Cả thành phố được xây dựng trên núi đá dọc biển, đá thô sơ màu nâu đậm bị cắt ngọt lịm thành những đường như thờ gỗ.

Bari chỉ là một thành phố cảng nhỏ bé, nằm ngay chính giữa Puglia xinh đẹp. Còn Puglia là phần gót giày nước Ý, phía giáp biển Adriatic, cũng xanh biếc và nắng vàng ươm, một phần của Địa Trung Hải. Ở Bari, cuộc sống không xô bồ, vội vã, có vẻ hiền lành, giống như hầu hết các thành phố phía nam Ý. Ở đây, nhìn quanh chỉ thấy người già từ nhà ga cho tới quán rượu, trẻ con thì chỉ tập trung ở các quảng trường đêm thứ 7. Còn người trẻ tuyệt nhiên không thấy đâu.

Dân ở đây đáng yêu, hỏi đường thì sẽ dẫn bạn tới tận nơi. Đường phố mua sắm cũng lớn như bất kì thành phố lớn nào, nhưng bạn sẽ thấy thong dong, yên ả hơn. Trong khu vực Puglia, so với các làng lân cận thì Bari có thể coi là phố thị, chỉ thua Lecce. Bari có sân bay, lại có cảng biển, du thuyền ra vào, từ Croatia đi xuống, hoặc Hy Lạp đi lên. Do đó, dân du lịch hay tới đây, nhưng không để thăm thú thành phố này, mà chỉ coi nó như chỗ nghỉ chân trước những cuộc dạo chơi tới những nơi nhỏ xinh như Alberobello hay Ostuni chẳng hạn.


Thành phố trắng Ostuni

Ostuni là một trong những thành phố trắng hiếm có trên thế giới. Tức là nhà cửa, đường phố đều trắng toát một màu thanh thoát. Tôi đã tưởng tượng nó thật kiều diễm, như cái bánh sinh nhật nhiều tầng lắm lớp. Nhưng thực tế thì nó ko diễm lệ đến như vậy, nó chỉ rất ấm áp, thân thiện, đáng yêu, và cảm tình. Giống như khi thấy lại một thứ gì thân thuộc, trong lòng bạn luôn trỗi dậy những tín hiệu yêu thương, muốn ốm lấy, muốn giữ lấy, thì Ostuni cũng thế.

Thấy Ostuni tự nhiên bạn lại có cảm giác, nơi này không phải vùng đất du lịch, mà có cái gì đó thật thân quen, như đã biết nhau lâu lắm rồi. Những tình cảm dịu dàng lại tới như được về quê, về cái làng nhỏ của mình ở miền đồng bằng Bắc Bộ. Đại loại, bạn sẽ không bị choáng ngợp, hay ngỡ ngàng, hoặc thảng thốt, mà mọi thứ cứ diễn ra nhẹ nhàng, ngọt ngào như uống một dòng nước suối thanh khiết, tinh khôi.


Giống như mọi thành phố khác, Ostuni có khu vực phố cổ của mình, nhỏ nhắn, xinh xắn. Tường thành cũng màu trắng ôm trọn từng con phố. Nhà được xây như đục vào đá, nhà nối nhà tạo nên những vòng tròn nối nhau, giữ nguyên phom dáng quả núi. Nhà trắng tinh, sáng lên trong nắng. Những con đường lát gạch nhỏ xíu, có mái vòm che. Nhà cao nhà thấp, những cầu thang nhỏ hẹp nối nhau đưa chân tới các ban công, rồi đưa lên tận trung tâm thành phố.

Có một ngôi nhà thờ nhỏ nằm ở đó, màu vàng, khác hẳn phần còn lại. Có đứa bé con ngồi trước cửa, trong nắng, đang nghịch áo. Bên kia đường, bà mẹ ngồi trong cửa hàng lưu niệm bán các đồ thủ công thỉnh thoảng ngó ra. Người chị đang vẽ lên những chai lọ hình ảnh thành phố này, hoặc những đóa hướng dương vàng rực. Lọ đựng olive, đĩa ăn, cốc uống, khăn trải bàn, tất cả đều một mình chị phết màu lên đó. Chắc vì để giữ thành phố trắng, người dân không được quyền sơn màu cho ngôi nhà của mình, họ phải tìm tới những thứ nhỏ bé khác.


