Nhiều doanh nghiệp ở TP. Cần Thơ đang phải “gồng mình” nộp tiền thuê đất năm 2007 tăng từ 13,8 đến trên 28 lần so với năm 2006, dù diện tích đất thuê không thay đổi. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn nhận thêm khoản nợ khổng lồ từ tiền thuê đất năm 2006 theo kiểu “từ trên trời rơi xuống”. Vì sao có tình trạng bức xúc này ?

Ngỡ ngàng giá thuê đất năm 2007

Năm 2006, Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ phải nộp 20,2 triệu đồng tiền thuê đất. Đến năm 2007 doanh nghiệp này phải nộp gần 279 triệu đồng, tăng 13,8 lần so với năm trước. Ông Trương Như Khuê, Giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ nói: “Do chúng tôi phải hạch toán tiền thuê đất vào chi phí sản xuất, nên khi tiền thuê đất tăng mạnh đã trực tiếp làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Mặt khác, do tiền thuê đất tăng nên doanh nghiệp chúng tôi khó thực hiện được kế hoạch về doanh thu, lợi nhuận, tỷ lệ chia cổ tức của năm 2007 đã được thông qua tại đại hội cổ đông tổ chức hồi đầu năm”.

Tương tự, năm 2006 Công ty Vật liệu Xây dựng Motilen Cần Thơ chỉ nộp có 44 triệu đồng, thế nhưng đến năm 2007 phải nộp đến 711 triệu đồng tiền thuê đất, tăng đến 16,1 lần. Theo ông Nguyễn Hồng Quân, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vật liệu Xây dựng Motilen Cần Thơ (cổ phần hóa vào tháng 4-2007), để thu hút các cổ đông bên ngoài tham gia mua cổ phần của công ty thông qua hình thức đấu giá, Ban đổi mới sắp xếp của doanh nghiệp phải xây dựng phương án sản xuất kinh doanh trong 3 năm theo hướng ổn định tiền thuê đất. Nhờ đó, Công ty Vật liệu Xây dựng Motilen Cần Thơ dù được xem là doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, nhưng đã bán hết số cổ phiếu đưa ra đấu giá trong phiên đầu tiên. Khi doanh nghiệp vừa tiến hành đại hội cổ đông để thành lập công ty cổ phần thì giá cho thuê đất đã được điều chỉnh tăng rất cao. Do đó, không chỉ năm 2007 mà cả 2 năm tiếp theo Công ty Cổ phần Vật liệu Xây dựng Motilen Cần Thơ cũng khó thực hiện kế hoạch lợi nhuận và tỷ lệ chia cổ tức như bản cáo bạch đã được công bố trước đây. Ông Nguyễn Hồng Quân nói: “Nếu như UBND thành phố thực hiện tăng giá cho thuê đất theo một lộ trình trong nhiều năm thì các doanh nghiệp sẽ ít bị “sốc” hơn”.

Khi còn là doanh nghiệp Nhà nước (trước tháng 4-2006), Công ty Bia - Nước giải khát Cần Thơ chỉ nộp tiền thuê đất 41,8 triệu đồng/năm. Đến tháng 4-2006, công ty này chuyển thành Công ty Cổ phần Bia - Nước Giải Khát Cần Thơ. Trong năm đầu tiên đi vào hoạt động với hình thức cổ phần, Công ty được miễn tiền thuê đất theo Công văn số 741/CT-TTHH ngày 17-5-2007 của Cục Thuế TP. Cần Thơ với số tiền là 41,8 triệu đồng. Thế nhưng, đến năm 2007, Công ty đang phải gánh khoản tiền thuê đất lên đến 894,1 triệu đồng, gấp hơn 21 lần so với số tiền thuê đất trong năm 2006. Ông Đặng Chín, Giám đốc Công ty Cổ phần Bia- Nước giải khát Cần Thơ, bày tỏ: “Năm 2006 chúng tôi được miễn tiền thuê đất, nhưng chỉ đạt được tỷ lệ lợi nhuận 6% trên tổng vốn điều lệ. Năm nay, chúng tôi phải đóng gần 900 triệu đồng tiền thuê đất, nên rất khó thực hiện được các kế hoạch doanh thu, lợi nhuận, tỷ lệ chia cổ tức cho cổ đông mà đại hội thường niên đã thông qua hồi đầu năm 2007”.

