Có trường hợp không vi phạm gì nhưng cũng bị đình chỉ thi công, cắt điện, nước.

Nếu xây nhà lố tầng, lấn lộ giới, tăng diện tích so với giấy phép… thì chủ đầu tư bị xử phạt vi phạm xây dựng là hiển nhiên. Nhưng có những trường hợp công trình không vi phạm hoặc chỉ đổi mái ngói thành mái tôn cũng bị khép là sai phép, bị đình chỉ thi công hàng tháng trời.

Chưa dỡ nhà cũ cũng bị quy sai phép

Sau khi xin phép xây dựng cho căn nhà 6/20 Tân Hóa, phường 1, quận 11, chủ đầu tư là bà Phan Thị Ngọc Mai cho nhà thầu bắt đầu thi công. Mới xây được ít ngày, công trình bị Đội Thanh tra xây dựng (TTXD) địa bàn quận 11 lập biên bản vi phạm rồi yêu cầu ngừng thi công vì đã xây dựng sai phép. Sau đó UBND phường ra quyết định đình chỉ thi công công trình do “đã tách rời liên kết giữa các móng cũ cột cũ, đã thi công 10 hố móng, cắt một phần tường lắp cột và đà kiềng nhưng chưa tháo dỡ toàn bộ công trình cũ theo giấy phép xây dựng mới”. UBND phường 1 cũng yêu cầu các ngành điện, nước ngừng cấp điện, nước cho công trình.

Quá ngạc nhiên trước quyết định này, bà Mai đề nghị phường chỉ rõ bà đã xây dựng sai giấy phép như thế nào, căn cứ pháp lý để phường đình chỉ thi công. Tuy nhiên, UBND phường 1 cho hay việc xác lập hành vi vi phạm xây dựng không phải do phường thực hiện nên phường không có chức năng giải quyết!

“Đọc hết các nghị định, thông tư về xử phạt vi phạm xây dựng, tôi không thấy điều khoản nào nói chưa tháo dỡ công trình cũ là xây sai giấy phép hay có quy định nào bắt buộc phải tháo dỡ công trình cũ mới được xây mới. Việc tách rời liên kết các móng cũ, cắt một phần tường lắp cột đà kiềng… là giải pháp thi công của nhà thầu. Giấy phép xây dựng không đề cập tới và TTXD cũng không có quyền can thiệp vào giải pháp thi công” - bà Mai trình bày.

Sau khi bà Mai gửi đơn khiếu nại, Sở Xây dựng TP đã cử một tổ thanh tra cơ động đến kiểm tra thực tế. Kết quả, tổ thanh tra nhận định việc đình chỉ thi công công trình trên là không có cơ sở. “Công trình đã bị đình chỉ gần một tháng nay làm tôi bị ảnh hưởng đủ mọi thứ. Oan ức nhất là bỗng nhiên tôi trở thành người vi phạm pháp luật trong khi không làm gì sai” - bà Mai bày tỏ.

Ngày 29-9, Đội TTXD địa bàn quận 11 có văn bản gửi UBND phường 1 nêu rõ: Căn cứ Thông tư 02/2014 của Bộ Xây dựng, việc chủ đầu tư thi công công trình mới trong khi chưa tháo dỡ hoàn toàn công trình cũ chưa được quy định là sai phép. Do đó, Đội TTXD địa bàn quận 11 đã hủy biên bản vi phạm lập trước đó, đồng thời đề nghị UBND phường 1 hủy bỏ quyết định đình chỉ thi công do phường lập. Tuy nhiên, đến ngày 2-10, trả lời bà Mai, UBND phường lúc thì cho biết sẽ đề nghị cung cấp lại điện, nước (nhưng đến nay vẫn chưa thấy), lúc thì bảo đang chờ ý kiến quận!

Đổi mái ngói thành mái tôn: phạt

Trường hợp của ông Đào Ngọc Xuân Hoài, chủ đầu tư công trình 320/5 Độc Lập, phường Tân Quý, quận Tân Phú còn căng thẳng hơn. Căn nhà trên đã xây dựng hơn 70% nhưng bị đình chỉ thi công 20 tháng nay, dẫn tới khiếu nại, kiện cáo kéo dài.

Công trình trên thuộc khu nhà ở cán bộ công nhân viên đã được phê duyệt quy hoạch 1/500 với quy mô ba tầng, lợp mái ngói và có khoảng lùi. Công trình đang xây dựng thì UBND phường Tân Quý lập biên bản vi phạm với lý do “xây dựng sai thiết kế được duyệt và thay đổi kiến trúc mặt đứng công trình”. Cụ thể, ông Hoài cho xây một trệt, một lầu và mái che cầu thang (tức là chỉ xây hai tầng thay vì ba tầng như thiết kế được duyệt) còn mái ngói thì đổi thành mái tôn. Sau đó công trình bị đình chỉ thi công, cắt điện, nước cho đến nay.

Tại văn bản hướng dẫn xử phạt đối với trường hợp này, Sở Xây dựng cho hay công trình chưa hoàn thiện, chưa đưa vào sử dụng nên chưa đủ cơ sở để xác định chủ đầu tư xây ít hơn một tầng so với thiết kế được duyệt. Tuy nhiên, Sở Xây dựng bổ sung một hành vi vi phạm là “công trình chưa xây balcon tại phía trước là sai kiến trúc mặt đứng”. Gộp các ý kiến của phường và sở, công trình này có hai “lỗi” vi phạm là chưa làm balcon, đổi mái ngói thành mái tôn. Với những căn cứ trên, tòa án quận Tân Phú xử ông Hoài thua kiện. Không đồng ý, ông Hoài đang kháng cáo bản án trên.

Đừng quá máy móc khi vận dụng luật

Theo Thông tư 02/2014 của Bộ Xây dựng hướng dẫn Nghị định 121/2013 về xử phạt vi phạm xây dựng, hành vi xây dựng sai phép được hiểu là “sai một trong các nội dung của giấy phép xây dựng và các bản vẽ thiết kế được cơ quan cấp giấy phép xây dựng đóng dấu kèm theo giấy phép”. Chính vì quy định này nên có nhiều cách hiểu khác nhau khi xem xét về hành vi sai phép. Nếu cứng nhắc thì chủ đầu tư làm khác bất cứ điều gì so với bản vẽ cũng bị phạt, như bản vẽ có cửa sổ mà không làm cửa sổ, cho ba tầng mà xây hai tầng.

Tuy nhiên, quan điểm của tôi nếu xử như vậy là máy móc và làm khó người dân. Khi nào chủ đầu tư xây lố diện tích, chiều cao, vi phạm khoảng lùi… thì mới nên xem là sai phép. Còn họ làm ít hơn hoặc có thay đổi mặt ngoài nhưng không ảnh hưởng tới ai thì thôi.

Đội trưởng một đội TTXD địa bàn