Sau 5 năm, đến nay quy định thí điểm cho người nước ngoài mua nhà tại VN đã hết hiệu lực nhưng mới có hơn 400 người mua được nhà. Nhiều doanh nghiệp bất động sản kiến nghị nhà nước nên rộng “cửa” với đối tượng này để tăng cầu cho thị trường.

Quá ít người mua được nhà

Theo Cục Đăng ký và thống kê (thuộc Tổng cục Quản lý đất đai - Bộ Tài nguyên và Môi trường) tính đến ngày 1.2.2013, cả nước có 427 trường hợp người VN định cư ở nước ngoài, cá nhân nước ngoài sở hữu nhà tại VN. TP.HCM có số người nước ngoài được mua nhà nhiều nhất, với 342 trường hợp. Kết quả này rất thấp khi cả nước có hơn 80.000 người nước ngoài sinh sống và làm việc.

TS Alan Phan, một Việt kiều Mỹ sống và làm việc ở VN từ lâu, cho biết rất nhiều người bạn Việt kiều của ông muốn về VN mua bất động sản (BĐS) vì yêu mến quê hương nhưng không được. Trong số bạn Việt kiều của ông, chỉ khoảng 30 - 40% đủ điều kiện được mua nhà. Những người khác phải nhờ người thân đứng tên để mua. Theo ông Alan Phan, những rào cản hiện nay chỉ làm hạn chế cầu trong khi thị trường BĐS đang tồn kho lớn. Ông Alan Phan cho hay mình đã mua nhà ở Mỹ, Hồng Kông nhưng chưa mua nhà ở VN vì nhiều rào cản về pháp lý, bên cạnh đó là giá nhà đất quá cao, tính theo giá trị thực, so với các nước xung quanh.

Chúng ta không nên quá lo lắng về việc người nước ngoài sở hữu BĐS, bởi họ không thể mang căn nhà về nước được Một chuyên gia

Tương tự, một đại diện của Công ty liên doanh Phú Mỹ Hưng cho hay tại Khu đô thị Phú Mỹ Hưng (Q.7, TP.HCM), số lượng người nước ngoài, Việt kiều có nhu cầu mua nhà khá nhiều. Tuy nhiên, đến nay chỉ những trường hợp mua nhà là pháp nhân, người nước ngoài lập gia đình với người VN mới mua được.

Cần mở thêm “cửa”

Năm 2009, Quốc hội đã có Nghị quyết 19 về việc thí điểm cho tổ chức cá nhân nước ngoài mua nhà, sở hữu nhà tại VN trong thời hạn 5 năm. Một năm sau đó, Chính phủ có Nghị định 51 hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết 19. Trong đó cho phép cá nhân người nước ngoài đang làm việc, hoạt động tại VN được sở hữu một căn hộ chung cư tại các dự án phát triển nhà ở thương mại trong thời gian tối đa 50 năm. Trong khi đó, theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM, tại Singapore, người nước ngoài được mua nhà thương mại không hạn chế, chỉ không được mua nhà xã hội. Trước đây quốc gia này chỉ cho người nước ngoài mua chung cư, giờ thì họ đã cho phép người nước ngoài được mua cả biệt thự gắn liền với đất ở những khu vực được quy hoạch. Người nước ngoài mua nhà bị đánh thuế hằng năm tùy theo giá trị căn nhà. Nhờ đó, thị trường BĐS càng phát triển và nhà nước thu được nhiều thuế. Hồng Kông cũng có chính sách tương tự Singapore. Tại Campuchia, người nước ngoài cũng được phép mua những căn hộ từ tầng hai trở lên, không giới hạn số lượng. Ông Lê Hoàng Châu đề nghị nên quy định cho phép người nước ngoài mua BĐS cao cấp, giá từ 30 triệu đồng/m2 trở lên trong những dự án được quy hoạch hoàn chỉnh hoặc khu vực được UBND cấp tỉnh cấp phép.

Bên cạnh đó quy định người nước ngoài mua nhà tại VN chỉ được ở mà không được đem kinh doanh, cho thuê lại… cũng không hợp lý. Nhiều chuyên gia BĐS nhận định ngoài việc cho người nước ngoài mua nhà để ở, cũng cần xem xét cho họ được bán hoặc cho thuê nhà lại bởi điều này hoàn toàn hợp lý. Quy định này có thể giúp kích thích nhu cầu mua các BĐS cao cấp, một trong những phân khúc tồn kho lớn nhất hiện nay. “Chúng ta không nên quá lo lắng về việc người nước ngoài sở hữu BĐS, bởi họ không thể mang căn nhà về nước được”, một chuyên gia nói.

Ông Park Jong-woo, Phó TGĐ kinh doanh và tiếp thị Công ty Hùng Việt và KRDF03 của Hàn Quốc - chủ đầu tư dự án căn hộ The Eastern (Q.9, TP.HCM), thì nhận định VN cần đẩy nhanh việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ hơn nữa. Bởi thông thường việc cấp sổ hồng tại VN mất khoảng 2 năm, trong khi có nhiều trường hợp người nước ngoài về nước sớm hơn thời gian này đã khiến họ phải cân nhắc rất nhiều trước khi đưa ra quyết định có nên mua nhà hay không.

Đối tượng người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại VN

Theo quy định, đó là các cá nhân người nước ngoài có đầu tư trực tiếp tại VN hoặc được DN đang hoạt động tại VN thuê giữ chức danh quản lý trong DN. Cá nhân nước ngoài có công đóng góp cho VN được Chủ tịch nước tặng thưởng huân chương, huy chương; cá nhân nước ngoài có đóng góp đặc biệt cho VN do Thủ tướng Chính phủ quyết định. Cá nhân nước ngoài đang làm việc trong lĩnh vực kinh tế - xã hội có trình độ đại học hoặc tương đương trở lên và người có kiến thức, kỹ năng đặc biệt mà VN có nhu cầu. Cá nhân nước ngoài kết hôn với công dân VN. DN có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại VN không có chức năng kinh doanh BĐS, có nhu cầu về nhà ở cho những người đang làm việc tại DN đó ở.

Những đối tượng trên phải đang sinh sống tại VN, được cấp phép cư trú tại VN từ một năm trở lên và không thuộc diện được hưởng quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao, lãnh sự. DN phải có giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy tờ chứng nhận hoạt động đầu tư tương ứng với hình thức đầu tư. Chỉ được dùng nhà ở vào mục đích để ở, không được dùng để cho thuê, làm văn phòng hoặc sử dụng vào mục đích khác.