Trước việc điều chỉnh tăng giá cho thuê đất ở TP. Cần Thơ, nhiều doanh nghiệp bức xúc: Việc điều chỉnh tăng giá cho thuê đất là việc làm cần thiết để tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương. Tuy nhiên, việc UBND TP. Cần Thơ quyết định tăng giá cho thuê đất gấp nhiều lần so với năm liền kề khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong phát triển sản xuất-kinh doanh, khó nâng cao tính cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay.

Theo Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày 14-11-2005 của Chính phủ về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước thì đơn giá thuê đất một năm tính bằng 0,5% giá đất do UBND tỉnh, thành phố ban hành hàng năm. Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được ban hành đơn giá thuê đất cao hơn đơn giá theo qui định, nhưng tối đa không quá 4 lần so với đơn giá thuê đất hàng năm. Căn cứ vào nội dung trên, nhiều doanh nghiệp ở quận Ninh Kiều cũng cho rằng họ đang chịu áp lực nặng vì TP. Cần Thơ đã áp dụng ngay đơn giá cho thuê đất ở mức cao nhất (2% so với giá đất) trong năm đầu điều chỉnh tăng giá cho thuê đất. Theo các doanh nghiệp, nếu UBND thành phố thực hiện tăng giá cho thuê đất dần trong 4 năm (mỗi năm tăng thêm 0,5%) thì doanh nghiệp sẽ dễ thích nghi hơn.

 “Nợ từ trên trời rơi xuống!”

Theo Thông báo nộp thuế số TB: TTĐ.44 ngày 25-4-2006 của Cục Thuế TP. Cần Thơ, thì số tiền thuê đất năm 2006 mà Công ty Cơ khí Điện máy Cần Thơ phải nộp là 20,2 triệu đồng. Đến ngày 27-4-2006, Công ty Cơ khí Điện máy Cần Thơ đã nộp đủ tiền thuê đất trong năm được thể hiện tại giấy nộp tiền vào ngân sách Nhà nước bằng chuyển khoản số 0007047. Đến ngày 28-9-2007, Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ cũng đã nộp đủ tiền thuê đất năm 2007 là 276,9 triệu đồng. Thế nhưng, đến ngày 5-10-2007 doanh nghiệp này tiếp tục nhận được thông báo nợ tiền thuê đất năm 2006 là 234.939.908 đồng. Một điều lạ khác là thông báo trên do Cục Thuế TP Cần Thơ ban hành ngày 5-10-2007 nhưng lại qui định đến ngày 20-8-2007 Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ phải nộp tiền thuê đất.

Ông Trương Như Khuê, Giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ, bức xúc nói: “Chúng tôi thật sự bất ngờ trước khoản nợ “từ trên trời rơi xuống” vì mình đã nộp đủ tiền thuê đất năm 2006 và 2007 theo thông báo của ngành thuế. Chúng tôi đã có văn bản yêu cầu Cục Thuế thành phố sớm xác định rõ ràng các vấn đề có liên quan đến số tiền 234.939.908 đồng là gì? Nguồn gốc xuất xứ và theo qui định nào của Nhà nước hoặc của UBND TP. Cần Thơ hay của Cục thuế TP Cần Thơ quy định?”.

Tương tự, Công ty Cổ phần Bia - Nước giải khát Cần Thơ dù đã cố gắng nộp đủ tiền thuê đất năm 2007 nhưng đến ngày 5-7-2007 doanh nghiệp này cũng nhận được thông báo số nợ tiền thuê đất năm 2006 là 987,9 triệu đồng gồm tiền thuê đất hơn 894 triệu đồng và tiền phạt do chậm nộp là 93,8 triệu đồng. Với khoản nợ “từ trên trời rơi xuống” gần 1 tỉ đồng nói trên, Công ty Cổ phần Bia- Nước giải khát Cần Thơ đã gởi văn bản đến UBND thành phố và các cơ quan hữu quan, đề nghị xem xét cho doanh nghiệp tiếp tục được miễn tiền thuê đất năm 2006 theo nội dung Công văn số 741/CT-TTHT ngày 17-5-2006 của Cục Thuế TP Cần Thơ hoặc cho phép Công ty được nộp tiền thuê đất năm 2006 theo Thông báo số TB.66 ngày 24-11-2006 của Cục thuế TP Cần Thơ với số tiền hơn 41,8 triệu đồng.

