Số nhà là một trong những tiêu chí để xem xét, nhập hộ khẩu thường trú. Do vậy các điều kiện về cấp số nhà cũng đã “mở” hơn so với trước đây. Nhưng một số nơi tại TP.HCM vẫn còn làm khó dân, “đẻ” thêm thủ tục.

Theo qui chế cấp số nhà do UBND TP.HCM ban hành năm 1998, tất cả nhà đều được cấp số, kể cả những trường hợp chưa có giấy tờ hợp lệ về quyền sở hữu nhà. Qui chế này cũng khẳng định: quyết định cấp số nhà không có giá trị chứng nhận quyền sở hữu nhà. Hướng dẫn thực hiện qui chế trên, Sở Nhà đất (trước đây) cũng nêu rõ: nếu nhà đã tồn tại thì phải được cấp số để quản lý tình trạng hợp pháp hay không hợp pháp của căn nhà, đặc biệt đối với nhà vi phạm qui hoạch, nhà nằm trong khu giải tỏa kênh rạch... để thông báo và thực hiện đền bù, giải tỏa đúng nhà, đúng đối tượng.

Thế nhưng bà T.T.N. ở xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn cho biết bà mua đất, xây nhà không phép từ tháng 3 - 2004 và ở đây liên tục cho đến nay. Vừa qua khi triển khai Luật cư trú, bà N. đến các cơ quan chức năng xin nhập hộ khẩu nhưng không được giải quyết. Lý do là căn nhà của bà chưa có số. Bà N. đến UBND xã Đông Thạnh xin số nhà nhưng cán bộ tại đây trả lời không giải quyết được, và cho rằng nhà bà không kê khai nhà xây dựng không phép theo quyết định 207 của UBND TP (đối với nhà xây dựng trước ngày 1 - 7 - 2004).

“Nhà tôi ở khu dân cư ổn định, không thuộc diện qui hoạch giải tỏa, không có quyết định thu hồi đất của cơ quan chức năng, đất cũng không bị tranh chấp. Vậy làm sao để có số nhà, được nhập hộ khẩu?” - bà N. bức xúc. Do không có số nhà nên nhà bà cũng không được gắn đồng hồ điện, phải xài nhờ nhà hàng xóm với giá 2.500 đồng/kWh.

Ở các khu vực khác, người dân cũng không được cấp số nhà, nhất là các khu qui hoạch “treo”. Trong khi đó, ngoài việc liên lạc, thư từ thì số nhà là điều kiện để cơ quan chức năng cấp điện, nước... Một số nơi còn viện dẫn lý do để không cấp số nhà khi cho rằng nếu cấp, sau này giải tỏa, làm dự án người dân sẽ đòi tiền đền bù cao hơn. Thậm chí không ít nơi người dân muốn có số nhà phải chi tiền.

Giải quyết trong năm ngày

Sở Xây dựng vừa có hướng dẫn xác nhận tình trạng nhà ở để lập thủ tục đăng ký hộ khẩu thường trú tại TP.HCM theo Luật cư trú. Sở đề nghị UBND quận huyện chỉ đạo UBND các phường xã tạo điều kiện thuận lợi, không gây phiền hà cho dân khi xác nhận tình trạng nhà. Nội dung xác nhận theo mẫu đơn, thời gian giải quyết trong vòng năm ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn. Cán bộ không tùy tiện yêu cầu người dân nộp thêm bất cứ chi phí, thủ tục nào ngoài qui định.

Có nhà là có số?

Sở Xây dựng cho biết dù qui định tất cả nhà đều được cấp số nhưng trước đây do TP mới triển khai cấp, chỉnh sửa số nhà lần đầu nên số lượng nhà đất cần cấp, chỉnh sửa rất lớn. Vì lẽ đó, trước mắt các cơ quan chức năng chỉ yêu cầu các quận huyện giải quyết cấp, chỉnh sửa số nhà đối với nhà đất có giấy tờ hợp lệ hoặc đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở
 
Riêng nhà đất thuộc khu vực đã có quyết định giải tỏa, khu vực qui hoạch, nhà xây dựng không phép đã có quyết định, thông báo xử phạt hành chính, nhà có tranh chấp chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết, nhà xây dựng lấn chiếm trên đất công, nhà xây chen trong khuôn viên biệt thự không có giấy phép... chưa giải quyết theo qui định trên.

Tuy nhiên Sở Xây dựng cho biết đã đề nghị UBND các quận huyện chỉ đạo các phòng quản lý đô thị tiếp tục lập phương án triển khai cấp số nhà tạm cho các đối tượng trên theo hai phương án: cấp theo kế hoạch và cấp theo nhu cầu của người dân. Hình thức cấp số nhà cũng được sở hướng dẫn là thông báo tạm cấp số nhà, trong đó nêu rõ tình trạng pháp lý của căn nhà.

Tháng 5 - 2007, Sở Xây dựng tiếp tục đề nghị các quận huyện trong khi chờ UBND TP ban hành quyết định về đánh số, gắn biển số nhà tại TP thì thực hiện cấp số nhà tạm theo hướng dẫn trước đó. Sở khẳng định: chỉ có trường hợp nhà đất nằm trong khu vực đã có quyết định, thông báo giải tỏa, tháo dỡ để thực hiện dự án mới không cấp số, các trường hợp còn lại vẫn phải cấp số nhà cho người dân. Trường hợp nhà của tổ chức, cá nhân đã lập hồ sơ cấp giấy chứng nhận nhưng chưa được cấp số thì UBND quận huyện nên kết hợp cấp hoặc chỉnh sửa số nhà vào qui trình cấp giấy chứng nhận để đơn giản thủ tục, người dân không phải đi lại nhiều lần.

Nhà khu qui hoạch “treo” vẫn được cấp số

Đối với các khu qui hoạch “treo” giải quyết ra sao? Bà Nguyễn Minh Trang, trưởng phòng cấp chủ quyền nhà đất, Sở Xây dựng, giải thích: các khu qui hoạch “treo” mà chưa có quyết định thu hồi đất vẫn được giải quyết cấp số nhà tạm. Cách này cũng áp dụng cho trường hợp nhà xây dựng không phép trước ngày 1 - 7 - 2004, phù hợp qui hoạch. Nếu nhà xây dựng trước thời điểm này không phù hợp qui hoạch nhưng chưa có quyết định thu hồi đất, các cơ quan chức năng chưa triển khai dự án vẫn được xem xét cấp số nhà tạm cho đến khi triển khai dự án.

Ông Lê Minh Huệ, phó chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, kiến nghị đối với nhà xây dựng không phép, sai phép sau 1 - 7 - 2004 nếu phù hợp qui hoạch nên xem xét cấp số nhà tạm để quản lý trong thời gian chờ xử lý theo qui định. Riêng nhà nằm trong khu vực cấm xây dựng, nhà nằm hoàn toàn trong hành lang an toàn kỹ thuật thì chưa giải quyết cấp số nhà.

Theo Phúc Huy - Tuổi Trẻ