Cho đến nay, toàn tuyến đường Vành đai 2 mới thực hiện được gần 55km trong tổng chiều dài 69,2km. Phần còn lại vẫn chưa được thực hiện vì nhiều lý do khác nhau.

Chưa khép kín

Theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải TPHCM đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020 được phê duyệt tại Quyết định điều chỉnh số 568/QĐ-TTg ngày 8-4-2013 của Thủ tướng Chính phủ, tuyến đường Vành đai 2 trên địa bàn TPHCM có tổng chiều dài 69,2km đi qua 9 quận, huyện. Đó là các quận: 2, 7, 8, 9, 12, Bình Tân, Thủ Đức và 2 huyện Hóc Môn, Bình Chánh.

Đến nay đã có 54,7km được đầu tư xây dựng. Cụ thể là các đoạn tuyến quốc lộ 1A, từ Gò Dưa đến An Sương dài 14km; đoạn tuyến quốc lộ 1A, từ An Sương đến An Lạc dài 14km; đoạn tuyến theo đường Nguyễn Văn Linh trên đường Vành đai 2 dài 14km và đoạn từ nút giao Khu A đến cầu Rạch Chiếc trên đường vành đai phía Đông dài 12,7km.

Phần chiều dài còn lại đang chờ thực hiện của Vành đai 2 được chia thành 4 đoạn, với tổng mức đầu tư ước tính gần 16.500 tỷ đồng; trong đó, chi phí dành cho công tác giải tỏa mặt bằng chiếm hơn 10.700 tỷ đồng. Phân đoạn cụ thể của 4 đoạn này như sau:

Đoạn 1, kết nối từ bờ cầu Rạch Chiếc trên vành đai phía Đông là cầu Phú Hữu đến xa lộ Hà Nội, bao gồm nút giao thông Bình Thái dài 3,82km, nằm trên địa bàn quận 9 và quận Thủ Đức. Đoạn 2, kết nối từ nút giao Bình Thái đến đường Phạm Văn Đồng dài 1,99km, nằm trên địa bàn quận Thủ Đức. Đoạn 3, kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút Gò Dưa trên quốc lộ 1 dài 2,75km vẫn thuộc quận Thủ Đức và dài nhất là đoạn 4, kết nối từ nút giao An Lập trên quốc lộ 1 đến đường Nguyễn Văn Linh, dài 5,3km, đi qua địa  bàn các quận 8, Bình Tân và huyện Bình Chánh.

Cho đến nay, đoạn 1 đã hoàn tất công tác thẩm định dự án nghiên cứu khả thi. Đoạn 2 đang bổ sung nội dung dự án nghiên cứu khả thi. Đoạn 3 đang trong giai đoạn triển khai công tác bồi thường và đoạn 4 đang trình lên cấp thẩm quyền chủ trương thực hiện.

Còn vướng mắc

Tình hình giải tỏa mặt bằng của 4 đoạn còn lại của dự án Vành đai 2 đang ở những tiến độ khác nhau và gặp những vấn đề khó khăn khác nhau.

Đối với đoạn 1, ngày 17-5-2016 UBND TPHCM đã có văn bản số 2321/UBND-ĐTMT về chủ trương thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, tạo quỹ đất thực hiện dự án xây dựng đường nối đường vành đai phía Đông - xa lộ Hà Nội trên địa bàn quận 9. Giao trách nhiệm thực hiện cho Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 9.

Đối với đoạn 2, hiện UBND quận Thủ Đức chưa triển khai các thủ tục thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư do chưa xác định được nguồn vốn thực hiện. Ngoài ra, UBND quận Thủ Đức cũng đang phối hợp với Sở Tài nguyên - Môi trường, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố triển khai các thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định đối với khu đất dùng để thanh toán dự án BT đã được UBND TPHCM chấp thuận chủ trương hồi tháng 6-2017.

Trong khi đó, công tác giải tỏa mặt bằng đoạn 3 đã được tách thành dự án riêng và giao cho một đơn vị thuộc UBND quận Thủ Đức làm chủ đầu tư, đã được phê duyệt dự án và có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án.

