Biết rõ không phải người dân nào cũng mua được nhà ở xã hội (NOXH), bộ Xây dựng đang khẩn trương hoàn thiện chính sách phát triển và hỗ trợ nhà ở cho thuê nhằm sớm triển khai thí điểm và đưa một số dự án vào hoạt động.

Nhà thuê dài hạn

Theo bộ Xây dựng, sẽ có nhiều gói thuê cho khách hàng lựa chọn dưới hình thức thuê từng tháng, trả tiền từng tháng hoặc theo hợp đồng từ 6 năm đến 12 năm.

Tuy nhiên, khách hàng chọn hình thức thuê từng tháng trả tiền từng tháng cũng có thể gặp rủi ro khi giá bất động sản lên cao và người cho thuê tăng giá.

Với nhóm khách hàng chọn thuê có thời hạn dài (sở hữu nhà ở có thời hạn), trong suốt thời gian hợp đồng còn giá trị, họ có thể dùng căn nhà đó để cho thuê lại; thậm chí thuê để kinh doanh hoặc chuyển nhượng hợp đồng nhưng vẫn giữ được mức giá ổn định trong suốt 6 hoặc 12 năm.

Thứ trưởng bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết các hộ gia đình có thu nhập hạn chế được khuyến khích tham gia loại hình nhà ở cho thuê thay vì bằng mọi giá phải mua ngay căn hộ thuộc sở hữu của mình.

‘Bất kỳ nước nào, kể cả nước phát triển cũng đều có nhiều gói sản phẩm bất động sản khác nhau để người dân lựa chọn. Để đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội, cần đáp ứng nhu cầu nhà ở cho cả người nghèo lẫn những người có khả năng thanh toán với các hình thức thích hợp bằng quy mô sản phẩm khác nhau theo phương thức thuê hoặc mua’, ông Nam cho hay.

Tại khu vực đô thị, hiện căn hộ có giá thấp nhất cũng khoảng 300 triệu đồng. Sở dĩ có được mức giá này cũng là do Chính phủ đã hỗ trợ tối đa về tiền sử dụng đất, thuế, tín dụng… cho các dự án nhà ở xã hội. Trong điều kiện giá đất, vật liệu xây dựng như hiện nay, đơn giá nhà ở xã hội đã được thực hiện tiết kiệm triệt để.

Thứ trưởng cho rằng các gia đình trẻ có thể chọn từ bước thuê nhà ở rồi tiến đến tích lũy để mua căn hộ nhỏ (chừng 30-40m2) và phấn đấu đổi dần lên diện tích lớn hơn khi nhân khẩu tăng thêm và kinh tế được cải thiện.

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam khẳng định Nhà nước cố gắng lo chỗ ở cho người dân, chứ không cố gắng lo sở hữu nhà cho người dân. Việc này phải giải quyết trong hàng chục năm, chứ không phải trong một vài năm. Để phát triển nhà ở cho thuê, cần có chính sách phát triển và hỗ trợ cụ thể. Mức giá nhà ở cho thuê đang được tính toàn để giá thuê mỗi căn hộ từ 40-45m2 chỉ khoảng 2 triệu đồng/tháng.

Các chính sách này đã được thể hiện một phần chính trong nội dung Nghị định quản lý và phát triển nhà ở xã hội đã trình Chính phủ và hiện đang lấy ý kiến thành viên Chính phủ và được kỳ vọng được ban hành trong tháng 7/2013. Nghị định dành riêng một chương về chính sách phát triển hỗ trợ nhà ở cho thuê.

Cùng với đó, bộ Xây dựng đang dự thảo quyết định thí điểm để trình Thủ tướng xem xét phát triển ngay một số dự án nhà ở thuê.

Phát triển nhà ở xã hội – mâu thuẫn?

Có lẽ chính sách này đưa ra sau gần 1 tháng trôi qua kể từ khi gói tín dụng 30.000 tỷ cho người thu nhập thấp vay mua NOXH chính thức được triển khai, tuy nhiên theo ghi nhận của phóng viên thì chưa có trường hợp nào vay được tiền từ gói tín dụng để mua nhà.

Theo các nhân viên tư vấn tín dụng của ngân hàng BIDV thì tại ngân hàng này, vẫn chưa có trường hợp nào được giải ngân thuộc gói hỗ trợ mua nhà. Tại hầu hết các ngân hàng, nhân viên tư vấn đều thừa nhận các thủ tục cho vay còn rất khó khăn.

Thế nhưng tính đến nay trên phạm vi toàn quốc có 157 dự án nhà ở xã hội đang được gấp rút thực hiện.

Theo kết quảràsoát của Bộ Xây dựng, từ nay và đến năm 2015, trong khu vực đô thị cả nước có khoảng 1.740.000 người có khó khăn về nhà ở (diện tích bình quân dưới 5 m2) và 1.715.000 công nhân có nhu cầu cần chỗ ở ổn định.

Để đáp ứng nhu cầu về nhà ở cho người có thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp, cần phải xây dựng khoảng 700.000 căn hộ, đến năm 2020 sẽtăng thêm khoảng 200.000 căn.

Như vậy, một mặt bộ Xây dựng gấp rút triển khai hỗ trợ các dự án NOXH nhưng điều kiện để những đối tượng này có thể vay được tiền mua nhà cũng không đơn giản.

Do vậy khó mà người thu nhập thấp có thể sở hữu nhà như mong muốn.

Điều kiện để người thu nhập thấp được vay tiền

Thông tư số 11/2013/TT-NHNNN Quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07 tháng 01 năm 2013 của Chính phủ có quy định, điều kiện được phép vay mua nhà ở xã hội bao gồm:

Thứ nhất: có hợp đồng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; hợp đồng thuê, mua nhà ở thương mại với chủ đầu tư. Nhà ở này phải có diện tích nhỏ hơn 70m2 và giá bán dưới 15 triệu đồng/m2. Hợp đồng phải ký kể từ ngày 07/01/2013.

Thứ 2: phải có giấy đề nghị vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
Thứ 3: phải có giấy cam kết của khách hàng, các thành viên trong hộ gia đình của khách hàng chưa được vay vốn hỗ trợ tại ngân hàng để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.

Thứ 4: có văn bản xác nhận của đơn vị đang công tác về nơi công tác và thực trạng về nhà ở.

Thứ 5: Văn bản xác nhận của Ủy ban nhân dân xã (phường) nơi khách hàng có hộ khẩu thường trú hoặc đăng ký tạm trú xác nhận về hộ khẩu và thực trạng nhà ở. Đối tượng được phép vay mua nhà ở xã hội là người chưa có nhà ở, hoặc có nhà nhưng không đủ diện tích tối thiểu theo quy định (dưới 8m2/người).

Thứ 6: Giấy tờ chứng minh nhân thân người vay và người bảo lãnh (nếu có), bao gồm: Giấy Chứng minh nhân dân (trong thời hạn 15 năm); Hộ khẩu hoặc giấy đăng ký tạm trú; Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.

Thứ 7: Giấy tờ xác định, chứng minh nguồn thu nhập (Hợp đồng lao động, quyết định lương, giấy xác nhận của cơ quan đơn vị nơi công tác/làm việc, các giấy tờ chứng minh thu nhập khác...