Ngân hàng Phát triển châu Á, Ngân hàng Đầu tư châu Âu và chính phủ Tây Ban Nha cùng tài trợ xây dựng tuyến metro số 5

Vượt qua rất nhiều khó khăn, tuyến đường sắt đô thị (metro) số 1 Bến Thành - Suối Tiên đã có những bước tiến đáng kể, nhất là sau khi khởi công gói thầu số 2 (xây dựng đoạn trên cao và depot Long Bình, dài 17,1 km) vào ngày 28-8-2012. Cùng với dự án này, các tuyến metro khác cũng đang có những tín hiệu rất khả quan.

Metro số 1: Gấp rút thi công

Gần 7 tháng sau khi khởi công gói thầu số 2 của tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên, đến nay, liên danh nhà thầu Sumitomo - Cienco 6 đã hoàn thành 80% công tác khảo sát địa chất, 100% công tác khảo sát địa hình, khảo sát thủy văn, hoàn thành thử tải cọc tại công trường Thảo Điền (quận 2) và quận Thủ Đức.

Ông Lê Khắc Huỳnh, Phó Ban Thường trực Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM, chủ đầu tư dự án tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên, cho biết đến cuối tháng 3-2013, liên danh nhà thầu Sumitomo - Cienco 6 sẽ tiến hành rào chắn dọc xa lộ Hà Nội để thi công đại trà. Gói thầu số 1 (đoạn đi ngầm dài 2,6 km) được chia thành gói thầu 1a (từ nhà ga trung tâm chợ Bến Thành đến Nhà hát TP) và 1b (từ Nhà hát TP đến ga Ba Son).

Dự kiến, gói thầu 1b được mở thầu trong tháng này và đến giữa năm nay, Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM mới mời thầu gói thầu 1a. Với tiến độ như trên, ông Huỳnh cho biết đến quý I/2014 sẽ triển khai thi công đoạn đi ngầm. Đối với gói thầu số 3 (mua sắm đầu máy toa xe), liên danh Hitachi - Hitachi Plant Technologies (Nhật Bản) đã trúng thầu và cũng vừa bắt tay thực hiện gói thầu này theo hợp đồng.
Đánh giá chung tiến độ của tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên, ông Huỳnh cho biết dự án đang tiến triển khá thuận lợi song vẫn còn vướng giải phóng mặt bằng tại quận Thủ Đức, đoạn từ Khu Du lịch Suối Tiên đến giáp ranh tỉnh Bình Dương, tổng cộng 273 đơn vị và 12 cơ quan.

Theo chỉ đạo của UBND TP, đến cuối tháng 3-2013, địa phương phải giao khoảng 2 km mặt bằng trên cho nhà thầu, kể cả dùng biện pháp cưỡng chế. Trong hợp đồng đã ký với nhà thầu, nếu chậm bàn giao mặt bằng 1 ngày thì TP phải bồi thường khoảng 2 tỉ đồng!

Metro số 2: Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng

Theo thống kê, dọc tuyến metro số 2, giai đoạn 1  (Bến Thành - Tham Lương) có 504 hộ dân phải giải tỏa để nhường đất cho dự án (322 hộ dân giải tỏa một phần, 182 hộ dân giải tỏa trắng). Hiện tại, Sở GTVT và các đơn vị liên quan đang điều chỉnh ranh mốc bồi thường, trình UBND TP xem xét quyết định để làm cơ sở cho các quận triển khai công tác này. Tại khu vực depot Tham Lương (quận 12), quận đã giải phóng mặt bằng từ năm 2008 nhưng do tính chất phức tạp nên đến nay vẫn còn vướng 20 hộ dân.

Cùng với tuyến metro số 1, Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM vẫn đang đấu thầu các gói thầu của tuyến metro số 2, thực hiện rà phá bom mìn, lập kế hoạch thi công các gói thầu xây lắp và mua sắm chính của dự án, đồng thời thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư giai đoạn 2 Bến Thành - Thủ Thiêm và đoạn Tham Lương - Bến xe Tây Ninh. Với tiến độ này, ông Huỳnh cho biết tuyến metro số 2 sẽ về đích chậm hơn tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên khoảng 1 năm, tức hoàn thành vào cuối năm 2018.

Đối với việc thiếu vốn đầu tư tuyến metro số 5, giai đoạn 1 Ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn, tại buổi làm việc giữa UBND TP với đoàn kiểm tra dự án của các nhà tài trợ về tuyến metro số 2 chiều 13-3, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) chấp thuận tài trợ phần vốn còn lại cho tuyến này. Trước đây, chính phủ Tây Ban Nha đồng ý tài trợ 500 triệu euro cho dự án trên nhưng do tình hình kinh tế khó khăn nên chính phủ Tây Ban Nha cắt giảm tài trợ xuống còn 200 triệu euro. Dự kiến vào giữa năm 2013, các bên sẽ ký kết hợp đồng vay vốn.

Nhiều tập đoàn nước ngoài muốn đầu tư metro

Sau khi ký biên bản ghi nhớ về hợp tác đầu tư tuyến metro số 4 cầu Bến Cát - Nguyễn Văn Linh, Tập đoàn Italian - Thai Development Public (Thái Lan) cho biết có thể đầu tư tuyến này bằng hình thức PPP (đối tác công - tư). Tập đoàn cũng khẳng định sẽ đầu tư tuyến monorail số 2, số 3 nếu thu xếp được vốn cho tuyến metro số 4. Một số tập đoàn của Vương quốc Anh và Mỹ cũng đang bày tỏ sự quan tâm đến các tuyến metro còn lại như tuyến 3a, 3b, 6.