Tôi lưu lạc ở Ostuni nửa ngày thì mặt trời đã chạy mất. Mây sa xuống dày đặc, không mưa không gió, nhưng trời cứ nắng cứ không. Tôi thử một chiếc pizza – đặc sản của nước Ý ngon nhất ở đây. Pizza hải sản có hàu, mực và miếng pho-mát ngầy ngậy, còn chị phục vụ thì dễ thương. Chị còn cho bánh chou creme miễn phí tráng miệng nữa.

Vì mải mê món bánh chou của chị mà tôi lỡ chuyến bus về nhà ga. Nhà ga ở đây cách thành phố Ostuni tầm 30 phút đi xe. Bình thường xe bus có liên tục, mà ngày chủ nhật thì hai tiếng mới có một chuyến. Nếu phải chờ tận hai tiếng nữa để đi bus thì tôi sẽ trễ giờ tàu trở lại Bari, lúc đó trời cũng đã chiều tối. Vậy là tôi đành áp dụng cách mà dân du lịch bụi vẫn hay làm là đi bộ và vẫy xe để quá giang.


Có những bãi cỏ hoa vàng lấm tấm chen cùng những cây olive thâm niên. Xe bus không có, đường vẫn còn xa, trời lại bắt đầu lạnh. Vẫn biết khó tin người lạ, tôi mặc kệ, lao ra đường vẫy xe. Một ông già đi qua, vẫy tay lại thân thiện rồi đi mất. Một vài xe khác ngó lơ. Đến chiếc này thì chị gái ấy dừng xe lại, hỏi thăm. "Cho em đi ké về ga được không?". "Được, lên đi, chị không biết đường nhưng không sao".

Sau đó chị quay sang bảo anh bạn trai tìm bản đồ chỉ dẫn đường tới ga. Chị đưa tôi tới ga đúng 5 phút trước khi chuyến tàu lăn bánh. Ôm hôn thắm thiết chị rồi tôi lao ra, mua vội vé tàu. Yên vị trên tàu, nhưng như một cơ duyên không định trước, tôi lại không về thẳng Bari.

Chuyện là trên chuyến tàu tới Ostuni, tôi ngồi đối diện một chị gái. Chị rất xinh, có cái khẩu hình miệng lúc nào cũng mỉm cười duyên dáng. Chần chừ mãi rồi hai chúng tôi cũng bắt chuyện được với nhau. Chị là giáo viên tiếng Anh nên có lẽ thích buôn chuyện bằng thứ ngôn ngữ này khi có dịp.


Ba phần tư câu chuyện chị ca thán dạo này kiếm việc ở Ý khó như lên trời, vụ này tôi có nghe anh bồi bàn Pizza ở Bari kể. Cả hai người đều có cái thở dài ngao ngán và chua chát khi nói về tình hình kinh tế đất nước. Kì lạ, cả hai đều hỏi tôi "Ở Việt Nam xin việc có dễ không, kinh tế của mày có bị suy thoái không?". Tôi thật không biết nói gì.

Tôi chưa từng xin việc, lại đang không ở Việt Nam. Thế đấy, trong khi chị nói chuyện thất nghiệp, tôi nói chuyện có lương và đi chơi. Tôi bảo chị tới Việt Nam đi, lương cho giáo viên tiếng Anh tốt, dễ kiếm việc làm. Tôi không biết việc tiêm nhiễm một ý nghĩ mơ hồ khờ dại như thế vào đầu chị có phải tốt không, nhưng cái ý tưởng chị đưa vào đầu tôi thì rất tốt. Chị bảo tôi: "Đến đây hả? mày phải tới Polignano, phải tới, phải tới".


Dù tôi gặng hỏi, chị quyết không nói cho tôi biết ở Polignano có gì, điều đó thật kích thích trí tò mò. Và đấy là lý do tôi không về thẳng Bari mà nhảy tàu đến Polignano.

Việc này về cơ bản là dễ vì tàu từ Ostuni đến Bari sẽ đi qua Polignano. Việc khó là tôi có bị quá mệt rồi ngủ thiếp đi và không thức dậy đúng ga tàu cần xuống hay không mà thôi. Thật kì diệu, tôi tỉnh ngủ ngay trước khi tới Polignano và dĩ nhiên là hạ cánh an toàn ở thành phố lần đầu nghe tên. Thậm chí khi nghe tên, tôi cũng chỉ lơ mơ nhớ, rồi khi nhìn danh sách những đích đến trên tàu thì mới ồ lên "chỉ có thể là Polignano này".