Cuối cùng, công tác giải tỏa mặt bằng của đoạn 4 vẫn chưa triển khai do chưa lựa chọn được đề xuất dự án phù hợp và chưa có chủ trương thực hiện.

Vướng mắc ở đây là theo đề xuất dự án đoạn 1 và đoạn 2 được phê duyệt, nhà đầu tư đề nghị ứng 100% kinh phí cho thành phố để thực hiện công tác giải tỏa mặt bằng, thế nhưng trên khía cạnh pháp lý do chưa xác định được nhà đầu tư cho các dự án nên chưa có nguồn kinh phí cho các đơn vị liên quan thực hiện công tác giải tỏa mặt bằng.

Nhanh, chậm còn tùy

Theo quyết định phê duyệt, thời gian thực hiện dự án là giai đoạn 2017-2019. Thế nhưng, đến nay đã giữa năm 2018 nhưng vẫn chưa đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, trong khi thời gian xây dựng tối thiểu 2 năm, chưa kể thời gian thực hiện công tác giải tỏa mặt bằng.

Mới đây, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM đã đề xuất lên chính quyền thành phố 2 phương án lựa chọn nhà đầu tư. Phương án 1, Sở GTVT kiến nghị UBND TP tiếp tục kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, vận dụng Điều 26 Luật Đấu thầu đối với những đoạn đã có đề xuất dự án được duyệt và lập báo cáo nghiên cứu khả thi. Phương án 2, Sở GTVT kiến nghị xem xét phương án hoàn vốn hợp đồng BT bằng tiền từ ngân sách thành phố đối với hợp đồng BT nếu gặp khó khăn về quỹ đất để hoàn vốn cho nhà đầu tư.

Trong 2 phương án này, Sở GTVT kiến nghị thành phố lựa chọn phương án 1. Riêng đối với đoạn 4, do hiện chưa có đề xuất dự án được duyệt, Sở GTVT kiến nghị UBND TP chấp thuận phương án thực hiện công tác bồi thường giải tỏa mặt bằng và lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ nguồn ngân sách thành phố. Công tác xây dựng tổ chức thực hiện lựa chọn nhà đầu tư thì vẫn theo quy định.

Quy mô đầu tư 4 đoạn còn lại của Vành đai 2

- Đoạn 1: Xây dựng mới 2 nhánh đường song song 2 bên tuyến chính theo quy hoạch, bề rộng mỗi nhánh đường là 10,5m, đáp ứng 3 làn xe lưu thông. Phần đất ở giữa để trống dành cho đầu tư tuyến chính trong giai đoạn 2. Mặt cắt ngang tổng thể tuyến theo quy hoạch rộng 67m.

- Đoạn 2: Xây dựng mới 2 nhánh đường song song 2 bên tuyến chính theo quy hoạch, bề rộng mỗi nhánh đường 10,5m. Phần đất ở giữa để trống chờ đầu tư giai đoạn 2. Mặt cắt ngang tổng thể tuyến theo quy hoạch rộng 67m.

- Đoạn 3: Phần đường xây dựng mới 2 nhánh đường song song 2 bến tuyến chính theo quy hoạch, bề rộng mỗi nhánh đường 10,5m. Phần đất ở giữa để trống dành cho đầu tư tuyến chính giai đoạn 2. Mặt cắt ngang tổng thể tuyến theo quy hoạch rộng 67m. Phần cầu sẽ xây dựng 3 cầu là cầu Rạch Lùng, cầu Rạch Ông Việt và cầu Rạch Gò Cát. Chiều dài mỗi cầu 79,67m. Ngoài ra, còn xây dựng mới hệ thống thoát nước, cây xanh, chiếu sáng, hào kỹ thuật, nút giao thông, hệ thống báo hiệu đường bộ đảm bảo an toàn giao thông và một số hạng mục phụ trợ, phù hợp với quy mô đường giai đoan 1.

- Đoạn 4: Chiều dài toàn tuyến 5,3km, mặt cắt ngang rộng 60m. Xây dựng cầu Phú Định dài 447,5m, mặt cắt ngang rộng 28m.