Hoạt động của các Ngân hàng tiết kiệm nhà ở không chịu rủi ro về tiền tệ hoặc trái phiếu, vì các ngân hàng tiết kiệm nhà ở không được tham gia đầu cơ trên thị trường quốc tế.

Mô hình tiết kiệm nhà ở

Ý tưởng cơ bản của tiết kiệm nhà ở là để huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong dân, kêu gọi mọi người cùng tham gia hỗ trợ giúp nhau xây dựng nhà ở thông qua việc gửi tiềm tiết kiệm vào ngân hàng tiết kiệm nhà ở để cho người có nhu cầu mua hoặc sửa chữa nhà ở vay, đồng thời đây cũng là một giải pháp nhằm tạo ý thức tiết kiệm trong xây dựng nhà ở của người dân.

Trong một cộng đồng tiết kiệm nhà ở, nhiều người cùng bỏ tiền tiết kiệm vào một quỹ riêng, để sau đó dùng khoản tiết kiệm này chi cho các khoản vay với mục đích xây dựng hoặc mua nhà ở cá nhân. Các điều kiện cho vay rất rõ ràng với lãi suất thấp và cố định trong suốt thời hạn hợp đồng.

Hợp đồng tiết kiệm nhà ở là một hợp đồng kết hợp giữa tiết kiệm và cho vay, trong đó, chủ sở hữa nhà tương lai gởi tiết kiệm một phần tiền của tổng số tiền cần tiết kiệm để xây nhà ở, phần còn lại sẽ được ngân hàng tiết kiệm nhà ở cấp vốn qua một khoản tín dụng tiết kiệm nhà ở.

Ví dụ sau đây sẽ cho thấy cách thức tiết kiệm nhà ở hoạt động như thế nào.

Có 10 người muốn xây hoặc mua nhà nhưng không có vốn riêng. Và họ quyết định tiết kiệm để có được căn nhà của mình. Nếu mỗi người mỗi năm có thể tiết kiệm được 1/10 số tiền cần thiết, thì phải 10 năm sau mỗi cá nhân mới tích lũy được đủ vốn cho bản thân.

Nhưng nếu cả mười người cùng gom tiết kiệm vào chung một quỹ, thì chỉ sau một năm, người đầu tiên đã có đủ tiền xây nhà hoặc mua nhà nhờ sử dụng thêm tiền tiết kiệm của 9 người kia. Vào năm thứ hai, đến phiên người thứ hai đủ khả năng sở hữu nhà riêng, với nguồn tài chính là khoản tiết kiệm của 9 người, cộng thêm khoản trả nợ của người thứ nhất đã mượn vốn xây hoặc mua nhà trong năm đầu tiên.

Bằng cách đó, sau 10 năm tất cả mọi người đều đạt được mục đích, và nếu tính trung bình thì họ đã rút ngắn thời gian được 4 đến 5 năm so với trường hợp mỗi người chỉ tiết kiệm cho bản thân mình.

Để xác lập thứ tự công bằng cho sự cấp vốn, một giá trị sẽ được sử dụng để đảm bảo cho việc đánh giá công bằng đối với tất cả những người tham gia tiết kiệm nhà ở. Trị giá này được tính dựa vào các yếu tố như số tiền tiết kiệm tích lũy và khoảng thời gian tích lũy được số tiền đó.

Ngân hàng tiết kiệm nhà ở là "ốc đảo" an toàn

Dự kiến nội dung tiết kiệm nhà ở sẽ được đưa ngay vào dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi và một số điều luật khác để trình Quốc hội xem xét vào kỳ họp đầu tiên của năm tới. Nếu được thông qua, dự kiến đến đầu năm 2017, mô hình ngân hàng tiết kiệm nhà ở sẽ chính thức được triển khai và áp dụng trên phạm vi cả nước. (Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam)

Ngân hàng tiết kiệm nhà ở là những tổ chức tín dụng đặc biệt, theo luật định chỉ được phép cấp vốn cho các dự án về nhà ở. Mô hình tiết kiệm nhà ở là một mô hình khép kín gồm tiết kiệm và cho vay nhà ở, nhờ đó mà nó hoàn toàn độc lập, không chịu tác động của thị trường vốn do không phụ thuộc vào hoạt động tái cấp vốn từ thị trường tài chính. Cũng nhờ đó mà tiết kiệm nhà ở có thể tồn tại cả trong những giai đoạn khủng hoảng kinh tế.

Các hộ gia đình khó được chấp nhận vay tín dụng ngân hàng hoặc nếu được thì lãi suất vay cũng rất cao. Thông thường, các ngân hàng cũng gặp khó khăn trong việc kiểm tra xem liệu khách hàng có đủ khả năng hoàn trả lại khoản vay hay không. Tiết kiệm nhà ở có thể giải quyết được vấn đề này, vì uy tín của người tham gia sẽ được thể hiện thông qua việc đều đặn chi trả các khoản vay tiết kiệm theo định kỳ. Những ai luôn đều đặn gởi tiết kiệm một khoản trích từ thu nhập của mình thường cũng là một người đi vay đáng tin cậy.

Lãi suất tiết kiệm và lãi suất cho vay được ấn định ngay khi ký kết hợp đồng và cố định trong suốt thời hạn hợp đồng. Thêm vào đó, lãi suất cho vay vốn ở Ngân hàng tiết kiệm nhà ở thường thấp hơn so với lãi suất trên thị trường. Người tham gia tiết kiệm nhà ở vì thế không phải chịu rủi ro về lãi suất. Người sử dụng tín dụng ngân hàng thương mại thông thường để xây hoặc mua nhà không có được ưu đãi thế này – khi đó mức lãi suất sẽ phụ thuộc vào thị trường vốn, và vì vậy có thể biến động liên tục, cao thấp bất thường.

Theo luật định các Ngân hàng tiết kiệm chỉ được phép đầu tư vào các loại trái phiếu có mức tín nhiệm cao. Hoạt động của các Ngân hàng tiết kiệm nhà ở không chịu rủi ro về tiền tệ hoặc trái phiếu, vì các ngân hàng tiết kiệm nhà ở không được tham gia đầu cơ trên thị trường quốc tế, cũng không đặt mục đích kinh doanh đầu cơ với tiền huy động từ tiết kiệm nhà ở do người dân đóng góp.