Từ 1/1/2009, 5 nhóm đối tượng là người nước ngoài sẽ được phép mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam. Cũng giống như chính sách cho Việt kiều được mua nhà trước đây, chính sách mới này được kỳ vọng sẽ là cú hích đối với thị trường căn hộ hiện đang trong giai đoạn khó khăn. Liệu kỳ vọng có trở thành hiện thực?

Tiềm năng thị trường

Theo số liệu của các cơ quan chức năng, từ năm 1988 đến hết năm 2007, đã có 80 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Ước tính đã có khoảng 25.000 người nước ngoài vào Việt Nam làm việc theo các dự án đầu tư. Ngoài ra, còn có 55.000 người nước ngoài đang làm việc trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, văn hóa thể thao, khoa học công nghệ… Trong số này, có không ít người đã kết hôn với người Việt Nam.

Khảo sát của Bộ Xây dựng tại Hà Nội và TP.HCM cho thấy, Hà Nội hiện có 1.300 nhà và căn hộ với diện tích khoảng 220.000 m2 đang cho người nước ngoài thuê, tập trung tại các quận Hoàn Kiếm, Tây Hồ, Đống Đa, Ba Đình. Giá thuê nhà dao động từ 700 - 1.000 USD/căn/tháng.

Còn tại TP.HCM, nhà cho người nước ngoài thuê có tới 4.000 căn, tương đương 660.000 m2, chủ yếu thuộc khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng, quận 1, quận 3, quận 5 với giá cho thuê phổ biến ở mức 1.000 - 1.500 USD/căn/tháng. Tại khu vực trung tâm, giá thuê đặc biệt cao, lên tới 2.000 - 4.000 USD/căn/tháng.

Ông Nguyễn Mạnh Hà - Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản thuộc Bộ Xây dựng phân tích: “Với giá thuê như trên, trong 5 năm sống tại Việt Nam, người nước ngoài phải trả không dưới 50.000 USD. Nếu họ mua một căn hộ với giá khoảng 70.000 USD/căn, sau 5 năm sử dụng, chỉ cần thu hồi được 70% giá trị ban đầu (khoảng 50.000 USD) cũng đủ thấy việc được mua nhà tại Việt Nam giảm bớt cho họ một khoản chi phí đáng kể. Do vậy, chắc chắn có nhiều người nước ngoài muốn mua nhà tại Việt Nam.”

Tác động lâu dài

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, trong thời gian đầu, do lượng cung về nhà chưa đủ, đặc biệt là chung cư cao cấp, nên chủ trương mới này có thể sẽ ít nhiều tác động tới giá nhà đất ở Việt Nam.

Tuy vậy, số lượng người nước ngoài có nhu cầu và đủ điều kiện để mua nhà là không lớn. Dự báo, có khoảng 10.000 người. Nếu mỗi người mua một căn hộ với diện tích từ 100 tới 150 m2 thì phân khúc thị trường này cũng chỉ khoảng 10.000 căn hộ với tổng diện tích là 1,5 triệu m2.

Ông Nam cho rằng: “Tác động của Nghị quyết cho phép người nước ngoài mua nhà trong năm nay chỉ ở mức độ nào đó vì tới thời điểm có hiệu lực còn hơn nửa năm nữa. Trong 10.000 người được mua, chưa chắc tất cả đã có nhu cầu mua. Do đó, khả năng kích cầu chỉ có mức độ.”

Còn ông Nguyễn Mạnh Hà lý giải rằng, việc mua nhà cũng sẽ diễn ra trong nhiều năm, chủ yếu đối với các loại nhà chung cư cao cấp, còn nhà chất lượng khá và trung bình sẽ không chịu nhiều tác động.

Phải tránh “vết xe đổ”

Đề cập về chuyện đầu cơ, Thứ trưởng Nam nhận định, Nghị quyết của Quốc hội đã có những quy định khá chặt chẽ nên rất khó xảy ra đầu cơ. “Mỗi người chỉ được sở hữu một nhà, muốn mua cái khác phải bán cái đang có. Giả sử việc đầu cơ có xảy ra khi anh mua đi bán lại liên tục thì số lượng cũng rất thấp, khó ảnh hưởng tới bình diện chung.”

Tuy vậy, nếu quá chú trọng chống đầu cơ bằng các điều kiện ngặt nghèo, nhiều người lại lo ngại chính sách cho người nước ngoài mua nhà sẽ lặp lại “vết xe đổ” của chính sách cho Việt kiều mua nhà. Được thông qua từ năm 2001, song do vướng các rào cản hành chính, gần 8 năm qua mới chỉ có khoảng 130 Việt kiều mua được nhà tại Việt Nam.

Ông Nam trấn an: “Rút kinh nghiệm từ thực tế, Nghị quyết lần này khá chi tiết về mặt thủ tục, các quy định về cư trú, cấp phép... cũng đã được cải thiện rất nhiều.”

Ông cũng cho biết thêm rằng, Bộ Xây dựng cũng đang soạn thảo sửa đổi, điều chỉnh chính sách nhà ở đối với Việt kiều để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trong tháng 6-2008 theo hướng mở rộng đối tượng được mua nhà, thủ tục hành chính cũng sẽ thông thoáng hơn.

Theo Nghị quyết về việc thí điểm cho người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở có thời hạn tại Việt Nam được Quốc hội thông qua cuối tháng 5 vừa qua, có hiệu lực từ ngày 1-1-2009, loại nhà ở mà người nước ngoài được phép mua và sở hữu có thời hạn là căn hộ chung cư trong các dự án phát triển nhà ở thương mại không thuộc khu vực hạn chế hoặc cấm người nước ngoài đi lại.

Tại một thời điểm, người nước ngoài chỉ được phép sở hữu một căn hộ chung cư duy nhất, chỉ được dùng để ở, không được cho thuê làm văn phòng hoặc sử dụng vào mục đích khác. Trường hợp đã sở hữu một căn hộ mà được cho/ tặng/ thừa kế căn hộ khác tại Việt Nam thì được quyền lựa chọn sở hữu một căn hộ và được hưởng giá trị còn lại.

Cá nhân nước ngoài chỉ được phép bán/tặng/cho căn hộ của mình sau ít nhất 12 tháng kể từ khi được cấp giấy chứng nhận sở hữu, trừ trường hợp chứng minh được việc không thể tiếp tục ở lại Việt Nam. Thời hạn sở hữu nhà ở của cá nhân nước ngoài tối đa là 50 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận sở hữu và được ghi rõ trên giấy chứng nhận.

Doanh nghiệp, tổ chức nước ngoài hoạt động tại Việt Nam cũng có thể mua và sở hữu nhà ở có thời hạn tại Việt Nam (thời hạn này tương ứng với thời hạn trong giấy phép đầu tư/ hoạt động của doanh nghiệp, tổ chức và được ghi trên giấy chứng nhận sở hữu).

Theo Doanh Nhân - DĐDN cuối tuần