Gateway Arch, còn gọi là Gateway to the West, tọa lạc tại thành phố St. Louis, Missouri, là một phần thêm ra của đài tưởng niệm Jefferson National Expansion Memorial, có hình mái vòm, và được xem là biểu tượng của thành phố này.

Gateway Arch do kiến trúc sư người Mỹ gốc Phần Lan, tên Eero Saarinen, thiết kế và do kỹ sư người Mỹ gốc Ðức, tên Hannskarl Bandel, xây dựng.

Gateway Arch và St. Louis kế bên sông Mississippi về đêm. (Hình: Joe Raedle/Getty Images)

Với chiều cao 630 feet (192 mét) Gateway Arch là đài tưởng niệm cao nhất tại Hoa Kỳ. Ðáy của mái vòm này cũng có kích thước tương đương với chiều cao.

Hai chân của Gateway Arch, một tọa lạc hướng Bắc và một tọa lạc hướng Nam, có đáy hình tam giác đều, mỗi cạnh chừng 54 feet (16.5 mét), làm bằng bê tông, có thép bọc bên ngoài, nhú lên, nghiêng đầu vào nhau, từ mặt đất lên 300 feet (91 mét), rồi được làm hoàn toàn làm bằng thép carbon và thép có gân, cho tới khi nối lại với nhau ở giữa tạo thành mái vòm.

Bên trong của Gateway Arch rỗng hoàn toàn và có một hệ thống xe điện đặc biệt đưa du khách lên tới đỉnh mái vòm để ngắm cảnh thành phố, sông Mississippi và tiểu bang Illinois phía bên kia sông.

Ngoài ra, bên trong Gateway Arch còn có hai cầu thang, mỗi cái có 1,076 bậc, để du khách sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.

Trong khi xây dựng, cả hai chân của Gateway Arch được làm cùng một lúc cho tới khi gặp nhau ở đỉnh điểm.

Kiến trúc sư Eero Saarinen qua đời bốn năm trước khi hoàn thành Gateway Arch. Trước đó, ông đã phác họa một hệ thống thang máy lên tới độ cao tương đương 1,000 bậc thang, nhưng hình dáng của công trình này không cho phép thực hiện ý tưởng này.

Ông gặp nhiều công ty chế tạo thang máy, nhưng không công ty nào có một thiết kế thuyết phục. Cuối cùng, ông Saarimen mướn ông Richard Bowser thực hiện ý tưởng này. Ông Bowser là một sinh viên bỏ học và là nhà thiết kế thang máy cho các bãi đậu xe.

Tuy các nhà lãnh đạo thành phố hoài nghi khả năng của cựu sinh viên này và chỉ cho hai tuần để nộp bản thiết kế, ông Bowser vẫn thành công.

Năm 1968, một hệ thống xe điện đặc biệt kết hợp giữa thang máy và hệ thống dây cáp hoạt động giống như trò chơi vòng quay tại các hội chợ được gắn vào.

Với hệ thống này, du khách có thể vào Gateway Arch bằng cả hai lối tại hai chân hướng Bắc và hướng Nam của mái vòm.

Bên trong chân phía Bắc, du khách có thể xem những hình ảnh và vật dụng minh họa công việc thiết kế và xây dựng công trình Gateway Arch.

Bên trong chân phía Nam là hình ảnh lịch sử bến sông của St. Louis thời thế kỷ 19.

Mỗi lối vô của Gateway Arch có một dãy xe điện, mỗi dãy có tám chiếc xe hình quả trứng, mỗi chiếc chở được năm du khách một lần. Như vậy, mỗi dãy xe chở được 40 du khách. Tổng cộng, hai dãy xe có thể đưa được 80 du khách ở hai chân Gateway Arch lên trên đỉnh mỗi lần.

Từ dưới chân của Gateway Arch lên đỉnh mất bốn phút và từ đỉnh xuống đất mất ba phút.

Tòa nhà Old Courthouse với Gateway Arch phía sau.

Những chiếc xe này có cửa sổ kiếng nên du khách có thể nhìn thấy mọi thứ bên trong Gateway Arch trong lúc xe chạy lên đỉnh.

Tới gần đỉnh, xe dừng lại, du khách bước ra khỏi cửa, vào một khu vực có kiếng bao bọc để ngắm toàn cảnh dưới đất, quan sát những gì xảy ra và thưởng thức một nền văn hóa sông nước Mississippi.

Cũng từ trên khu vực này, trong một ngày nắng tốt, du khách có thể nhìn thấy mọi vật cách xa 30 dặm (47 ki lô mét).

Năm 1997, Quốc Hội Hoa Kỳ ban hành luật chống khủng bố để bảo vệ các tượng đài. Kể từ đây, du khách vào Gateway Arch phải đi qua hệ thống an ninh.

Có tám lần phi cơ bay chui qua Gateway Arch thành công, trong đó lần đầu tiên vào ngày 22 Tháng Sáu, 1966.

Năm 1980, ông Kenneth Swyers định nhảy dù từ máy bay xuống đỉnh Gateway Arch rồi từ đây nhảy xuống đất. Tuy nhiên, ông bị trượt rớt xuống đất chết. Phi công của chiếc máy bay, ông Richard Skurat, bị treo bằng lái mất 90 ngày.

Năm 1984, ông David Adcock, cư dân Houston, Texas, dùng những vật dụng cao su đặc biệt có sức hút leo lên đỉnh tháp. Nhưng khi mới được 20 feet (6.1 mét) ông được thuyết phục ngưng leo. Ngày hôm sau, ông leo thành công bên ngoài tòa nhà Equitable Building cao 21 tầng tại trung tâm St. Louis.

Mới đây nhất, ngày 21 Tháng Bảy, 2007, do trục trặc hệ thống điện, nhiều du khách bị kẹt trong các dãy xe và tại khu vực quan sát. Sau đó, họ được đưa xuống đất an toàn.

Năm 1987, Gateway Arch được đưa vào danh sách National Historic Landmark.

DiaOcOnline.vn - Theo webiste Người Việt
Ảnh: Internet