(Ảnh minh họa: Tuấn Anh/TTXVN)

Theo thống kê của Cục Đăng ký và thống kê (Tổng cục Quản lý đất đai-Bộ Tài nguyên và Môi trường), tính đến ngày 1/2/2013, cả nước có 427 người Việt Nam định cư ở nước ngoài (Việt kiều) và nước ngoài sở hữu nhà tại Việt Nam. Trong số này, chỉ có 64 người nước ngoài đứng tên sở hữu nhà tại Việt Nam, một con số quá ít trong tổng số hơn 80.000 người nước ngoài đang sinh sống và làm việc trên cả nước.

Trên thực tế, rất nhiều người nước ngoài sẵn sàng bỏ ra hàng tỷ, thậm chí hàng chục tỷ đồng để sở hữu một căn hộ tại các thành phố lớn tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi nghe tư vấn về các điều kiện để được sở hữu nhà, nhiều người bỏ ý định mua nhà, số khác thì nhờ họ hàng, bạn bè người Việt Nam đứng tên trên bất động sản.

Sau hơn 2 năm sinh sống và làm việc tại Việt Nam, chị Heidrun (quốc tịch Đan Mạch) có nhu cầu mua nhà để ở lâu dài tại đây, vì theo chị, giá thuê nhà khá đắt. Mỗi tháng chị phải bỏ ra 2.000 USD để thuê một căn hộ, trong khi mua nhà có lợi hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, chị Heidrun cho biết để sở hữu được bất động sản tại Việt Nam là điều rất khó khăn, trong đó phải kể đến các điều kiện như phải có thẻ thường trú một năm trở lên; phải là người hoạt động trong lĩnh vực kinh tế-xã hội có bằng đại học; kết hôn với công dân Việt Nam; có đóng góp cho đất nước Việt Nam và được Chủ tịch nước tặng Bằng khen...

Chị Khánh Ngọc, chuyên viên sàn bất động sản Info cho biết chị đã từng đưa khách hàng là người nước ngoài (vợ quốc tịch Đức, chồng quốc tịch Việt Nam) đi xem căn hộ tại khu đô thị Trung Hòa-Nhân Chính (Hà Nội). Mặc dù rất hài lòng và muốn mua căn hộ đó, nhưng đến khi làm thủ tục pháp lý, vấn đề còn vướng là người vợ không thể đứng tên sở hữu căn hộ này vì không có thẻ thường trú.

Ở trường hợp khác, vợ chồng anh Henry, quốc tịch Pháp đang muốn mua nhà liền kề ở khu đô thị Ciputra (Hà Nội) để vừa làm văn phòng, vừa làm chỗ ở, nhưng theo quy định, người nước ngoài chưa được phép mua loại nhà này. Vợ chồng anh cũng đã nghĩ đến việc nhờ người thân ở Việt Nam đứng tên trên căn hộ nhưng lúc nào cũng nơm nớp lo sợ sẽ xảy ra tranh chấp tài sản sau này.

“Nới lỏng các chính sách để người nước ngoài mua nhà ở Việt Nam là một giải pháp tốt cho thị trường bất động sản hiện nay,” ông Leon Cheneval, Phó Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn CB Richard Ellis (CBRE Việt Nam) nhận định.

Ông Leon Cheneval đánh giá cao việc Bộ Xây dựng đang có chủ trương trình Quốc hội cải tiến chính sách cho người nước ngoài mua nhà và cho đó là một quan điểm hết sức đúng đắn. Tuy nhiên, chính sách này vẫn còn quá “chặt,” chủ yếu là việc quy định người nước ngoài chỉ được phép thuê dài hạn mà không được phép sở hữu nhà. Những người đủ điều kiện để mua nhà sẽ chỉ được ở, không được cho thuê lại.

Ngoài ra, giá bất động sản tại các thành phố tập trung nhiều người nước ngoài sinh sống và làm việc như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh còn cao hơn rất nhiều so với những quốc gia cùng khu vực như Thái Lan, Singapore, do đó người nước ngoài rất thận trọng khi quyết định mua nhà tại Việt Nam.

Theo ông Leon Cheneval, Việt Nam nên cải tiến chính sách theo hướng không chỉ giới hạn ở người nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam mới được mua nhà, mà cần mở rộng ra với những người nước ngoài có nhu cầu và hướng họ vào phân khúc nhà giá cao.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng cho rằng người nước ngoài sở hữu nhà ở Việt Nam một mặt sẽ giúp chúng ta tiêu thụ những sản phẩm bất động sản, mặt khác sử dụng thêm được nhiều lao động. Đây cũng là một giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, đặc biệt là phân khúc cao cấp.

Bộ Xây dựng đang tập trung xây dựng chính sách này trình Chính phủ để Chính phủ trình Quốc hội trong năm nay. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng có kế hoạch tổng kết 5 năm thí điểm chính sách cho tổ chức cá nhân nước ngoài mua nhà, sở hữu nhà tại Việt Nam theo Nghị quyết 19 của Quốc hội nhằm bổ sung vào Luật Nhà ở sửa đổi hoặc trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung theo hướng mở rộng đối tượng và tạo thuận lợi hơn về điều kiện mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam cho tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Mới đây, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội vừa ban hành quyết định về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở cho Việt kiều và người nước ngoài trên địa bàn thành phố. Kể từ ngày 4/5/2013, các đối tượng nói trên với tư cách là người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở, sở hữu tài sản khác gắn liền trên đất đáp ứng đủ điều kiện theo quy định, nghĩa vụ tài chính sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở, tài sản.

Việc nới lỏng chính sách cho bất động sản mua nhà trong thời gian này nhằm phá bỏ được những “rào cản”, tạo điều kiện để người nước ngoài yên tâm khi bỏ tiền mua bất động sản. Điều đó không chỉ có tác động tốt cho thị trường bất động sản đang trầm lắng hiện nay, mà còn thể hiện mạnh mẽ chính sách hội nhập cởi mở và chủ trương khuyến khích đầu tư của Nhà nước.