Khu vực Hồ Gươm và những công trình đã xây dựng (hay "suýt" được xây dựng) đều là những chủ đề gây ồn ào dư luận. Điều này cũng dễ hiểu bởi Hồ Gươm có tầm quan trọng của một địa danh đã ghi dấu những thăng trầm của thành phố sắp nghìn năm tuổi, bởi người dân đã dành cho nơi này một tình cảm đặc biệt, cho dù có đi "khắp bốn phương trời".

Một cuộc thi quy mô đã được tổ chức để lựa chọn quy hoạch và thiết kế đô thị cho khu vực Hồ Gươm. Lựa chọn được một ý tưởng tốt cho khu vực đặc biệt này là điều không dễ nhưng có ý tưởng rồi, quản lý ra sao, thực hiện thế nào cũng là điều rất khó.

Đến thăm KTS Nguyễn Trực Luyện tại nhà riêng vào một sáng mùa thu, câu chuyện chúng tôi đề cập xung quanh cuộc thi tìm ý tưởng quy hoạch Hồ Gươm đang được phát động. Ông cho biết, đây không phải là lần đầu tiên làm quy hoạch khu vực Hồ Gươm.

Cuối những năm 1980, đầu những năm 1990, Hồ Gươm từng được tiến hành lập quy hoạch chi tiết. Quy hoạch này đã được Bộ Xây dựng thông qua, tức là đã có hiệu lực pháp lý, hơn thế, đồ án còn đạt giải thưởng Kiến trúc quốc gia.

Vậy nhưng trên thực tế, việc xây dựng xung quanh khu vực Hồ Gươm lại vẫn diễn ra rất tùy hứng, không tuân thủ quy hoạch. "Đây là căn bệnh cố hữu. Căn bệnh này không riêng Hà Nội mà các đô thị khác đều mắc" - KTS Nguyễn Trực Luyện nói.

Theo quy hoạch, khu vực Hồ Gươm có hai khoảng không gian xanh quan trọng. Một ở phía Đông, là vườn hoa Chí Linh. Một ở phía Tây, là trục không gian cây xanh mở thông từ Bờ Hồ, qua khuôn viên của báo Nhân dân, nối thẳng với phố Nhà Thờ.

Lý do mà nhà tư vấn đề xuất như vậy là vì không gian quanh Hồ Gươm ở đoạn ấy hẹp, hướng gió tốt, nếu mở trục không gian xanh như ý tưởng nói trên thì sẽ tận dụng được các lợi thế của khu vực và sẽ phục vụ tốt nhu cầu của nghỉ ngơi, thư giãn của ngưòi dân thủ đô.

Theo đánh giá của ông Luyện, đấy là một ý tưởng tốt nhưng tiếc là không được thực hiện. "Tôi rất mong cuộc thi này sẽ tìm ra được những ý tưởng quy hoạch tốt, hay. Tôi càng mong hơn, quy hoạch được duyệt sẽ được thực thi trong cuộc sống, không bị biến tướng" - ông Luyện nói.

Trao đổi với KTS Nguyễn Trực Luyện cũng như nhiều chuyên gia khác, nhiều ý kiến cho rằng, ở khu vực Hồ Gươm từng công trình không có gì xuất sắc nhưng khi đặt cạnh nhau, chúng lại khá hài hòa, thống nhất, tạo nên nét đặc trưng.

Hồ Gươm là "bản lề" khớp nối giữa không gian khu đô thị phố cổ truyền thống và khu phố do người Pháp xây dựng. Các công trình xây dựng xung quanh bờ hồ phản ánh rõ điều đó.

Có những đoạn, phố đều là công sở, có đoạn toàn công trình lô phố. Khu vực Hồ Gươm phải là không gian tĩnh giữa lòng Hà Nội.

Đô thị có thể nhộn nhịp, ồn ào ở đâu đó nhưng Hồ Gươm phải yên tĩnh để người dân thủ đô đến đó thư giãn. Để trở thành khu vực "tĩnh" thì một trong những khó khăn mà quy hoạch Hồ Gươm chưa giải quyết được là việc giảm mật độ giao thông cơ giới lưu thông xung quanh hồ.

Cái khó là giao thông khu vực này lại liên quan đến giao thông của toàn thành phố, có tuyến đường xuyên thành phố đi qua. Ông Luyện kỳ vọng, các nhà tư vấn tham gia cuộc thi sẽ tìm ra cách giải quyết vấn đề này.

Không gian xung quanh Hồ Gươm nên là không gian sinh hoạt văn hoá cộng đồng và không gian thương mại mang tính văn hoá - ông Luyện nhấn mạnh.

Ở đây không cần chợ và siêu thị lớn mà nên là những khu buôn bán quy mô vừa phải. Các cửa hàng trên phố Hàng Khay về tính chất là chấp nhận được.

Vấn đề là đừng để các cửa hàng này xập xệ quá. Hay trên đường Lê Thái Tổ, các cửa hàng sang trọng như thế là được vì cường độ hoạt động của chúng không quá lớn.

Mong muốn có một ý tưởng tốt cho quy hoạch Hồ Gươm, nhưng qua trao đổi có thể thấy điều mà người KTS đầy tâm huyết này băn khoăn, trăn trở lại chính là việc thực thi quy hoạch sau khi đã được phê duyệt.

Ông cho rằng, khi có quy hoạch chi tiết rồi, Thành phố cần có chính sách hỗ trợ để thực hiện quy hoạch. Đơn cử như các cửa hàng đang kinh doanh trên phố Hàng Khay.

Từ trước tới nay, việc sửa chữa công trình phục vụ kinh doanh hoàn toàn theo ý người dân, vậy cần có chính sách hỗ trợ để thực hiện theo quy hoạch.

Việc làm đẹp thêm diện mạo của khu vực Hồ Gươm có thể bắt đầu bằng những việc không quá tốn kém, không quá phức tạp như cải tạo vỉa hè xung quanh hồ sạch sẽ, thống nhất. Hiện nay, hệ thống hè này còn khấp khểnh cả về cao độ, màu sắc, chất liệu.

Theo Kinh Tế Đô Thị