Còn Công ty Cổ phần Xáng Xây dựng Cần Thơ đã nộp tiền thuê đất năm 2006 là 1.746.316 đồng, song đến năm 2007 tiền thuế đất đã tăng lên đến 47.931.800 đồng (tăng hơn 28 lần). Ngoài khoản tiền thuê đất đột ngột đó, ngày 29-5-2007 Công ty còn nhận được Thông báo số 817/TB.CT của Cục Thuế TP Cần Thơ về việc nộp bổ sung tiền thuê đất năm 2006 với số tiền 47.931.800 đồng. Ông Phạm Việt Hồng, Giám đốc Công ty Cổ phần Xáng Xây dựng Cần Thơ, trình bày thêm: “Tiền thuê đất năm 2007 được điều chỉnh tăng trên 28 lần là bất hợp lý. Mặt khác, đến ngày 29-5-2007 Cục Thuế thành phố mới yêu cầu chúng tôi nộp bổ sung tiền thuê đất năm 2006 lại càng bất hợp lý hơn, vì trước đây chúng tôi đã nộp đủ tiền thuê đất. Chúng tôi đang kiến nghị UBND TP. Cần Thơ và Cục Thuế thành phố xem xét lại việc truy thu tiền thuê đất năm 2006 và đơn giá cho thuê đất năm 2007”.

Cơ quan chức năng nói gì ?

Trao đổi về vấn đề mà các doanh nghiệp phản ánh, ông Võ Kim Hoàng, Cục trưởng Cục thuế TP. Cần Thơ cho biết, ngành thuế căn cứ vào Nghị định số 142/2005/NĐ-CP để thực hiện thu tiền thuê đất trên địa bàn thành phố. Do Nghị định trên có hiệu lực từ ngày 1-1-2006, nên việc thu tiền thuê đất năm 2006 ở TP. Cần Thơ cũng áp dụng qui định này. Ông Võ Kim Hoàng nhìn nhận: “Trong thực tế có một số doanh nghiệp đã nộp xong tiền thuê đất năm 2006 bằng đơn giá cũ, nhưng chúng tôi vẫn phải tiếp tục yêu cầu doanh nghiệp nộp bổ sung tiền thuê đất năm 2006. Thời gian qua, chúng tôi cũng đã ghi nhận và báo cáo với UBND thành phố về những khó khăn của các doanh nghiệp trong việc nộp tiền thuê đất năm 2007 và nộp bổ sung tiền thuê đất năm 2006 theo đơn giá cho thuê đất năm 2007. Tuy nhiên, trong thời gian chờ chủ trương mới của UBND thành phố, ngành thuế vẫn đang tiếp tục thu tiền thuê đất của doanh nghiệp”. Khi được hỏi, vì sao không được nộp tiền thuê đất năm 2006 bằng đơn giá cho thuê đất năm 2006 mà phải nộp bằng đơn giá cho thuê đất năm 2007, ông Võ Kim Hoàng nói: “Thẩm quyền giải quyết vấn đề này không thuộc ngành thuế, chúng tôi chỉ thực hiện theo sự chỉ đạo của UBND thành phố”.

Ngày 16-7-2007, ông Võ Kim Hoàng, Cục trưởng Cục Thuế TP. Cần Thơ, ban hành Công văn số 1132/CT.QLKK-KTT để trả lời cho Công ty Cổ phần Xáng Xây dựng Cần Thơ về việc xác định giá thuê đất. Công văn trên nêu: “Để thực hiện công tác thu tiền thuế đất năm 2006, Cục Thuế TP Cần Thơ căn cứ theo đơn giá quy định tại Nghị định số 142/2005/NĐ-CP: tạm tính tiền thuê đất cho các hồ sơ mới phát sinh trong năm 2006; đối với các đơn vị đã ký hợp đồng thuê đất trước năm 2006 tạm thu theo hợp đồng đã ký”.