Polignano à mare – người khổng lồ trên biển

Trời gọi gió và mây về. Cơn giông chắc sắp ập xuống biển Adriatic, tôi thì đang lang thang trên một đường nhựa. Đường nhựa không bóng người cũng như bóng cây. Điều gì làm cho chị ấy xúi giục tôi phải tới đây nhỉ? Cái tính không kiên nhẫn làm tôi bỏ đường chính, rẽ vào các ngõ nhỏ. Những đường bé con ở đây rất kì lạ, đường nào cũng có biển báo. Chỗ này biển báo cấm, chỗ kia biển báo một chiều. Nhưng điều kì quặc là không phải mỗi đường một biển mà mỗi đường vài chục biển.


Biển báo không cắm xuống đường mà được gắn ngay bên hông nhà, tạo ra một chuỗi biển báo đẹp mắt. Nhà sơn trắng, biển báo màu đỏ trở nên nổi bật. Dáng dấp Ý hiện lên từ hàng dây phơi quần áo và dây điện trập trùng có chim câu đậu giữa các ngôi nhà. Tôi  đi mải miết, từ con ngõ này tới đường phố kia, vẫn chỉ thấy một phiên bản có màu của Ostuni. Bỗng, nheo mắt nhìn giữa hai hàng nhà, có màu trắng sáng đằng xa. Ah, biển kia rồi, tôi chạy vù tới. Ôi trời!!!!!.

Chuyện gì đã xảy ra? À chuyện là, đẹp quá, đẹp không chịu nổi. Đẹp đến nỗi tôi chẳng biết làm thế nào để diễn tả. Cảm giác choáng ngợp, nó trái ngược hoàn toàn với khi nhìn thấy Ostuni. Cảnh tượng vừa hùng vĩ vừa diệu kì và hơn hết đó là cảm giác sững sờ, sung sướng. Polignano chưa bao giờ nằm trong danh sách hành trình của tôi, tôi chưa từng nghe về nó, nên sự đẹp đẽ của nó gần như là bức màn bí ẩn.


Biển Adriatic xanh thẫm trải dài không có điểm dừng, như tấm vải trong thùng thuốc nhuộm. Còn thành phố này, họ xây trên núi đá dọc biển. Nhìn xuống phía dưới thành phố, đá thô sơ màu nâu đậm bị cắt ngọt lịm thành những đường như thớ gỗ. Đoạn núi đá có nhiều phần bị ăn lẹm vào giống như những cái hang, cái hốc, hoặc cái hẻm nhỏ. Những cái hốc này khiến núi đá bị tách ra giống như những bàn chân. Các ngôi nhà giống như người khổng lồ chân đứng hiên ngang giữa biển.

Bạn có tưởng tượng nổi không? Tôi cũng chẳng biết nói thế nào nữa. Chỉ là cảm giác giống thấy thứ gì kì vĩ phi thường lắm, ngôi nhà có chân đang đứng chắn dòng chảy của biển Adriatic. Sóng táp vào tung bọt trắng xóa. Con thuyền ở xa cứ dập dềnh dập dềnh. Tôi hét lên sung sướng.

Những bức ảnh, những bức ảnh cũng không diễn tả hết sự kì vĩ ở đây. Ngôn từ cũng vậy. Ôi trời tôi biết nói sao đây. Đẹp vô cùng, đẹp lắm, phải đến đây là đúng rồi. Thành phố trên đá sát cạnh biển. Nghĩ lại tôi vẫn thấy óc mình rung rinh, loạn nhịp, cảm giác đặc biệt vô cùng khi từ trong bóng tối lao ra, thấy ngay: nước, núi, nhà chắn biển, những đôi chân của người khổng lồ và đá khứa cạnh.

Nghĩ về Polignano tôi lại muốn tới Puglia tiếp. Dọc mạn sườn giày ấy, còn nhiều thành phố tự nhiên thú vị, như Gargano, như Pouilles. Chúng ta không khám phá thì thiệt thòi quá. Tôi ước có một chiếc xe đạp để làm tour từ Bari tới Lecce, để tôi có thể thong dong đi dọc cả bờ biển, được ngồi lâu hơn ở những ngôi làng, vào từng căn nhà và nói chuyện nhiều hơn với người dân ở đây. Có lẽ tôi bị cuồng nước Ý mất rồi...