Việc Ngân hàng Nhà nước xây dựng dự thảo không cho các đối tượng được hỗ trợ vay vốn lãi suất 6%/năm mua nhà ở xã hội đang gặp nhiều phản ứng từ người dân, doanh nghiệp, cũng như sự phản đối từ chính đơn vị phối hợp là Bộ Xây dựng.

Nguyên nhân không đưa đối tượng mua nhà ở xã hội (NƠXH) được hỗ trợ lãi suất (LS), theo lãnh đạo Vụ Tín dụng - Ngân hàng Nhà nước (NHNN), do phải tuân theo luật Nhà ở cùng Nghị quyết của Chính phủ về NƠXH và chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở. Luật chỉ quy định có 2 hình thức NƠXH là thuê và thuê mua, còn Nghị quyết của Chính phủ cũng hướng dẫn chỉ hỗ trợ cho các đối tượng như trong dự thảo.

Tuy nhiên, TS Cao Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN, cho rằng những quy định như trên của NHNN là đúng về mặt pháp luật, nhưng lại có phần cứng nhắc, máy móc. Bởi thực tế, chủ trương của Chính phủ từ trước đến nay là khuyến khích phát triển NƠXH, bằng hỗ trợ vốn, đầu tư, cơ chế. Thời gian qua nhiều doanh nghiệp (DN) đã đầu tư xây dựng nhà ở bán cho người thu nhập thấp, thực chất là NƠXH. Vì vậy, trong khi dự thảo vẫn đang lấy ý kiến cần phải xin phép Thủ tướng ra quyết định để điều chỉnh những quy định không còn phù hợp với thực tế này.

Chờ Thủ tướng gỡ rối

Trao đổi với Thanh Niên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho rằng, dự thảo thông tư của NHNN đưa ra như vậy là chưa hỗ trợ đúng đối tượng, cũng không kích đúng đầu cầu cần tháo gỡ nhất. “Trong bối cảnh hàng tồn kho còn nhiều như hiện nay, ngoài việc phải cơ cấu lại sản phẩm cho hợp lý thì tiền cần rót phần lớn vào nguồn cầu, người dân phải được vay mua NƠXH. Người dân có mua được nhà thì DN mới bán được hàng, công nhân sẽ có việc làm, vật liệu xây dựng tiêu thụ được cũng thúc đẩy nhiều ngành nghề liên quan sản xuất, nhà nước sẽ thu được thuế”, ông Nam nói. Cũng theo lãnh đạo này, nếu chủ trương được thực hiện đúng, không bị bóp méo thì cả người dân, DN, nhà nước đều được lợi, đồng thời lại tháo gỡ được khó khăn cho thị trường bất động sản.

Theo ông Nam, luật Nhà ở 2005 quy định NƠXH được làm bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước thì không được bán, còn NƠXH làm bằng nguồn vốn khác có quyền bán. Trên thực tế, ngân sách không bỏ nhiều vốn để làm mà chủ yếu được xây bằng vốn DN đi vay, nhà nước có hỗ trợ qua chính sách. Do vậy, từ trước đến nay, đa số nhà thu nhập thấp đều được bán cho người dân. Hiện Bộ Xây dựng đã có văn bản báo cáo Thủ tướng kiến nghị bổ sung thêm điều khoản cho người dân vay tiền mua NƠXH vào Nghị quyết 02 hoặc có chỉ đạo NHNN thực hiện. “Bộ cũng có văn bản kiến nghị NHNN dành 65% vốn cho người dân vay, 35% cho DN vay để phát triển NƠXH”, ông Nam nói.

