So với kết quả năm 2014, tỉ lệ người dân cho biết phải chi “lót tay” để làm xong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) có sự gia tăng đột biến. Ước tính có khoảng 44% số người đã làm thủ tục liên quan đến giấy CNQSDĐ trong năm vừa qua phải đưa hối lộ mới làm xong được thủ tục trong năm 2015, tăng gần gấp đôi so với tỉ lệ ước tính 24% năm 2014.

Đó là kết quả khảo sát mới nhất về “Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh” (PAPI) 2015. Theo đó, PAPI đo lường mức độ hiệu quả của dịch vụ cấp giấy CNQSDĐ cho cá nhân và hộ gia đình, bao gồm cấp mới, cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chuyển nhượng sử dụng đất ở ba cấp: tỉnh, huyện và xã. Kết quả cho thấy, dù viêc tiếp cận dịch vụ “một cửa” ngày càng dễ dàng hơn song chất lượng dịch vụ nhìn chung còn nhiều bất cập như người dân không nhận được kết quả đúng lịch hẹn, thủ tục là giấy CNQSDĐ còn rườm rà, phí và lệ phí chưa được công khai đầy đủ.

Cụ thể, về thời gian trả kết quả, 57% số người được hỏi cho biết đã nhận được giấy CNQSDĐ sau 30 ngày, đồng thời có tới 22% số người làm thủ tục phải chờ từ 100 ngày trở lên mới nhận được kết quả. Khoảng 6% số người đã làm thủ tục giấy CNQSDĐ vẫn phải đi qua môi giới “cò”.

Về bồi thường thu hồi đất ở, phần lớn người dân trong diện khảo sát cho biết, họ hoặc gia đình họ bị thu hồi đất trong năm vừa qua đã nhận bồi thường bằng tiền mặt để tự lo nơi ở mới. Tỉ lệ người dân cho biết, gia đình họ không nhận được bồi thường tăng từ gần 24% (2014) lên 27,5% (2015).

Nguyên nhân được báo cáo đưa ra là “có thể phần đất bị thu hồi chỉ chiếm một phần nhỏ trong diện tích đất ở người dân đang sử dụng, và do đó không có bồi thường. Một khả năng khác là do người sở hữu mảnh đất không được bồi thường đó không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mặc dù hộ gia đình họ có thể ở trên mảnh đất đó qua nhiều đời”.

Về mức độ hài lòng với bồi thường đất đai, đa số những người trả lời bị thu hồi đất không hài lòng với việc thực hiện chính sách bồi thường ở địa phương. Chỉ khoảng 30% số người bị thu hồi đất trong năm qua cho biết họ nhận được bồi thường xấp xỉ giá trị thị trường. Trong số những người trả lời cho biết, 48% người dân trong cùng xã/phường bị thu hồi đất cho biết giá bồi thường xấp xỉ giá thị trường.