Không hẹn mà gặp, tình trạng cho vay nặng lãi hoành hành được đại biểu đề cập tại kỳ họp HĐND diễn ra ở nhiều tỉnh, thành hôm qua (5.12).

Tại TP.HCM, trong báo cáo, giải trình trước HĐND, Công an TP đánh giá tình trạng cho vay nặng lãi có chiều hướng gia tăng, gây bức xúc cho người dân.

Mỗi tháng 4 vụ án hình sự

Hằng năm vào Tết âm lịch, Công an TP xây dựng kế hoạch cao điểm phòng chống tội phạm, trong đó có nội dung chính là cho vay nặng lãi, tín dụng đen

Đáng lưu ý, thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP, cho biết từ năm 2014 Công an TP đã phát hiện một số đối tượng ở địa phương khác, nhất là ở phía bắc, vào thuê nhà để hoạt động tín dụng trái phép. Tín dụng đen đã gây ra hậu quả rất lớn cho cá nhân, xã hội. Năm 2014, bình quân một tháng ở TP xảy ra 1 vụ án hình sự liên quan đến cho vay nặng lãi thì nay trung bình một tháng xảy ra 4 vụ.
Hoạt động cho vay nặng lãi khi phát sinh tranh chấp thì nhẹ là đối tượng cho vay xâm phạm đến quyền chỗ ở của nạn nhân, nặng hơn là các vụ án hình sự về cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản và thậm chí là giết người.

Năm 2018, Công an TP ghi nhận có 3 vụ giết người liên quan đến cho vay trái luật đòi nợ không được.

Theo ông Minh, hiện Công an TP thống kê có 873 đối tượng hoạt động cho vay trái pháp luật, vi phạm đến quy định lãi suất. Trong đó 2/3 số này từ các tỉnh phía bắc vào TP và không ít người đang bị điều tra, truy nã nhưng có đồng bọn ở phía sau tài trợ tiền cho vay. Ví dụ như vụ gây án giết người ở chung cư Nguyễn Thiện Thuật, nghi phạm đang bị Công an Hà Nội điều tra vì gây thương tích ở Hà Nội.

“Năm 2018, Công an TP kiểm tra, lập biên bản 60 nhóm với hơn 320 đối tượng hoạt động tín dụng đen nhưng hầu hết những đối tượng này chỉ bị xử lý hành chính”, ông Minh nói và bổ sung: “Một số vụ án cũng được khởi tố. Công an Tân Phú khởi tố hai vụ án nhưng vừa rồi bị Viện KSND quận nhắc nhở về việc tạm giam hai băng nhóm này. Công an TP phối hợp với Công an Bình Tân đang củng cố hồ sơ khởi tố 4 nhóm cho vay nặng lãi”.

Xây dựng kế hoạch cao điểm

Tuy vậy, ông Minh cũng nêu ra một số khó khăn khi xử lý, nhất là khởi tố những đối tượng cho vay nặng lãi.

Theo ông Minh, trước năm 2018, theo bộ luật Hình sự cũ thì gần như không có vụ cho vay nặng lãi nào có thể khởi tố được vì luật quy định để định tội thì lãi suất phải gấp 10 lần lãi suất căn bản của ngân hàng, có tính chất bóc lột, giá trị thặng dư... Đến năm 2018 có bộ luật Hình sự mới quy định lãi suất gấp 5 lần lãi suất cao nhất, cộng thêm tình tiết thu lợi bất chính là có tội. Tuy nhiên việc thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên thì hình phạt cao nhất là cải tạo không giam giữ chứ không được bắt giữ. Còn nếu thu lợi bất chính đến mức 100 triệu đồng thì hình phạt cao nhất là 3 năm tù... Bộ Công an, Công an TP xác định giao cho lực lượng cảnh sát hình sự đấu tranh, điều tra với loại tội phạm.

“Hằng năm vào Tết âm lịch, Công an TP xây dựng kế hoạch cao điểm phòng chống tội phạm, trong đó có nội dung chính là cho vay nặng lãi, tín dụng đen. Mới đây Thủ tướng giao cho Bộ Công an xử lý hoạt động tín dụng đen”, ông Minh nói và cho biết thêm Công an TP đang có đề án nâng cao hiệu quả của công an phường xã trong quản lý nhân khẩu tạm trú. Bởi hiện nay hầu hết đối tượng cho vay nặng lãi đang thuê trong các chung cư cao cấp, trong đó có cả đối tượng truy nã. Công an TP yêu cầu các đơn vị khi phát hiện các đối tượng này không chỉ xử lý vi phạm về tạm trú mà còn xử phạt về hoạt động kinh doanh có điều kiện liên quan an ninh trật tự.

Chất dịch “khủng bố” thối hơn cả tử thi

Nói về việc chọi đá, tạt sơn vào nhà người nợ, có khi tạt vào cả thân nhân của người nợ, ông Minh cho hay vừa rồi xảy ra vụ án giết người ở chung cư Nguyễn Thiện Thuật liên quan đến hoạt động tín dụng đen, Công an TP đã kiểm tra hàng loạt điểm nghi vấn cho vay nặng lãi ở quận 6, 8, 9, Bình Thạnh thu được hơn 20 can chất bẩn để các nhóm côn đồ tạt khi đi đòi nợ. Từ đó mới phát hiện ra chất tạt này không phải là mắm tôm mà là dịch thải ở các lò mổ được đối tượng mua bỏ vào can, để khoảng chừng 10 ngày sẽ phân hủy gây mùi thối còn hơn tử thi. “Khi lập biên bản chính bản thân các đối tượng này cũng ói mửa chịu không nổi. Cái thứ đó mà tạt vào nhà chỉ có nước cào tường sơn lại nhà chứ không ai chịu nổi”, ông Minh nói và đề nghị nếu xảy ra trường hợp này thì mong hội đồng định giá trong hoạt động tố tụng phải định giá thêm tội hủy hoại tài sản.

Cuối cùng, ông Minh cho rằng trong hoạt động tín dụng đen, bản thân người vay và nạn nhân cũng có lỗi khi vay mà bất chấp chuyện có trả được hay không. Ngoài ra, có khoảng 50% vụ việc bị hại được công an mời lên nhưng không thừa nhận nợ hay cố gồng để trả nợ. Ông Minh đề nghị khi đối tượng cho vay “bóc lột, xâm hại”, bị hại nên mạnh dạn trình báo với công an.