Liên quan đến mức LS hỗ trợ 6% trong 3 năm (15.4.2013 - 15.4.2016), theo ông Nam chưa khiến người dân an tâm vay tiền vì không ai biết, sau khi hết hạn, NHNN sẽ điều chỉnh LS như thế nào nên ít người dám đặt bút ký hợp đồng thiếu rõ ràng như vậy. Do đó, Bộ Xây dựng kiến nghị thời hạn hỗ trợ LS ở mức 6% thời hạn 10 năm để người dân có thể tính toán được chủ động nguồn tiền. Hoặc sau thời hạn 3 năm, NHNN phải đảm bảo duy trì ưu tiên mức LS bằng 50% LS vay thương mại cho đến khi trả hết gốc. Có như vậy người dân mới yên tâm vay tiền mua nhà, nguồn cầu mới tăng mạnh.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết, vừa qua Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chỉ đạo Bộ soạn thảo quyết định thí điểm cho người dân vay LS thấp để thuê nhà ở một số dự án (DA). Hiện Bộ đã hoàn thành dự thảo và đang làm tờ trình. Theo đó, giá thuê dự kiến là 65.000 đồng/m2/tháng, tương đương 2,5 triệu đồng/40m2/tháng, hoặc trọn gói trong 6 năm, 12 năm, giá ổn định trong suốt thời gian thuê. Người dân sẽ được vay tiền thuê nhà với hỗ trợ LS ở mức 6% trong suốt thời gian thuê nhà. Khi không có nhu cầu thuê nhà có thể chuyển nhượng lại hợp đồng.

Ông Trần Văn Can, Giám đốc Công ty CP đầu tư và phát triển nhà Hà Nội số 5 (Handico 5), đơn vị đang thực hiện DA NƠXH ở Sài Đồng (Q.Long Biên, Hà Nội), cho biết DA đã đến giai đoạn cuối để bàn giao nhà nhưng DN cần khoảng 50 tỉ đồng để hoàn thiện nốt. Handico 5 phải chạy đôn chạy đáo vay tiền làm nốt DA nhưng vẫn chưa được. “Chúng tôi đi vay với LS thương mại đến 13%/năm để làm NƠXH nhưng không ngân hàng nào gật đầu”, ông Can cho hay.

Theo ông Lê Ngọc Ước, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Viglacera, hiện tại Viglacera đang xúc tiến triển khai DA NƠXH ở Tây Mỗ (H.Từ Liêm) khoảng 500 căn hộ và DA Đặng Xá 2 ở H.Gia Lâm chừng 1.500 căn hộ nhưng cũng đang lo lắng về nguồn vốn. Nhà nước cần phải có chính sách cởi nút thắt này để DN có thể vay được tiền xây và người dân cũng vay được tiền để mua NƠXH.
 

Hà Nội bị “tuýt còi” vì khống chế đối tượng được mua nhà thu nhập thấp

Hôm qua 21.3, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (KTVB), Bộ Tư pháp cho biết đã ký văn bản “tuýt còi” Quyết định 13/2012 của UBND TP.Hà Nội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định bán, cho thuê, cho thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị ban hành kèm theo Quyết định số 34/2010 (gọi tắt là Quyết định 13). Quyết định 13 của Hà Nội quy định: “Đối với các trường hợp có nhu cầu mua và thuê mua nhà ở thu nhập thấp thì phải là đối tượng có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú tại các quận và đối tượng hưởng lương ngân sách có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú tại các huyện”. Tuy nhiên, khoản 3 điều 4 Thông tư 36/2009 của Bộ Xây dựng hướng dẫn việc bán, cho thuê, cho thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị thì “các trường hợp có nhu cầu mua và thuê mua nhà ở thu nhập thấp thì phải có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú dài hạn tại tỉnh, TP trực thuộc T.Ư nơi có dự án”. Theo Cục KTVB, Thông tư 36 không phân biệt người dân là đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước hay không. Việc Hà Nội quy định như trong Quyết định 13 là đã mở rộng thêm đối tượng tạm trú (ngắn hạn) tại các quận nhưng cũng lại vừa thu hẹp đối tượng là những người không hưởng lương từ ngân sách nhà nước có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở thu nhập thấp mà có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú tại các huyện, làm ảnh hưởng tới quyền lợi của các đối tượng này là không phù hợp với quy định tại Thông tư 36.

Cùng ngày, Cục KTVB đã “tuýt còi” Quyết định 27/2012 của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc quy định cơ chế tài chính đối với các dự án phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn.