Chậm cấp sổ đỏ chung cư, câu chuyện không phải quá cũ nhưng đã khiến các cơ quan chức năng phải đau đầu, tốn không biết bao giấy mực của giới truyền thông. Để chỉnh đốn tình trạng này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, mức phạt cao nhất lên đến 1 tỷ nếu chủ đầu tư không chấp hành.

Chậm cấp sổ đỏ, lỗi của ai?

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tính đến tháng 5/2014, cả nước đã cấp được 41,6 triệu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), với tổng diện tích 22,9 triệu ha, đạt 94,8% diện tích các loại đất đang sử dụng phải cấp giấy chứng nhận.

Tại Hà Nội, thống kê từ Sở Quy hoạch-Kiến trúc Hà Nội thì thành phố hiện có 370 dự án nhà ở, trong đó, có 223 dự án đã được TP giao đất. Các dự án này có tới 216.580 căn (chung cư và thấp tầng). Trong số căn hộ có người dân tới ở, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã hướng dẫn thủ tục và cấp sổ đỏ cho 36.110 căn, còn lại 76.040 căn đang trong tình trạng nợ sổ đỏ kéo dài nhiều năm.

Tại sao lại có tình trạng nợ đọng như vậy, theo ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, do nhiều chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thiếu trách nhiệm trong việc cấp sổ đỏ cho khách hàng đã mua nhà của mình. Thậm chí, có một số dự án, chủ đầu tư còn cản trở, gây khó khăn cho người mua nhà khi hoàn thiện hồ sơ, có trường hợp chủ đầu tư cố tình không thanh lý hợp đồng, không xuất hóa đơn giá trị gia tăng, không xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính cho người mua nhà.

Tại Quận Long Biên (Hà Nội) năm 2014, UBND TP Hà Nội đã giao chỉ tiêu cho quận Long Biên cấp 3.000 “sổ đỏ” tại các dự án phát triển nhà, nhưng tới nay số hồ sơ quận tiếp nhận từ Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội mới có 253 hồ sơ, chỉ đạt 8,4% kế hoạch.

Trả lời báo chí, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Hiển cho rằng, để xảy ra tình trạng chậm cấp sổ đỏ cho người dân không phải lỗi của Cơ quan tài nguyên và môi trường mà là lỗi của chủ đầu tư dự án. Vì thế, sắp tới, những chủ đầu tư nào chậm cấp sổ đỏ cho người mua sẽ bị công khai trên website của Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như website của UBND các cấp. Những chủ đầu tư vi phạm sẽ không được tiếp tục giao dự án nữa.

Chậm làm thủ tục cấp sổ đỏ 12 tháng phạt 1 tỷ

Nghị định số 102/2014/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai vừa được Chính phủ ban hành ngày 10/11/2014 (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 25/12/2014), đã quy định rất rõ mức phạt đối với các tổ chức, cá nhân chậm làm thủ tục cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà ở, người nhận quyền sử dụng đất ở (sổ đỏ).

Cụ thể, tổ chức được Nhà nước giao đất xây dựng nhà ở để bán, nhận trách nhiệm làm thủ tục cấp sổ đỏ mà chậm làm thủ tục cho dưới 30 hộ gia đình từ 3-6 tháng sẽ bị phạt từ 10-30 triệu đồng; chậm làm thủ tục cho từ 30-100 hộ sẽ bị phạt từ 30-50 triệu đồng; từ 100 hộ trở lên, bị phạt từ 50-100 triệu đồng. Nếu chậm làm thủ tục cho dưới 30 hộ gia đình trên 6-9 tháng thì phạt tiền từ trên 30-50 triệu đồng; từ 30 đến dưới 100 hộ, bị phạt từ trên 50-100 triệu đồng; từ 100 hộ gia đình, cá nhân trở lên, bị phạt từ trên 100-300 triệu đồng. Chậm làm thủ tục cho dưới 30 hộ gia đình từ trên 9-12 tháng sẽ bị phạt 50-100 triệu đồng; dưới 100 hộ, bị phạt từ trên 100-300 triệu đồng; từ 100 hộ trở lên, bị phạt trên 300-500 triệu đồng.

Chậm làm thủ tục từ 12 tháng trở lên thì mức phạt như sau: phạt từ trên 100-300 triệu đồng trong trường hợp dưới 30 hộ gia đình, cá nhân; 300-500 triệu đồng trường hợp từ 30 đến dưới 100 hộ gia đình, cá nhân; phạt từ trên 500 triệu đến 1 tỉ đồng đối với từ 100 hộ gia đình, cá nhân trở lên. Nghị định cũng nêu rõ cùng một hành vi vi phạm hành chính, mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Tức là số tiền phạt có thể lên tới 2 tỷ đồng.

Ông Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho rằng, quy định là như vậy, nhưng việc thực hiện được không phải dễ. Nhiều khi các chủ đầu tư bị “nhũng nhiễu” bởi nhiều thủ tục, chưa kể tiến độ cấp sổ đỏ còn tùy thuộc vào các cơ quan công quyền trực tiếp thực hiện cấp sổ đỏ, rồi còn hành vi đòi phí “bôi trơn” mà báo chí đã nhắc đến trong thời gian qua.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa – Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết: Để giải quyết dứt điểm 76.000 sổ đỏ tồn kho của người dân, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, từ nay đến hết ngày 31/12, các thủ tục để cấp sổ đỏ được rút ngắn từ hai tháng xuống chỉ còn 10 ngày làm việc.