Giá bất động sản của Trung Quốc có vẻ như sẽ tiếp tục giảm một lần nữa. Liệu giá nhà đất ở Trung Quốc có bị “xì hơi” lần thứ hai?

Vào cuối năm 2009 thế giới bắt đầu lo lắng về bong bóng bất động sản Trung Quốc, biểu hiện rõ nhất thông qua vụ việc Ordos, một thành phố mới được xây dựng không có người dân ở Nội Mông.

Dấu hiệu bất thường

Vào mùa xuân năm 2010, chính phủ Trung Quốc mở rộng phạm vi đối với nhiều hoạt động mua nhà và vay thế chấp. Mùa xuân năm sau, giá nhà đất tại 9 thành phố lớn đều giảm. Tháng Sáu năm đó, tạp chí Wall Street Journal cho rằng bong bóng bất động sản Trung Quốc bắt đầu “sủi bọt”. Tuần này cũng tờ báo trên đưa ra luận điểm rằng có những dấu hiệu thuyết phục cho thấy sự bùng nổ giá bất động sản Trung Quốc đã kết thúc.

Bong bóng bất động sản thường kéo dài lâu hơn dự kiến. Tờ Wall Street Journal đã từng cảnh báo đúng trước khi bong bóng cổ phiếu internet và nhà ở của Mỹ bị sụt giảm không phanh. Những dấu hiệu bất thường về bong bóng nhà đất của Trung Quốc không nằm ở sự tăng giá liên tục mà còn phức tạp hơn thế. Các chuyên gia nghi ngại bong bóng bất động sản sẽ bùng nổ lần thứ hai.

Giá bất động sản tại Trung Quốc đạt đỉnh trong năm 2011 sau đó đi xuống nhưng các năm sau giá bắt đầu tăng trở lại. Giá nhà đất vẫn tăng lên tại 69/70 thành phố ở Trung Quốc dù doanh số bán nhà ở đã giảm 5% trong hai tháng đầu năm 2014 so với cùng kỳ năm trước.

Số liệu thống kê khác của ngân hàng Nomura đưa ra một bức tranh tối màu hơn, rằng hiện bất động sản đang đặt ra một rủi ro hệ thống cho nền kinh tế Trung Quốc. Theo tính toán của Nomura, giá mỗi mét vuông trung bình khoảng 6.400 nhân dân tệ, giảm 3,8% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đã không xảy ra kể từ tháng 2/2012. Giá cả giảm là một kết quả tự nhiên của tốc độ xây dựng nhà ở đến chóng mặt của Trung Quốc. Trung Quốc hiện có nhiều diện tích sàn tương đương với Italia trong năm 2009 dành cho mỗi người (theo tính toán của Nomura).

Trung Quốc có thể phải đấu tranh để nhanh chóng chuyển lao động và vốn một cách kịp thời nhằm tránh suy thoái đột ngột trong nền kinh tế.

Cty tư vấn GK Dragonomics từng cho rằng Trung Quốc cần phải xây dựng khoảng 10 triệu mét vuông nhà ở mỗi  năm để đáp ứng sự gia tăng dân số tại khu vực đô thị. Đến năm 2011, diện tích xây dựng nhà ở hàng năm của Trung Quốc vẫn dưới con số đó nhưng vào năm 2012, Trung Quốc đã vượt qua con số này.

Nguy cơ vỡ bong bóng

Thông thường, tại hầu hết các nước được đánh giá là thị trường bất động sản phát triển tốt, thì khi cổ phiếu bất động sản tăng giá có nghĩa là rất ít người dân muốn sống tại các khu đô thị kém phát triển. Tuy nhiên, ở Trung Quốc, việc xây nhà với tốc độ chóng mặt lại được xem như một mối đe dọa kinh tế. Một vấn đề nữa là các nhà thầu Trung Quốc đang xây dựng nhà cho giới đầu cơ ở các vị trí không phù hợp. Điều này dẫn đến việc cung - cầu lệch nhau nghiêm trọng. Một vấn đề nguy hiểm khác mà các chuyên gia cảnh báo là nếu số lượng các công trình nhà ở giảm mạnh,  Trung Quốc có thể phải đau đầu trong vấn đề luân chuyển lao động và vốn một cách kịp thời nhằm tránh suy thoái đột ngột trong nền kinh tế.

Theo Cty chứng khoán CCB Quốc tế tại Hong Kong, bất động sản Trung Quốc đang mất dần động lực và dự kiến tăng trưởng đầu tư vào lĩnh vực này sẽ giảm còn 15% trong năm nay. Đây là mức thấp kỷ lục và là một sự sụt giảm đáng kể từ mức tăng trưởng 19,8% trong năm 2013. Ngoài ra CCB còn cho rằng, những nguy cơ bong bóng kinh tế Trung Quốc hiện nay chủ yếu thuộc về lĩnh vực bất động sản. Do đó, ngay trong quý I/2014, vấn đề ưu tiên hàng đầu của các nhà hoạch định chính sách kinh tế Trung Quốc chính là việc tìm ra các giải pháp để “xì hơi” bong bóng nhà đất sao cho đỡ gây tổn thương cho những tên tuổi lớn ở mức thấp nhất. Kết quả của việc giải quyết bong bóng bất động sản sẽ quyết định bộ mặt kinh tế của Trung Quốc trong phần còn lại của năm 2014.