bay…

Thanh tra Chính phủ cũng cho biết ACV và một số chi nhánh cảng hàng không cho thuê lại đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất sai mục đích, không đúng quy định của Nhà nước cho thuê đất với tổng diện tích 2,931 ha đất.

Đồng thời, ACV chưa làm thủ tục thuê 1,924 ha đất đối với Nhà nước theo quy định khi chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần, dẫn đến chưa có cơ sở để nộp tiền thuê đất, chưa hoàn thành quyết toán cổ phần hóa.

Từ năm 2007 đến năm 2015, ACV chưa thực hiện nộp tiền thuê đất theo quy định vào ngân sách nhà nước 326,1 tỷ đồng; Cảng hàng không quốc tế Nội Bài kê khai không đúng 64.224m2 từ đất phải thu tiền sử dụng sang loại đất giao không thu tiền sử dụng làm giảm thu ngân sách nhà nước số tiền 17,9 tỷ đồng.

Như vậy, tính đến 31/12/2015, tổng số tiền thuê đất ACV chưa thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước là hơn 344 tỷ đồng. Trách nhiệm thuộc về ACV, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, các Cảng vụ hàng không (theo báo cáo, đến thời điểm hiện nay, ACV đã nộp các khản tiền thuê đất nêu trên vào ngân sách nhà nước).

Khi thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng 7,63 ha đất quốc phòng để mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Quốc phòng thực hiện việc thu hồi và giao đất không đúng chức năng, thẩm quyền theo quy định. Thực hiện tính tiền đền bù công trình trên đất với mức 100% suất đầu tư của Bộ Xây dựng làm tăng sai quy định giá trị thực tế công trình số tiền là 61,6 tỷ đồng.

Tại lô đất số 1A Hồng Hà, phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM (6.097,7m2) và 10 Trung tâm giao dịch Hàng không (23.216m2) thuộc trường hợp nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm nhưng được ACV và các chi nhánh Cảng hàng không cho thuê tài sản trên đất, cho thuê lại đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất vào các mục đích như: showroom ô tô, chi nhánh giao dịch ngân hàng, trung tâm dạy ngoại ngữ, khách sạn, nhà hàng, quán cafe, cửa hàng bán quần áo... là không đúng mục đích khi nhà nước cho thuê, vi phạm quy định tại Khoản 1, Điều 175 Luật Đất đai năm 2013.

Thanh tra việc quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh, cơ quan thanh tra phát hiện ACV ghi tăng giá trị tài sản khi chưa đủ điều kiện theo quy định, thiếu hóa đơn, chứng từ thực hiện trích khấu hao tài sản cố định không đúng quy định với số tiền là 70,4 tỷ đồng…

Kiến nghị xử lý trách nhiệm

Ngoài ra, từ năm 2007 đến tháng 12/2014, ACV đã thực hiện trích trước và trích vượt tiền thuê đất đối với các diện tích phải nộp tiền thuê đất cho Nhà nước, nhưng không nộp tiền thuê đất, không hoàn nhập kịp thời phần chênh lệch giữa số trích vượt và số tiền thuê đất thực phải nộp làm tăng chi phí sản xuất không đúng, dẫn đến phải nộp bổ sung vào ngân sách nhà nước với số tiền là 309.019 triệu đồng, trích Quỹ Đầu tư phát triển để lại ACV 132.436 triệu đồng.

ACV không thực hiện đấu thầu theo quy định mà thực hiện chỉ định thầu cho thuê hầu hết mặt bằng để kinh doanh dịch vụ tại các cảng hàng không từ năm 2010 (chỉ tính riêng năm 2014, 2015 ACV đã ký 803 hợp đồng với số tiền là 701 tỷ đồng).

Đối với công tác cổ phần hóa, thoái vốn, kết luận thanh tra chỉ ra rằng ACV cũng làm trái quy định với giá trị lên tới hơn 903 tỷ đồng, cần phải truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 692 tỷ.

Cùng với đó là những vi phạm khi xem xét phương án giá thuê tài sản tại khu bay do ACV lập, trình Bộ Giao thông Vận tải. Trong đó điển hình là việc đưa thiếu giá trị tài sản do ACV đã đầu tư lên tới 297 tỷ đồng tại một đường lăn của sân bay Đà Nẵng…

Công tác quyết toán cổ phần hóa tại ACV vẫn còn chậm, dẫn đến chưa xử lý kịp thời những tồn tại về tài chính, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược gặp vướng mắc… dẫn tới mục tiêu thoái vốn nhà nước chưa đạt.

Trên cơ sở phát hiện các sai phạm, Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý số tiền là hơn 3.652 tỷ đồng và 7,225,1 ha đất.

Đồng thời, kiến nghị đối với Bộ Giao thông Vận tải và ACV, chỉ đạo và thực hiện việc xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với các cá nhân, tập thể và tổ chức có liên quan đến sai phạm trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, đầu tư xây dựng.

Đối với các Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Quốc phòng và UBND các tỉnh, thành phố có liên quan cần chỉ đạo và thực hiện việc xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với các cá nhân, đơn vị có liên quan đến thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm được nêu trong kết luận thanh tra.

Thanh tra Chính phủ cho biết, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình đã có ý kiến và đồng ý với kết luận nêu trên của cơ quan này.