Không người dân nào muốn xây nhà không phép, không cơ quan công quyền nào muốn điều quân san ủi nhà dân. Người dân muốn chuyện cấp phép trở nên dễ dàng, công khai để họ thực thi quyền lợi của mình. Muốn vậy công tác quản lý của Nhà nước thuận lợi hơn, quyền lợi của Nhà nước - công dân được đảm bảo hợp pháp, hài hòa.

Chủ trương thông thoáng

Để giải quyết những bức xúc về chỗ ở cho người dân thông qua việc cấp giấy phép xây dựng (CPXD) nhà nằm trong vùng quy hoạch treo, đất nông nghiệp xen kẽ khu dân cư… TPHCM đã ban hành chính sách thông thoáng về vấn đề này để giải quyết quyền lợi của người dân trong vùng dự án.

Chẳng hạn theo quy định hiện hành của Luật Đất đai, Luật Xây dựng và các nghị định của Chính phủ, người dân muốn xây dựng nhà ở phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phải đảm bảo phù hợp quy hoạch mới được CPXD.

Những trường hợp người dân đã ở ổn định lâu dài không có tranh chấp, khiếu nại, nhưng do ở những khu vực không phù hợp quy hoạch nên chưa được xem xét cấp CPXD, TP đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng. Trong khi chờ ý kiến trả lời, TP yêu cầu các địa phương xem xét CPXD cho những trường hợp này, nếu sau 5 năm mới thực hiện quy hoạch thì bồi thường hỗ trợ cho người dân. Ông Nguyễn Hữu Tín, Phó Chủ tịch UBND TPHCM

Do vậy các trường hợp nhà ở trên đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư nằm trong phạm vi quy hoạch, mở rộng lộ giới, hẻm giới và các khu vực không phù hợp quy hoạch đều không được CPXD. Tuy nhiên, trước yêu cầu có thực và bức xúc của nhân dân, về việc quy hoạch “treo” kéo dài chưa có điểm dừng, UBND TP đã có báo cáo xin ý kiến Chính phủ, Bộ Xây dựng và chờ ý kiến của Trung ương, UBND TP báo cáo xin ý kiến và được Thường trực Thành ủy đồng ý chấp thuận chủ trương cho triển khai việc CPXD cho các trường hợp nêu trên.

Ngoài ra, về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản trên đất (giấy chứng nhận), theo quy định hiện nay các dự án nhà ở chủ đầu tư phải hoàn thành các thủ tục đầu tư cũng như nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước mới được xem xét cấp giấy chứng nhận.

Tuy nhiên, trong thực tế và qua kiểm tra cho thấy nhiều hộ dân đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính nhưng chủ đầu tư chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, nên các hộ dân không được cấp giấy chứng nhận. UBND TP đã chỉ đạo Sở Tài chính, Cục Thuế, Sở Tài nguyên - Môi trường có trách nhiệm xác định, hướng dẫn, đôn đốc và có biện pháp chế tài nghiêm, yêu cầu chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất.

Mặt khác, xem xét cấp giấy chứng nhận cho người dân với các trường hợp đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Ngoài ra, UBND TP cũng chỉ đạo giải quyết những vướng mắc khi cấp giấy chứng nhận, tháo gỡ cho người dân được giao đất không đúng thẩm quyền nhưng không có tranh chấp, không có khiếu nại, phù hợp với quy hoạch hoặc sử dụng trước khi công bố quy hoạch… được cấp giấy chứng nhận nhưng phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định. Đối với hộ dân nghèo không đủ khả năng tài chính để nộp, UBND TP cũng có chủ trương cho cấp giấy chứng nhận và ghi nợ tiền sử dụng đất.

Cơ sở chưa thông?

Đơn giản điều kiện CPXD nhà ở cũng như cấp giấy chứng nhận cho người dân là cơ sở để tránh tình trạng xây nhà không phép, sai phép, hoặc chuyển nhượng nhà đất không đúng quy định của pháp luật. Do vậy, những quy định cởi mở của UBND TP được Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Tín trình bày tại kỳ họp HĐND TP vừa qua rất được người dân đồng tình.
 

Tuy nhiên, qua phản ánh của người dân tại huyện Hóc Môn, hiện nay bộ phận tiếp nhận CPXD nhà ở riêng lẻ đã ngưng không tiếp nhận hồ sơ của người dân từ ngày 1-7, với lý do chờ xin ý kiến của TP vì có quy định mới.

Trao đổi với ĐTTC, ông Lê Tuấn Tài, Phó Chủ tịch huyện Hóc Môn, cho biết ngày 28-6 UBND TPHCM ban hành Quyết định 21 quy định về việc CPXD trên địa bàn. Nhưng trong quyết định này không có quy định về CPXD nhà riêng lẻ nên huyện đang xin ý kiến của TP; còn nhà liên kế huyện vẫn cấp bình thường. Tuy nhiên theo tìm hiểu của chúng tôi không thấy chi tiết nào trong Quyết định 21 quy định nhà liên kế được CPXD, còn nhà riêng lẻ thì không.

Đó chỉ là trường hợp điển hình, hàng loạt nhà dân trên địa bàn TPHCM bị vướng quy hoạch hoặc đất vướng quy hoạch muốn sửa chữa, làm nhà đang bị các cấp cơ sở đòi hỏi rất nhiều thủ tục, thậm chí mỗi nơi mỗi kiểu. Như vậy để giải bài toán xây dựng không phép đã có những quy định rất thuận lợi từ TP, vấn đề còn lại là ở cơ sở làm thế nào để thông thoáng và minh bạch hơn.