Không đồng thuận với cách giải thích của ngành thuế, ông Phạm Việt Hồng, Giám đốc Công ty Cổ phần Xáng Xây dựng Cần Thơ nói: “Cả 2 thửa đất mà doanh nghiệp chúng tôi đang sử dụng đều có hợp đồng thuê đất trước tháng 9-2004 với giá thuê đất cố định là 1.746.316 đồng/năm. Đến năm 2006 TP. Cần Thơ vẫn chưa ban hành đơn giá thuê đất mới, nhưng doanh nghiệp lại không được nộp tiền thuê đất theo hợp đồng đã ký là không hợp lý”.

Mặt khác, Công văn số 1132/CT.QLKK-KTT còn nêu: “Ngày 12-2-2007 UBND TP. Cần Thơ có Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND ban hành đơn giá thuê đất, thuê mặt nước trên địa bàn TP Cần Thơ; tại Khoản 4-Điều 2 quy định: Dự án thuê đất, thuê mặt nước nộp tiền thuê đất, thuê mặt nước hàng năm thì xác định lại đơn giá thuê đất theo Quyết định này; quy định thực hiện áp dụng từ ngày 1-1-2006”.

Tuy nhiên, theo Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND được đăng trên Cổng thông tin điện tử TP. Cần Thơ, cho thấy: Khoản 4-Điều 2 của Quyết định trên không hề có đề cập đến thời gian áp dụng từ ngày 1-1-2006 như Công văn số 1132/CT.QLKK-KTT của Cục Thuế thành phố. Mặt khác, khi trả lời cho doanh nghiệp, Cục Thuế thành phố cũng chưa giới thiệu đầy đủ các nội dung quan trọng của Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND có liên quan đến các nội dung kiến nghị của doanh nghiệp như: Khoản 3-Điều 2 quy định: “Trường hợp đã có quyết định (thông báo, thỏa thuận) của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho thuê đất nhưng chưa nộp tiền thuê đất (hoặc còn nợ) thì phải xác định lại đơn giá thuê đất theo quy định tại Quyết định này cho thời gian thuê chưa trả tiền thuê đất (hoặc còn nợ). Với nội dung trên, các doanh nghiệp đã nộp đủ tiền thuê đất năm 2006 theo thông báo của Cục Thuế nhưng lại tiếp tục nhận thông báo tiền thuê đất năm 2006 thì liệu có phù hợp?

Thêm nữa, Điều 4 của Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND nêu rõ: “Quyết định này có hiệu lực sau 10 ngày kể từ ngày ký”. Do đó, đơn giá thuê đất, thuê mặt nước trên địa bàn TP. Cần Thơ theo Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND chính thức có hiệu lực từ cuối tháng 2-2007, nhưng lại được ngành thuế đem áp dụng cho năm 2006 là điều khó hiểu (?)

Tại buổi họp giải quyết vướng mắc cho Công ty Hội chợ triển lãm Quốc tế Cần Thơ (EFC) diễn ra chiều ngày 30-10-2007, đồng chí Phạm Phước Như, Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ cho biết: “Gần đây, nhiều doanh nghiệp cho rằng tiền thuê đất năm 2007 là khá cao, nên việc truy thu tiền thuê đất năm 2006 là rất khó cho doanh nghiệp. Do đó, một số doanh nghiệp đã có văn bản đề nghị UBND thành phố xem xét lại. Khi ban hành Quyết định số 07/2007/QĐ-UBND, UBND thành phố chưa lường hết được việc tiền thuê đất ở một số doanh nghiệp tăng quá cao; chẳng hạn tiền thuê đất của EFC đã tăng đến 7 lần. UBND thành phố yêu cầu các cơ quan chức năng sớm đề xuất miễn giảm tiền thuê đất cho EFC và các doanh nghiệp khác”.

Hy vọng rằng những bức xúc, bất cập này sớm được các cơ quan chức năng giải quyết một cách thấu tình, đạt lý để các doanh nghiệp an tâm phát triển sản xuất, kinh doanh.