Có tiếng nhất là làng Tranh Khúc (H.Thanh Trì), cách gói rất riêng là làng bánh Lỗ Khê (H.Đông Anh). Xa xôi hơn, bánh chưng Bờ Đậu (Thái Nguyên) đậm đà hương vị của núi rừng Việt Bắc...

Miền Bắc có một mùa đông lạnh, cùng với rất nhiều vùng có thứ lúa nếp đặc sản nên không lạ gì khi nhiều làng quê ở đây làm nghề gói bánh chưng. Thứ bánh không chỉ là món ăn truyền thống trong dịp Tết mà còn phổ biến trong đời sống hàng ngày.

Chỉ còn gần 20 ngày nữa, Tết Nguyên Đán Tân Mão sẽ tới, aFamily mời bạn cùng ghé thăm 5 làng gói bánh chưng nổi tiếng tại đất Bắc. Cùng khám phá những nét đặc trưng rất riêng của từng làng và chọn cho mình vài cặp bánh làm quà cho bạn bè và người thân.

1. Làng bánh Tranh Khúc

Làng Tranh Khúc thuộc xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì (Hà Nội) có lẽ được nhiều người biết tới nhất. Làng cung cấp tới 50%-60% số lượng bánh chưng cho thành phố Hà Nội không chỉ trong dịp Tết cổ truyền. Hầu như nhà nào tại làng cũng làm nghề bánh. Ngày thường thì làm bánh nhỏ bằng lòng bàn tay bán cho các quán làm món ăn sáng, một ít bánh to nếu khách có nhu cầu cưới hỏi...

Năm nay, theo một số người làm bánh lâu năm trong làng, giá mỗi chiếc bánh chưng vào khoảng từ 40.000-50.000 đồng (đắt hơn từ 10.000-15.000 đồng/cái so với năm ngoái). Nguyên nhân là vì giá nguyên liệu đầu vào từ chiếc lá gói bánh cũng tăng gấp đôi, đậu xanh lên tới 45.000 đồng/kg, gạo nếp 19.000 đồng/kg, than nấu bánh 1 triệu đồng/tấn (năm ngoái 500.000 đồng/tấn)...


Bánh chưng Tranh Khúc nổi tiếng bởi sự lâu đời (làng nghề có tuổi khoảng 100 năm), cách làm bánh sạch sẽ, chất lượng bánh thơm ngon, dày dặn, bảo quản được lâu. Hiện tại, bánh chưng của làng có mặt ở khắp các siêu thị trong nội thành Hà Nội, được ép chân không, bảo quản được khoảng 1 tháng mà bánh vẫn xanh, dền, thơm ngon.

2. Làng bánh Lỗ Khê

Nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 30 km về hướng Đông Bắc, làng Lỗ Khê (xã Liên Hà, Đông Anh, HN) không được nhiều người biết tới giống Tranh Khúc. Tuy nhiên, nếu ai một lần được thưởng thức bánh chưng ở đây chắc chắn sẽ quay lại lần thứ 2.

Nếu bạn là người thích ăn nhân bánh thì không nên bỏ qua bánh chưng của làng. Nhân bánh được người làng làm rất cầu kỳ, có vị đậm đà, bùi bùi. Đỗ xanh được tuyển rất kỹ, hạt đều hạt, mà phải là đỗ hạt tiêu nhỏ, hạt tròn mây mẩy. Sau khi vỡ đỗ, người làm bánh ngâm cho tróc vỏ, đãi sạch, để ráo và hấp chín. Thịt lợn là loại nạc vai, dính chút mỡ tạo vị béo ngậy, thêm vào đó là hạt tiêu say tạo điểm nhấn và mùi thơm.


Vỏ bánh được làm bởi các loại nếp trứ danh như cái hoa vàng, nếp hoa trắng, nếp nhung. Thông thường, gạo làm bánh chỉ cần đãi qua, không ngâm. Nhưng người làng Lỗ Khê vẫn ngâm gạo từ 30-phút -1 tiếng để gạo ngấm nước, khi luộc sẽ chóng nhừ lại không bị lại gạo, bết gạo. Thêm một bí quyết nữa, khi luộc bánh, chỉ để lửa nhỏ, bánh cũng sẽ nhanh chín hơn.

Khác với nhiều cách làm của các làng nghề làm bánh trên cả nước. Bánh ở Lỗ Khê được nhiều người gọi là "bánh đặc chủng", bởi lẽ lá bánh được luộc, vớt ra, phơi khô mới mang gói. Bánh có thời gian luộc khá nhanh, chỉ khoảng 4 tiếng.


Luộc xong, bánh được vớt ra, rửa sạch cho hết nhớt và mỡ, sau đó dùng tay lăn. Bánh vuông còn được ép và nén bằng cối đá theo độ nặng dần, sau lại vỗ bằng tay để cho kết cấu gạo liền, lại rất rền bánh, deo dai như bánh dày. Người nơi khác khi ăn bánh tại đây đều khá ngạc nhiên và ngờ ngợ rằng người làng đã giã bánh trước khi gói lại.

Tới Lỗ Khê buổi tối, bạn không chỉ được ngồi quây quần bên nồi bánh chưng chờ chín mà còn được thưởng thức hát cà trù tại sân đình.