Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” (KCN-KCX), với mục tiêu cụ thể đến năm 2030 tổ chức công đoàn Việt Nam sẽ xây dựng khoảng 340.000 căn hộ giá từ 150 triệu đồng/căn, kèm theo tiện ích 340 siêu thị, 340 nhà đa năng, 340 nhà trẻ và các dịch vụ thiết yếu khác (giới công nhân gọi là căn hộ 340). Tại TPHCM có thể triển khai nhà giá rẻ như thế này?

Tận dụng giải pháp quỹ đất rẻ

Ông Trần Văn Khải, Trưởng ban Quản lý dự án thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, giải thích thêm các khu căn hộ này tạo chỗ ở có chất lượng cho gần 1,4 triệu công nhân, người lao động đang làm việc tại các KCN, KCX. Mỗi tổ hợp công trình xây dựng đồng bộ trên diện tích từ 3-5ha gồm nhà ở, nhà trẻ, siêu thị, công trình văn hóa, thể thao, cây xanh...

Một khu nhà sẽ có khoảng 1.000 căn hộ, diện tích từ 30 - 45 m2/căn, giá bán 150 triệu đồng/căn trở lên, đáp ứng chỗ ở có chất lượng cho khoảng 4.000 đoàn viên là công nhân, người lao động đang làm việc tại các KCN, KCX khó khăn về nhà ở.

Người mua nhà có thể trả tiền toàn bộ hoặc trả góp tới 15 năm, theo chính sách hỗ trợ lãi suất tín dụng mua nhà ở xã hội nếu Chính phủ còn nguồn với lãi suất năm 2018 là 5%/năm, hoặc các gói tín dụng thương mại mà các ngân hàng thương mại nhà nước hợp tác đồng hành cùng với Tổng Liên đoàn Lao động với lãi suất hiện nay là 7,5%/năm. Theo Tổng liên đoàn, ngay trong năm 2018 sẽ có 10.000 căn, đến 2023 có khoảng 50.000 căn và năm 2030 là 340.000 căn.

Sở dĩ căn hộ có mức giá thấp như vậy, theo ông Khải bởi đây là chương trình hỗ trợ công nhân là đoàn viên công đoàn, chương trình phi lợi nhuận nên tối giản tất cả các chi phí.

Thí dụ, tất cả các khu nhà đều có chung một mẫu thiết kế, doanh nghiệp xây dựng không phải đóng thuế về xây dựng, các địa phương cấp đất không thu tiền và đảm bảo đất sạch, san lấp mặt bằng, đủ hạ tầng về giao thông, thoát nước, điện, thông tin.
Phía công đoàn hỗ trợ phần chi phí hạ tầng, nên các công trình văn hóa thể thao, công viên, cây xanh... không tính vào giá thành căn hộ. Đồng thời, công đoàn kêu gọi sự trợ giúp của các nhà cung cấp vật liệu theo hướng mua nhiều giảm giá, nên giá thành sẽ thấp nhất trong xây dựng.

Trước mắt, chương trình đang xây dựng 976 căn hộ tại Hà Nam, với tổng vốn đầu tư khoảng 559 tỷ đồng. Hiện tỉnh Hà Nam đã bố trí quỹ đất sạch 4,5ha tại thị trấn Đồng Văn (cách KCN Đồng Văn 2 khoảng 1km), đã kết nối đầy đủ hệ thống hạ tầng kỹ thuật tới chân hàng rào dự án và bàn giao đất sạch cho Tổng Liên đoàn Lao động. Các hạng mục công trình theo quy hoạch gồm 20 block cao 5 tầng, với 976 căn hộ diện tích từ 30-45m2. Các công trình dịch vụ, hạ tầng xã hội thuộc dự án gồm: nhà thi đấu đa năng quy mô 500 chỗ ngồi, quảng trường với sức chứa 5.000 người, siêu thị, phòng khám, nhà thuốc, các khu sân thể thao, công viên vui chơi giải trí...

Trong đó sẽ dành 208 căn có diện tích 30m2 để cho đoàn viên công đoàn là công nhân, người lao động tại KCN thuê với giá cho thuê từ 250.000 đồng/người/tháng; dành 768 căn còn lại có diện tích từ 30-45m2 để bán cho đoàn viên công đoàn giá từ 150-350 triệu đồng/căn tùy diện tích, vị trí. Khi hoàn thành dự án sẽ tạo chỗ ở cho khoảng 4.000 - 4.500 đoàn viên là công nhân, người lao động tại KCN.

TPHCM có khả thi?

Theo nhiều doanh nghiệp đầu tư kinh doanh BĐS, với giá thành như đề án của  Tổng Liên đoàn Lao động đang triển khai chỉ có sự hỗ trợ từ chính sách và địa phương có lợi thế quỹ đất tương đối rộng mới có thể triển khai, còn những nơi như TPHCM, Hà Nội sẽ rất khó. Theo như đề án giao đất sạch lại không thu tiền sử dụng đất để triển khai dự án là bài toán rất nan giải tại các TP lớn như Hà Nội và TPHCM.
Ông Lê Chí Hiếu, Chủ tịch HĐQT Thuduc House, cho rằng những dự án này doanh nghiệp rất ngại tham gia vì “đụng” vào nhiều thủ tục, chờ đợi xét duyệt mà doanh nghiệp ít chủ động được. Do đó, nếu giao cho các doanh nghiệp nhà nước làm chủ đạo khả thi hơn.

Ngoài ra, có chính sách rồi thường gặp khó khăn về nguồn vốn như chương trình nhà ở xã hội hiện nay. Thông tin Tổng Liên đoàn Lao động cho biết, nguồn vốn đầu tư xây dựng khái toán 10.307 tỷ đồng. Tổng Liên đoàn Lao động sẽ dành 3.570 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 30%) từ nguồn vốn của tổ chức công đoàn (từ việc giảm chi hành chính và hoạt động phong trào ở các cấp công đoàn) và huy động hơn 6.737 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 70%) từ vốn vay, vốn huy động khách hàng.

Hiện đề án đã được một số ngân hàng thương mại đồng ý hỗ trợ với lãi suất 7,5% trong thời hạn 20 năm cho người mua… Về mặt lý thuyết thì đơn giản, nhưng đi vào thực tiễn không hề dễ. 

Ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc Công ty địa ốc Đất Lành, cho rằng TPHCM hoàn toàn có thể làm được 10.000 căn nhà ở xã hội giá 200 triệu đồng như ở Bình Dương, nhưng chỉ có thể làm được, khi mà quỹ đất công, đất tại các KCN-KCX đã được đầu tư đầy đủ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và không thu tiền sử dụng đất, diện tích 30m2 (gồm 20m2 sàn và 10m2 gác lửng).

Bởi bên cạnh các KCN-KCX nơi làm việc; đã có các tiện ích, dịch vụ cơ bản như trường học, nhà trẻ, mẫu giáo, bệnh viện, khu vui chơi giải trí, thể dục thể thao, công viên; có nền địa chất vững chắc. Quỹ đất để xây dựng có được trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch chi tiết như tại KCX Linh Trung I, II, III (326ha), khu công nghệ cao (913ha), công viên phần mềm Quang Trung (43ha), Đại học Quốc gia TPHCM (647ha, trong đó có khoảng 2/3 diện tích thuộc Bình Dương).