Việc cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp phải bảo đảm cho các hộ dân được tái định cư điều kiện sống tốt hơn chỗ ở cũ cả về diện tích, chất lượng cũng như môi trường sống.

Đây là yêu cầu của Chính phủ trong Nghị quyết 34/2007/NQ-CP về một số giải pháp thực hiện việc cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp.

Nghị quyết này là mong mỏi lâu nay của người dân nhiều thành phố lớn, trong đó có Hà Nội.

Người dân được gì ?

Hiện nay, tại các đô thị trên cả nước có nhiều chung cư được xây dựng từ trước những năm 1990 đang bị hư hỏng hoặc xuống cấp nghiêm trọng cần được cải tạo, xây dựng lại. Theo nội dung NQ 34, Chính phủ yêu cầu các đơn vị thực hiện khi tiến hành cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ phải ưu tiên dành phần diện tích nhất định để phục vụ các nhu cầu công cộng, chú trọng đa dạng hóa thiết kế các căn hộ mới có qui mô diện tích khác nhau để đáp ứng nhu cầu của người dân. Theo đó, diện tích tối thiểu của căn hộ chung cư dành bồi thường cho các hộ tái định cư phải bảo đảm phù hợp với tiêu chuẩn diện tích tối thiểu của nhà ở xã hội (theo Luật Nhà ở), diện tích mỗi căn không thấp hơn 30m2 sàn. Diện tích tối thiểu của căn hộ chung cư để kinh doanh phải bảo đảm phù hợp với tiêu chuẩn diện tích tối thiểu của nhà ở thương mại, mỗi căn không thấp hơn 45m2 sàn.

Các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thuộc diện được tái định cư tại chỗ không phải nộp lệ phí trước bạ khi cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở. Những trường hợp không có nhu cầu tái định cư tại chỗ, nếu các chủ sở hữu đó bán căn hộ thuộc quyền sở hữu của mình cho chủ đầu tư để chuyển đến nơi ở khác thì được miễn các loại thuế liên quan tới việc mua bán căn hộ cũng như thuế thu nhập cá nhân nếu có.

Một điểm đáng lưu ý là chủ đầu tư phải lập phương án bồi thường, bố trí tạm cư, tái định cư cho những người đang sở hữu, sử dụng hợp pháp nhà ở tại chung cư cũ trước khi phá dỡ. Việc bồi thường, bố trí tạm cư, tái định cư được thanh toán bằng tiền hoặc nhà ở trong phạm vi dự án sau khi cải tạo, xây dựng lại hoặc bằng nhà ở tại các địa điểm khác.

Các chủ đầu tư cũng có thể được áp dụng thêm một số cơ chế như hỗ trợ thêm diện tích hoặc bù thêm bằng tiền cho các tổ chức, gia đình, cá nhân thuộc diện tái định cư để đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, tiến độ dự án. Các trường hợp đang ở tầng thấp phải chuyển lên tầng cao được xem xét, hỗ trợ thêm diện tích hoặc bù bằng tiền. Ngoài ra, nhà đầu tư có thể “tính ngoài” phần diện tích dôi dư của căn hộ tái định cư theo giá kinh doanh. Trường hợp tái định cư là hộ gia đình đông người có nhu cầu tách hộ phải đăng kí sớm để chủ dự án ưu tiên giải quyết bán hoặc cho thuê thêm. Các hộ ở tầng trót phải chuyển lên thì được ưu tiên thuê một đơn vị diện tích nhà công trình kinh doanh...

Khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài

Chính phủ cũng đề ra mục tiêu hoàn thành cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vào năm 2015. Trước mắt, các địa phương phải di dời khẩn cấp các hộ dân đang sinh sống tại các chung cư cũ bị hư hỏng nặng, ở mức độ nguy hiểm. Nguyên tắc chung là xã hội hóa công việc này. Các nhà đầu tư nước ngoài có năng lực, kinh nghiệm được khuyến khích tham gia đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư xuống cấp. Các địa phương được phép mở cơ chế riêng để thu hút các thành phần kinh tế cùng tham gia.

Một trong những yêu cầu quan trọng khác là qui hoạch cải tạo, xây dựng lại phải được lấy ý kiến rộng rãi và công khai cho các tổ chức, cá nhân liên quan.

Chủ đầu tư cũng có thể được ưu tiên miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất được giao hoặc cho thuê, đồng thời có thể được vay tối đa là 70% giá trị xây lắp và thiết bị của dự án; được áp dụng thuế suất, thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% trong 15 năm, được miễn thuế 4 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế và được giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Riêng phần diện tích nhà ở phục vụ tái định cư tại chỗ không phải nộp thuế giá trị gia tăng...

Trong tình trạng cơ quan chức năng còn đang loay hoay chưa biết giải bài toán cải tạo, xây dựng mới các khu chung cư xuống cấp, NQ 34 được xem như một động tác “gỡ” quan trọng của Chính phủ. Lợi ích trước tiên thuộc về những người dân đang sinh sống tại các khu “chung cư cần phải khai tử” khi họ biết một cách chính xác, rõ ràng về tương lai điều kiện sống của bản thân và gia đình... Đồng thời, bộ mặt nhiều đô thị, trong đó có Hà Nội, chắc chắn sẽ đẹp và khang trang hơn.

N. An
Theo Hà Nội Mới